بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به ترک خدمت کارکنان بانک ملّی استان گیلان

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

مقاله 7، دوره 1، شماره 2، آذر 1397، صفحه 151-165   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرزین فرحبد^{* 1}؛ داود بخشعلی زاده²؛ ساره خمامی³

¹عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، گروه مدیریت دولتی، رشت، ایران

²باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات موسسه آموزش عالی راهبرد شمال، رشت، ایران

چکیده

ترک خدمت کارکنان از جمله عواملی است که سازمان را در امر دستیابی به این اهداف دچار مشکل نموده و هزینه آشکار و پنهان بسیار سنگینی را بر کل مجموعه تحمیل می‌کند. از آنجا که پیشگیری همواره بهتر از درمان است، لذا سازمان‌ها تلاش می‌کنند تا با سنجش تمایل ترک خدمت در کارکنان خود، از این امر جلوگیری نمایند. وقوع ترک خدمت کارکنان، ابتدا به صورت ذهنی و در افکار کارکنان شکل می‌گیرد و درست در همین زمان است که با تیزهوشی مدیریت مجموعه، می‌توان از عینیت یافتن این امر پیشگیری نمود. پژوهش حاضر به مطالعه عوامل موثر بر تمایل به ترک خدمت کارکنان بانک ملی استان گیلان پرداخته است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی  از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کارکنان بانک ملی استان گیلان به تعداد 1400 نفر است که با استفاده از نمونه گیری در دسترس تعداد 266 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه استاندارد جمع آوری شد که از نظر روایی دارای روایی محتوا بوده و پایایی آن نیز مورد تایید قرار گرفته است. تحلیل داده‌ها از طریق آمار توصیفی و همچنین آمار استنباطی از طریق تکنیک‌های آماری و معادلات ساختاری و تحلیل مسیر آن با استفاده از نرم افزار لیزرل 5/8 انجام گردید.

کلیدواژه‌ها

تمایل به ترک خدمت؛ تعهد؛ رضایت شغلی؛ جو اخلاقی؛ کیفیت زندگی کاری

مراجع

ابراهیمی نژاد، مهدی. ابراهیمی نژاد، غلامرضا. و یاری ناصری، محمد. (1388). بررسی رابطه میان تنش‌های سازمانی و تمایل کارکنان به ترک خدمت در سازمان‌های دولتی. دانشور رفتار، دوره 16، شماره 38، 44-35.

اخباری، مریم السادات. عریضی، حمیدرضا. و علوی، سیدکمال. (1389). رابطه تعهد سازمانی و ابعاد آن با تعهد حرفه‌ای در بین کارکنان پالایشگاه استان اصفهان. مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، دوره4، شماره 12، 157-129.

اصغری زاده، عزت الله، و سعیدی نژاد، مجید. (1390). عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی مطالعه موردی:اعضای جهاددانشگاهی. فصلنامۀ علمی پژوهشی کاوش‌های مدیریت بازرگانی،دوره3، شماره6، 122-105.

انصاری، محمداسماعیل، و شاکر اردکانی، محمد. (1392). اخلاق کار اسلامی و تعهد سازمانی در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره 6(شماره 2)، 98-86.

برومند، زهرا. (1386). مدیریت رفتار سازمانی( رشته مدیریت). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

بهارلو، مصطفی. بشلیده، کیومرث.‌هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل. و نعامی، عبدالرضا. (1393). بررسی رابطه الگوی تبادل رهبر-عضو و رفتار شهروندی سازمانی نقش واسطه ای توانمندسازی روان شناختی و تعهد سازمانی. مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره12، شماره 1، 19-1.

بهارلو، مصطفی، بشلیده، کیومرث، هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل، و نعامی، عبدالزهرا. (1393). بررسی رابطه الگوی تبادل رهبر-عضو و رفتار شهروندی سازمانی  نقش واسطه ای توانمندسازی روان شناختی و تعهد سازمانی. مدیریت فرهنگ سازمانی، 12(1)، 1-19.

تقی نژاد چایجان، آ. (1392). رابطه بین رفتار رهبری توانمندساز و تمایل به ماندن دهیاران استان گیلان. (عالی کارشناسی ارشد)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت.

تنعمی، محمد مهدی. (1372). تمایل به ترک خدمت و عمل به ترک خدمت، مجله دانش مدیریت، دوره 8، شماره *، 21-5.

جزایری، سیده زبیده. نعامی، عبدالزهرا. شکرکن، حسین. و تقی پور، منوچهر. (1385). بررسی روابط ساده و چندگانه ویژگی‌های شخصیتی با تعهد حرفه‌ای در پرستاران برخی از بیمارستانهای شهرستان اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 13(3)، 189-208.

