آراء و مبانی خلفای سه‌ گانه در مشروعیت سازی خلافت خود و یکدیگر

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 3، دوره 13، شماره 51، شهریور 1397، صفحه 39-58   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

طاهره اسلامی علی آبادی^{* 1}؛ امداد توران²

¹دانشجوی دکتری، رشته شیعه شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم

²عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

چکیده
به گواهی تاریخ ،پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام ، جمعیتى درسقیفه بنى ساعده جمع شده تا درباره انتخاب خلیفه تصمیم گیری کنند. پس از کشمکش هاى فراوان در این اجتماع ، ابوبکر به عنوان خلیفه برگزیده شد. وی پس از دوسال و چند ماه خلافت، به هنگام مرگ ، عمر را به خلافت برگزید، عمر نیز به هنگام درگذشت ، شورایی شش نفره برای انتخاب خلیفه پس از خود برگزید. در اینجا به نظر می رسد انتخاب خلیفه توسط عده‌ای از مردم ، انتصاب توسط خلیفه قبلی و انتخاب توسط شورا و اوصافی همچون قریشی بودن، مهاجری بودن و مسن تر بودن خلیفه به عنوان آراء و مبانی نظری برای مشروعیت خلفای نخستین ،توسط ایشان و بخش قابل توجهی از مسلمانان پذیرفته شده بود.و در تمام این دوران، امام علی و یاران ایشان مبنای نظری دیگری درباره نحوه تعیین خلیفه و اوصاف وی داشتند.
در این مقاله سعی شده، به این سوال پاسخ داده شود که سه خلیفه نخست از کدامین منبع، مشروعیت خود و یکدیگر را اخذ نموده و آراء آنها در انتخاب یکدیگر به خلافت چه بوده است؟ و آیا خود به مبانی خویش ملتزم بوده اند یا خیر؟ به نظر می رسد، آراء خلفای سه گانه برای انتخاب جانشین رسول خدا صلی الله علیه و آله ، با مبانی اسلام اصیل تفاوت داشته و این اختلاف ظاهرا سیاسی با خاندان اهل بیت علیهم السلام ریشه در اختلافات بنیادین اعتقادی داشته است .
واژگان کلیدی : آراء، ابوبکر، عمر ، عثمان ، خلافت، مشروعیت.

کلیدواژه‌ها

آراء؛ ابوبکر؛ عمر؛ عثمان؛ مشروعیت

مراجع