لوازم نظریه اعتباریات در حوزه حکمت مدنی و صلح جهانی

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 3، دوره 7، شماره 16، دی 1397، صفحه 45-70   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

روح الله مدامی¹؛ موسی ملایری^{* 2}

¹دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

گو این که علامه طباطبایی نظریه اعتباریات را نخست با این هدف طراحی نمود که از هویت عقلانی بخشی از دانش بشر دفاع نموده و تثبیت نماید که دانش بشر یکسره منبعث از نحوه معیشت او نیست. ولی این نظریه به سرعت آثارش را در قلمرو فلسفه اخلاق نشان داد. و اخیرا تلاشهایی برای تأسیس فلسفه فرهنگ با اتکا بر ظرفیت های نظریه اعتبارات به عمل آمده است. اما این مقاله به خوانش نظریه اعتباریات از منظر حکمت مدنی پرداخته است. و بر آنست که نظریه مذکور میتواند همچون مبنایی نظری، به تقویت حکمت مدنی (فلسفه سیاسی) حکیمان ما بیانجامد و زمینه ساز نظریه ای عمیق در حوزه همزیستی جوامع و صلح جهانی گردد. نظریه مذکور با اعتباری خواندن اخلاق، فرهنگ و زبان دین، مبنای  مهمی را برای کاستن از کشمکشهای فرهنگی و مناقشات مذهبی پایه گذاری می کند. در این مطالعه صلح و همزیستی جهانی نه بعنوان توصیه و موعظه اخلاقی؛ بلکه بعنوان یک ضرورت برآمده از ژرفای معرفت شناسی، فلسفه اخلاق و حکمت مدنی، مطالعه می شود.

کلیدواژه‌ها

نظریه اعتباریات؛ صلح جهانی؛ حکمت مدنی؛ فلسفه سیاسی؛ علامه طباطبایی

مراجع

1- پترسون، مایکل.(1383). "عقل و اعتقاد دینی"، ترجمه احمد نراقی، تهران: انتشارات طرح نو.

2- جوادی آملی، عبدالله.(1396). تحریر رساله الولایه شمس الوحی تبریزی علامه سید محمد حسین طباطبایی،  قم: انتشارات اسرا.

3- طباطبایی، سید محمد حسین.(1333). اصول فلسفه و روش رئالیسم،ج 2، مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری،تهران :انتشارات آخوندی.

4- همو.(1360). رساله ولایت، قم: انتشارات الاسلامیه.

5- همو.(1372). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامی.

6- همو.(۱۳۶۵). قرآن در اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی

7- همو.(1388). بررسی های اسلامی، ج اول، قم، بوستان کتاب

8- عیوضی، محمد رحیم.(1378). رشد مبانی فکری و تحول فرهنگی سیاسی در انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.

9- مصلح، علی اصغر.(1392). ادراک اعتباری علامه طباطبایی، تهران : انتشارات روزگار نو.

10- اشتراوس، لویی.(1373). فلسفه سیاسی چیست، مترجم فرهنگ رجایی، تهران، شرکت سهامی انتشار.

11- تهانوی، محمد علی.(1996). موسوعه کشاف اصطلاحات فنون، بیروت، مکتبة ناشرون.