چلبی، مسعود. و امیرکافی، مهدی. (1383). تحلیل چند سطحی انزوای اجتماعی انجمن جامعه شناسی ایران، دوره 5، شماره 2، 3-31.

حریری، غلامرضا. یغمایی، فریده. زاغری تفرشی، منصوره. و شاکری، نزهت. (1391). ررسی برخی عوامل مرتبط با تمایل به ترک خدمت در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی تابع دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. مدیریت ارتقای سلامت، دوره1، شماره 3،27-17.

حسنی، محمد. و جودت کردلر، لیلا. (1391). رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی با تمایل به ترک خدمت، رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی کادر درمانی بیمارستان امام رضا (ع) ارومیه. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره 10، شماره 3، 352-340.

حسنی، محمد، حیدری زاده، زهرا، و قاسم زاده علیشاهی، ابوالفضل. (1391). بررسی نقش و تاثیر اخلاق اسلامی کار و فرهنگ سازمانی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه شهید چمران اهواز. مدیریت اسلامی، 20(2)، 9-32.

دعایی، حبیب الله. مرتضوی، سعید. و کوشیارزاده، سیدعلی. (1389). اثر توانمندسازی بر تمایل به ترک خدمت کارکنان. پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، دوره 2، شماره 3 و 4، 147-121.

دولان، شیمون. و شولر، رندان. (1381). مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی (ترجمۀ محمدعلی طوسی و محمد صائبی)، تهران: انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.

رحیم نیا، فریبرز. و نیکخواه فرخانی، زهرا. (1390). تأثیر جو اخلاقی سازمان بر هویت سازمانی و تمایل به ترک خدمت فروشندگان. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، دوره6، شماره 4، 11-1.

رسولی، رضا. شهائی، بهنام. و صفایی، مهناز. (1391). عوامل مؤثر بر نیت ترک خدمت کارکنان در سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور. مدیریت دولتی، دوره4، شماره 9، 42-27.

رسولی، رضا، شهائی، بهنام، و صفایی، مهناز. (1391). عوامل مؤثر بر نیت ترک خدمت کارکنان در سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور. مدیریت دولتی، 4(9)، 27-42.

سبک رو، مهدی. کلهریان، رضا. کامجو، زین الدین. و طالقانی، غلامرضا. (1390). تعارض کار و خانواده: نقش ادراک حمایت‌های سازمانی در قصد ترک خدمت (مورد کاوی پرستاران بیمارستانهای شهر تهران‎. مدیریت دولتی، دوره3، شماره 6، 126-111.

سجادی، حانیه السادات. خامسی پور، مجید. و والی، لیلا. (1388). تعهد سازمانی و تمایل ترک خدمت کارکنان حوزه معاونت پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان: 1387. سلامت کار ایران، دوره 6، شماره 3، 38-32.

سیدجوادین، سیدرضا. (1391). مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان. تهران: انتشارات نگاه دانش.

شجاعی، عبدالناصر. بیگی، تورج. و نظری پور، محمد. (1389). شناسایی تعاملات بین اجزای سرمایه فکری با استفاده از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری در صنعت بانکداری ایران. فراسوی مدیریت، دوره 4، شماره 14، 48-19.

شریف زاده، فتاح. و خیراندیش، مهدی. (1388). و عملکرد کارکنان در شرکت ایران خودرو دیزل (QWL) تجزیه و تحلیل رابطه بین کیفیت زندگی کاری. پژوهشهای مدیریت، دوره 2، شماره 3، 52-29.

عباس زاده، عباس. نخعی، نوذر. برهانی، فریبا. و روشن زاده، مصطفی. (1392). تاثیر دیسترس اخلاقی بر تمایل پرستاران به ترک خدمت در بیمارستان‌های آموزشی بیرجند. اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره6، شماره 2، 66-57.

عرب، عباس، امین بیدختی، علی اکبر، مرادزاده، عبدالباسط، و رستگار، عباسعلی. (1395). بررسی روابط ساختاری بین اخلاق کاری اسلامی، تأمین نیازهای رشد، احساس انرژی و تمایل به ترک خدمت. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت اسلامی، 24(1)، 84-51.

فخرپور، رقیه، یاوری، یوسف، امیرتاش، علیمحمد، و تندنویس، فریدون. (1391). رابطة بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی اعضای هیأت علمی دانشکدهها و گروههای آموزشی تربیت بدنی دانشگاههای کشور مدیریت ورزشی، 4(13)، 153-168.

