مدل سازی تغییرات شاخص سبزینگی پوشش گیاهی با بارش های جوی در منطقه زاگرس

جغرافیای طبیعی

مقاله 1، دوره 11، شماره 41، آذر 1397، صفحه 1-17   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

منوچهر فرج زاده^{* 1}؛ یوسف قویدل رحیمی²؛ فروزان عیسوند زیبایی³

¹استادگروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس ،تهران

²دانشیارگروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس ،تهران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد آب و هوا شناسی دانشگاه تربیت مدرس ،تهران

چکیده

ارزیابی ارتباط کمی بین الگوی پوشش گیاهی و عناصر اقلیمی یکی از کاربردهای سنجش از دور در مقیاس جهانی و منطقه ای می باشد. مطالعه بارندگی یک منطقه و اثرات مخرب یا مفیدی که بر جا می گذارد، شرایط را برای برنامه ریزی و حفظ و حراست از آن محیط، مدیریت بهتر خاک و شناخت وضعیت پوشش گیاهی  فراهم می کند.بارش پدیده ای است اقلیمی که مقدار آن در مکان پیوسته تغییر می کند. برای انجام این تحقیق از داده های بارش روزانه 36 ایستگاه اقلیمی منطقه زاگرس در بازه ی زمانی 2000 تا 2010 میلادی و تصاویر ماهواره MODIS و TRMM استفاده گردید. به همین منظور  برای رسیدن به نتیجه مطلوب، منطقه مورد مطالعه را به سه قسمت، منطقه دارای سبزینگی حداکثر، متوسط و حداقل تقسیم شده است. با توجه به این که بیشترین تراکم سبزینگی در ایران در ماه می می باشد، اخذ و بررسی  تصاویر ماهواره ای به نحوی بوده است که، محصولات 16 روزه پوشش گیاهی تمام روزهای ماه می را پوشش دهند و بتوان به برآورد درستی رسید و بر اساس آن نیز روزهای بارشی همان بازه زمانی ( 23 آوریل تا 9 ژوئن) انتخاب گردیده است. سپس برای هر دوره 16 روزه با دوره زمانی 11 سال یک میانگین بدست آورده که در مجموع برای هر فاکتور سه تصویر برای هر 16 روزه مطالعه گردید. نتایج بررسی ها نشان میدهد که مناطق با بارش بیشتر دارای سبزینگی بیشتری بوده و در بیشتر موارد تغییرات مکانی بارش باعث تغییر در میزان میانگین سبزینگی شده و همچنین شبیه سازی داده های بارش ماهواره ای با سبزینگی نسبت به بارش ایستگاهی سبزینگی بالاتری را پیش بینی می کند.

کلیدواژه‌ها

سبزینگی پوشش گیاهی؛ بارش؛ تصاویر ماهواره ای؛ زاگرس

مراجع

1-     رسولی، علی اکبر. (1387) ”مبانی سنجش از دور کاربردی با تاکید بر پردازش تصاویر ماهواره ای. “ جلد اول ، انتشارات دانشگاه تبریز.

2-     عبداللهی، جلال، رحیمیان، محمد حسن، ثواقبی، محمد حسین. (1386) .  محدودیت ایجاد نقشه پوشش گیاهی توسط تصاویر ماهواره ای لندست ETM+  در خشکسالیها، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران شماره 3: صص 301-289.

3-     فتاحی، محمد. (1384) ”روش های مدیریت جنگل های زاگرس. “ مجله دهاتی شماره 3: صص42-23.

4-     فرج زاده، منوچهر، فتح نیا، امان اله، علیجانی، بهلول، ضیائیان، پرویز. (1389) . تحلیل آستانه های اقلیمی برای رشد مراتع با استفاده از داده های سنجش از دور ،  برنامه ریزی و آمایش فضا شماره 3: صص 177-201 .

5-     فرج زاده، منوچهر، فتح نیا، امان اله، علیجانی، بهلول، ضیائیان، پرویز. (1390). ارزیابی تأثیر عوامل اقلیمی بر رشد پوشش گیاهی در مراتع متراکم ایران با استفاده از تصاویر AVHRR. ، پژوهش های جغرافیای طبیعی، شماره  75،صص 1-13.

6-      یمانی، مجتبی، مزیدی ، محمدعلی. (1387)  ”بررسی تغییرات سطح و پوشش گیاهی کویر سیاهکوه با استفاده از داده های سنجش از دور“ مجله پژوهش های جغرافیا ، شماره 64 صص 1-12.