بررسی و مقایسه فرقه‌های تکفیری میان مسلمانان و مسیحیان؛ مطالعه موردی داعش و کوکلاکس کلان

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 5، دوره 5، شماره 17، آذر 1397، صفحه 77-97   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رعنا قاسمی^{* 1}؛ هادی واسعی²؛ سید سعید رضا منتظری³

¹دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد قم

²استادیار دانشگاه آزاد قم

³استادیار دانشگاه تهران

چکیده

امروزه تکفیر و تروریسم در میان مسلمانان و مسیحیان به عنوان یک اندیشه انحرافی و خشونت‌آمیز، به ویژه در عرصه دینی - سیاسی وارد شده است و آشکار‏سازی ماهیت این فرقه‏های تکفیری - تروریستی اهمیت زیادی دارد. در این راستا، پژوهش حاضر با روش مطالعه کتابخانه‌ای، به صورت توصیفی - تحلیلی به بررسی زمینه‏های پیدایش تکفیر و تروریسم در میان مسلمانان و مسیحیان، به ویژه وجوه مشترک فرقه داعش و کوکلاکس کلان پرداخته است. برای این منظور، ابتدا ابعاد تاریخی تکفیر و تروریسم از گذشته تا امروز در میان مسلمانان و مسیحیان بررسی شده، و اعتقادات و اهداف مشترک فرق‌های تکفیری تحلیل و بررسی شد.نتایج حاکی از آن است که نگرش فرقه‏های تکفیری در اسلام و مسیحیت ریشه دینی و مذهبی ندارد. وجوه مشترک این دو فرقه انحراف از اصل دین بوده، و رویکرد سیاسی، انگیزه خشونت و قدرت‏طلبی از وجوه مشترک آن‌ها است. همچنین، انگیزه‏های سیاسی پشت پرده قدرت‏ها در تشدید بحران در کشورهای اسلامی بسیار نمود دارد. داعش و کوکلاکس کلان مورد تایید دین اسلام و مسیحیت نبوده، و ارتقای آگاهی‌های سیاسی و شناخت ماهیت اصل دین از مهم‌ترین روش‌های مقابله با تکفیر است.

کلیدواژه‌ها

اسلام؛ تروریسم؛ داعش؛ فرقه‌های‌ تکفیری؛ کوکلاکس کلان؛ مسیحیت

مراجع

قرآن کریم.
1.    ابن اثیر، عزالدین بن ابی الحسن (1409). اسد الغابه. بیروت: دارالفکر.
2.    آشوری، داریوش (1373). دانش‌نامه سیاسی. تهران: انتشارات مروارید.
3.    اگریدی، جوان (1377). مسیحیت و بدعت‌ها. ترجمه عبدالرحیم سلیمانی، قم: طه.
4.    امیری، عظیم، و طاهری، محمدحسین (1392). بررسی و نقد انگاره ارتداد در مسیحیت کاتولیک. معرفت ادیان، 4(4)، 77 ـ96.
5.    تالر سینگر، مارگارت (1394). فرقه‌ها در میان ما. ترجمه ابراهیم خدابنده، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
6.    درویشی، فرهاد، و حاتم‌زاده، عزیزالله (1392). روند مواجهه آمریکا و اتحادیه اروپا با تروریسم از ادراکات متفاوت تا همکاری‏‌های مشترک. ژئوپلتیک، 9(2)، 160-136.
7.    دری نوگرانی، حسین (1391). اقتصاد تروریسم: مفاهیم، محور‌های اساسی و مطالعات تجربی. آفاق امنیت، 5(16)، 134-105.
8.    دهخدا، على‌اکبر (1343). لغت‌نامه دهخدا. جلد پانزدهم، تهران: دانشکده ادبیات دانشگاه تهران.
9.    سبحانى، جعفر (1388). وهابیت، مبانى فکرى و کارنامه عملى. قم: مؤسسه امام صادق (ع).
10.    شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم (1364). فرق. تحقیق محمد فتح‌االله بن بدران، قم: منشورات رضی.
11.    صفوی، مهدی (1383). تروریسم کور، بلای جان بشریت. گزارش شماره یکصد و پنجاه و چهارم، تیرماه 1383.
12.    طبری، محمد بن جریر (1387هـ ق). تاریخ طبری. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
13.    فتحی، یوسف (1394). بررسی ماهیت، زمینه‌ها و اهداف تروریسم مدرن در اندیشه سیاسی آیت‌الله ‏خامنه‏ای. انقلاب اسلامی، 4(16)، 64-47.
14.    قاسمی، بهزاد (1394). بازشناسی تفاوت سلفی نوگرا و افراط‌گرا. سایت الوقت سه شنبه 13 مرداد 1394، قابل دسترسی در http://alwaght.com/fa/News/15071
15.    قاسمی، بهزاد (1394). تبیین روانی – اجتماعی عملکرد داعش. مطالعات عملیات روانی، (43)، 176-143.
16.    قاسمی، بهزاد (1397). مقایسه رویکرد انقلاب اسلامی و ایالات متحده به افراط‌گرایی و تروریسم. انقلاب اسلامی، 8(28)، 37-15.
17.    گراث مک، آلیستر (1384). درسنامه الهیات مسیحی. ترجمه بهروز حدادی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان.
18.    مجلسی، محمدباقر (1403). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.
19.    مردای، مجید (1384). نفی افراط‌گرایی و تروریسم در اسلام. اخبار ادیان، اطلاع‌رسانی، 3(5)، دی و بهمن 1384.
20.    میلر، ویلیام مک‌الوی (1981). تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران. ترجمه علی نخستین، چاپ دوم، بی‌جا: حیات ابدی.
21.    هزاوه‌ای، سید مرتضی، و باوریان، فریده (1393). مشابهت‌‌های فکری- عملی دو جریان سیاسی خوارج نهروان و القاعده ‌عراق. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 3(11)، 184-156.
22.    واقدی، محمدبن عمر (1410). الردّه. بیروت: دارالغرب الاسلامی.
23.    AL-Baghdadi, A. B. (2017). Announcement of the Islamic state of Iraq and Al-Sham. Furqan Media, 2(3), 1-2.
24.    Al-Tamimi, A. J. (2013). The Islamic State of Iraq and Al-sham, Middle East Review of International Affairs, 3(17), 224-246.
25.    Ashwell Farr, D. L. (1971). Gordon Lord George in: Britannica Encyclopedia. William Benton.
26.    Broderick, R. C. (1994). Concise Catholic Dictionary. Catechetical Guild Educational Society.
27.    Broum, R. (2004). Psychology of terrorism. Tampa: University of south Florida.
28.    Cross, F. L. (1997). The Oxford dictionary of the christion church. London: Oxford University Press.
29.    Hebblethwaite, P. (1977). Christian-marxist dialogue: Beginnings, present status, and beyond. New York: Paulist Press.
30.    Ingalls, R. P. (1979). Hoods: The Story of the Ku Klux Klan. New York: G.P. Putnam's Sons.
31.    Moore, L. J. (1991). Citizen Klansmen: The Ku Klux Klan in Indiana, 1921-1928 Chapel Hill: U of North Carolina Press.
32.    Plano, J. C., & Roy, O. (1988). The international relations dictionary. USA: Longman.
33.    Robertson, D. (1993). A dictionary of modern politics. London: British Library Cataloguing in Publication.
34.    Roy, O. (1994). The faihure of political Islam. London: I. B. Tauris.