مروری بر اثرات یان- تلر (یان- تلر، رنر- تلر و شبه یان- تلر): منشا اصلی ناپایداری و شکست تقارن سیستم‌های مولکولی

شیمی کوانتومی و اسپکتروسکوپی

مقاله 2، دوره 8، شماره 25، خرداد 1397، صفحه 7-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

غزاله کوچک زاده^*

گروه شیمی- دانشکده علوم- دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد- خرم اباد

چکیده

مطالعه منشا ساختار هندسی تعادلی سیستم ها پیشینه ای طولانی دارد. هر سیستم تمایل دارد به حالت پایدار خود برسد، بنابراین حالت های ناپایدار سیستم ها ی مولکولی با پیکربندی تقارن بالا به سمت تقارن پایین سوق پیدا کرده و پایدار می شوند. منشا ناپایداری سیستم ها به اثر یان- تلر نسبت داده می شود. در واقع اثر یان- تلر شامل خاصیت یان- تلر (در حالت های هم تراز الکترونی)، شبه یان- تلر (در حالت های غیر هم تراز الکترونی) یا رنر- تلر (در سیستم های خطی) است و مکانیسم مهم شکست تقارن در مولکول ها و سیستم های حالت جامد می باشد. جفت شدن وایبرونیک بین حالت پایه و حالت های برانگیخته در امتداد جابه جایی های هسته به عنوان اختلال فرض شده که باعث تغییر پیکربندی سیستم ها از ساختار هندسی مسطح با تقارن بالا به ساختار تعادلی کج شکل با تقارن پایین تر می شود. کج شکلی بر روی پیش بینی طیف و خواص مولکولی سیستم ها تاثیر بسزایی دارد، به طوری که خواص الکتریکی، خواص مغناطیسی، هدایت پذیری و برخی خواص دیگر مولکولی می تواند دستخوش تغییر شود.

کلیدواژه‌ها

"شکست تقارن"؛ " اثر یان- تلر"؛ "اثر شبه یان- تلر"؛ "اثر رنر- تلر"؛ "جفت شدن وایبرونیک"؛ "خواص مولکولی"

مراجع