قاضی زاده، مصطفی. (1381). چرا کارکنان سازمان را ترک نمی‌کنند. دانش مدیریت، دوره*، شماره 16، 84-69.

قدیری، محبوبه، بشلیده، کیومرث، هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل، و مشکلانی، فرشید. (1392). رابطه جو اخلاقی با خشنودی شغلی، تعهد سازمانی و قصد ترک شغل در کارکنان یک شرکت دولتی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 8(2)، 1-15.

گل پرور، م. و عریضی، حمیدرضا. (1387). فرا تحلیلی بر رابطه بین ابعاد تعهد سازمانی با جایگزین‌های شغلی، میل به ماندن و تمایل به ترک خدمت. دانشور رفتار، دوره15، شماره 33، 100-85 .

گلپرور، محسن. جوادیان، زهرا. حسین زاده، خیراله. (1390). الگوی ارتباط عدم تناسب فرد - شغل با فرسودگی هیجانی و تمایل به ترک خدمت: شواهدی برای الگوی استرس – نامتعادلی - جبران. روانشناسی کاربردی، دوره5، شماره1، 56-41.

مرادی، مرتضی، و جلیلیان، حمیدرضا. (1395). عوامل مؤثر بر بدبینی نسبت به تغییرات سازمانی و نتایج آن. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت(بهبود و تحول)، 25(81)، 149-123.

مقیمی، سید محمد. و رمضان، مجید. (1392). پژوهشنامه مدیریت 2 ( مدیریت رفتار سازمانی). تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.

مهدوی، مهدی. عرب، محمد. محمودی، محمود. فیاض بخش، احمد. و اکبری حقیقی، فیض اله. (1392). مقایسه تعهد سازمانی و تمایل به ترک خدمت نیروی انسانی در بیمارستان‌های شهر تهران. بیمارستان، دوره 12، شماره 4، 29-19.

مهدوی، مهدی، عرب، محمد، محمودی، محمود، فیاض بخش، احمد، و اکبری حقیقی، فیض اله. (1392). مقایسه تعهد سازمانی و تمایل به ترک خدمت نیروی انسانی در بیمارستان های شهر تهران. بیمارستان، 12(4)، 19-29.

نژادی جیردهی، مریم. (1390). پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت منابع انسانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پل تالشان، رشت.

نوروزی، فیض اله. (1389). میزان تعهد حرفه‌ای کارمندان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران-شمال و دانشگاه شهید بهشتی و عوامل مؤثر بر آن. جامعه شناسی مطالعات جوانان، دوره 1، شماره 3، 167-143.

هوشمندبهابادی، عباس. سیف،‌هادی. و نیکبخت نصرآبادی، علیرضا. (1383). بررسی ترک خدمت پرستاران در یک دوره ده ساله. طب و تزکیه، دوره*، شماره 55، 20-10.

Alnicik, Sara. Alnicik, Umit. Erat, Serhat. and Akcin, Kultigin. (2013). Does person-organization fit moderate the effects of affective commitment and job satisfaction on turnover intentions. Social and Behavioral Sciences, 99, 274-281.

Amundsen, Stein. and Martinsen, Øyvind. L. (2014). Self–other agreement in empowering leadership: Relationships with leader effectiveness and subordinates' job satisfaction and turnover intention. The Leadership Quarterly. doi: 10.1016/j.leaqua.2014.04.007

Aryee, Samuel. Wyatt, Thomas. & Min, Ma. Kheng. (1991). Antecedents of organizational commitment and turnover intentions among professional accountants in different employment settings in Singapore. The Journal of Social Psychology, 131(4), 545-556.

Atomsa, Solomon Masho, & Raju, MVR. (2014). Faculty job satisfaction, organizational commitment and intention to stay: implications for brain drain. International Journal of Multidisciplinary Management Studies, 4(2), 144-161.

Barbuto, John. E. and Hayden, Robert. W. (2011). Testing relationships between servant leadership dimensions and leader member exchange (LMX). Journal of Leadership Education, 10(2), 22-37.

Beeri, Itai. Dayan, Rachel. Vigoda-Gadot, Eran. and Werner, Simcha. B. (2013). Advancing Ethics in Public Organizations: The Impact of an Ethics Program on Employees’ Perceptions and Behaviors in a Regional Council. J Bus Ethics, 112, 59-78.

C¸ olakog˘lu, Nurdan. and Atabay, Esra. (2014). Job satisfaction of the academic staff of the vocational schools of the foundation and public universities. Quality Assurance in Education, 22(2), 185-206.

Cable, Donald Alfred James. (2008). The psychological contract: The development and validation of a managerial measure. The University of Waikato.

Conger, Jay. A. and Kanungo, Rabindra. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of management review, 13(3), 471-482.

De Gieter, S. Hofmans, J. & Pepermans, R. (2011). Revisiting the impact of job satisfaction and organizational commitment on nurse turnover intention: an individual differences analysis. Int J Nurs Stud, 48(12), 1562-1569.

Gerstner, Charlotte. R. and Day, David. V. (1997). Meta-Analytic review of leader–member exchange theory: Correlates and construct issues. Journal of Applied Psychology, 82(6), 827.

Hinshaw, Ada Sue. Smeltzer, Carolyn. H. and Atwood, Jan. R. (1987). Innovative retention strategies for nursing staff. Journal of Nursing Administration, 17(6), 8-16.

Hussain, Tajammal, & Saleem, Summia. (2014). Do Employees’ Job Satisfaction, Involvement and Commitment Mediate Relationship Between Quality of Work Life and Employees’ Retention? Middle-East Journal of Scientific Research, 19(1), 115-122. doi:10.5829/idosi.mejsr.2014.19.1.12224

Hussain, Tajammal. and Saleem, Summia. (2014). Do Employees’ Job Satisfaction, Involvement and Commitment Mediate Relationship Between Quality of Work Life and Employees’ Retention? Middle-East Journal of Scientific Research, 19(1), 115-122.

Islam, Talat. Rehman Khan, Saif. ur. Ahmad, Ungku. Norulkamar. Ungku. Bt. and Ahmed, Ishfaq. (2013). Organizational learning culture and leader-member exchange quality: The way to enhance organizational commitment and reduce turnover intentions. Learning Organization, The, 20(4), 322-337.

Kang, Dae-seok. Stewart, Jim. and Kim, Hayeon. (2011). The effects of perceived external prestige, ethical organizational climate, and leader-member exchange (LMX) quality on employees' commitments and their subsequent attitudes. Personnel Review, 40(6), 761-784.

Khalilzadeh, Jalayer. Chiappa, Giacomo Del. Jafari, Jafar. and Zargham Borujeni, Hamid. (2013). Methodological approaches to job satisfaction measurement in hospitality firms. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 25(6), 865-882.

Koslowsky, Meni, Weisberg, Jacob, Yaniv, Eyal, & Zaitman-Speiser, Idit. (2012). Ease of movement and sector affiliation as moderators of the organizational and career commitment: Turnover intentions link. International Journal of Manpower, 33(7), 822-839.

Lu, KUEI-YUN, Lin, PI-LI, Wu, CHIUNG-MAN, Hsieh, YA-LUNG, & Chang, YONG-YUAN. (2002). The relationships among turnover intentions, professional commitment, and job satisfaction of hospital nurses. Journal of Professional Nursing, 18(4), 214-219.

Madlock, Paul. E. Martin, Matt, M. Bogdan, Leah. and Ervin, Melissa. (2007). The impact of communication traits on leader-member exchange. Human Communication, 10(4), 451-464.

Mael, FRED. and Ashforth, BLAKE. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13(2), 103-123.

Narehan, Hassan. Hairunnisa, Maamor. Norfadzillah, Razak. A. and Freziamella, Lapok. (2014). The Effect of Quality of Work Life (QWL) Programs on Quality of Life (QOL) among Employees at Multinational Companies in Malaysia. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 112, 24-34.

Niu, Han-Jen. (2014). Is innovation behavior congenital Enhancing job satisfaction as a moderator. Personnel Review, 43(2), 288-302.

Pardo Linares, Juan. Pedro. (2011). Job satisfaction, organization commitment, occupational commitment, turnover intent and leadership style of tissue bank employees. Capella University.

Shafer, William. E. Park, L. Jane. & Liao, Woody. M. (2002). Professionalism, organizational-professional conflict and work outcomes: a study of certified management accountants. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 15(1), 46-68.

Sousa-Poza, Alfonso. and Henneberger, Fred. (2004). Analyzing job mobility with job turnover intentions: An international comparative study. Journal of Economic Issues, 113-137.

Volk, M Maribeth C. and Lucas, Mary. D. (1991). Relationship of management style and anticipated turnover. Dimensions of critical care nursing, 10(1), 35-40.

Wang, X. & Armstrong, Anona. (2004). An empirical study of PM professionals’ commitment to their profession and employing organizations. International Journal of Project Management, 22(5), 377-386.