تأثیر رهبری اصیل بر سلامت روانی: نقش میانجی‌گرانه حیطه‌های زندگی کاری و خوداثربخشی مقابله شغلی

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 1، دوره 19، شماره 4 - شماره پیاپی 74، دی 1397، صفحه 1-12   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2018.545631

نویسندگان

رضا کریمی¹؛ کیومرث بشلیده^{* 2}؛ سید اسماعیل هاشمی³

¹کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

²دانشیار گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

³دانشیار گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش، بررسی تأثیر رهبری اصیل بر سلامت ‌روانی با نقش میانجی‌گرانه حیطه‌های زندگی کاری و خوداثربخشی مقابله شغلی است. جامعة آماری پژوهش کلیة کارکنان یک شرکت دولتی تابعه وزارت نیرو در استان خوزستان است که 325 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامة رهبری اصیل (ALI) (والومبا و همکاران، 2008)، حیطه‌های زندگی کاری (لایتر و مسلش، 2004)، خوداثربخشی مقابله شغلی (پیزانتی و همکارن، 2008) و سلامت عمومی (گلدبرگ و ویلیامز، 1998) هستند. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) از نوع تحلیل مسیر انجام گرفت. برای آزمون اثرهای واسطه‌ای در الگوی پیشنهادی از روش بوت استراپ استفاده گردید. الگوی فرضی پژوهش از برازش نسبتاً خوبی با داده‌ها برخوردار است. یافته‌ها نشان داد که رهبری اصیل بر حیطه‌های زندگی کاری تأثیر مستقیم معنادار (‌001/0>P)، حیطه‌های زندگی کاری بر خوداثربخشی مقابله شغلی و سلامت روانی تأثیر مستقیم معنادار (‌001/0>P) و خوداثربخشی مقابله شغلی بر سلامت روانی تأثیر مستقیم معنادار داشت (‌001/0>P).

کلیدواژه‌ها

رهبری اصیل؛ حیطه‌های زندگی کاری؛ خوداثربخشی مقابله شغلی و سلامت‌ روانی

مراجع

آتش‌افروز، ع. (1386). مقایسة سلامت عمومی، استرس شغلی و فرسودگی شغلی معلمان مدارس استثنایی و عادی مقطع ابتدایی استان خوزستان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد روانشناسی. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه روانشناسی تربیتی.

بشلیده، ک. (1393). روش‌های پژوهش و تحلیل آماری مثال‌های پژوهشی با AMOSو SPSS. اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.

شجاعی‌راد، م. (1393). طراحی و آزمون الگویی از پیامدهای رهبری اصیل در یک واحد نظامی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی.

شریفی، ر. (1393). طراحی و آزمون الگویی از پیامدهای رهبری خدمتگزار. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی.

قانع نیا، م.، جلیلی، ص.، فروهر، م. (1393). رهبری اصیل: رویکرد نوین به رهبری. سومین کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری.

قنبری، س. (1385). تحلیل عوامل تنیدگی شغلی مدیران مدارس ابتدایی استان همدان به‌منظور ارائه الگوی مدیریت تنیدگی شغلی. پایان‌نامة دکتری. دانشگاه تربیت‌معلم.

مهداد، ع. (1381). روانشناسی صنعتی و سازمانی. اصفهان: انتشارات جنگل.

هاشمی شیخ شبانی، س. آ. (1386). بررسی روابط ساده، چندگانه و تعاملی متغیرهای مهم محیطی، نگرشی، شخصیتی و عاطفی با رفتارهای نابارور در محیط کار در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب. پایان‌نامة دکتری. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی صنعتی و سازمانی.

Avolio, B.J., Gardner, W.L., (2005). Authentic leadership development: getting to the root of positive forms of leadership. Leadersh. Q. 16 (3), 315–338.

Bamford, M., Wong, C.A., Laschinger, H., (2013).The influence of authentic leadership and areas of worklife on work engagement of registered nurses.Journal of Nurs Manage, 21 (3), 529–540.

Falkum E, Vaglum P. (2005). The relationship between interpersonal problems and occupational stress in physicians.Gen Hosp Psychiatry. 2005;27(4):285-91.

Giallonardo, L.M., Wong, C.A., Iwasiw, C.L., (2010). Authentic leadership of preceptors: predictor of new graduate nurses’ work engagement and job satisfaction. Journal of Nurs Manage, 18 (8), 993–1003.

Goldberg, D. P., Williams, P. (1998).A scaled version of the General Health Questionnaire.TheJoournal of Psychological Medicine. 9. PP. 131-145.

Koslowsky, M., Kluger, A. N., & Reich, M. (1995).Commuting stress: Causes, effects, & methods of coping. New York: Plenum Publishing.

Kraij, V., Garnefski, N., Maes, S., 2002.The joint effects of stress, coping, and coping resources on depressive symptoms in the elderly.Anxiety, Stress, Coping 15, 163–177.

Laschinger, H.K., Borgogni,L., Consiglio, C., Read, E., (2015). The effects of authentic leadership, six areas of worklife, and occupational coping self-efficacy on new graduate nurses’ burnout and mental health: A cross-sectional study. International Journal of Nursing Studies 52 1080–1089.

Laschinger, H.K.S., Wong, C.A., Grau, A.L., (2013). Authentic leadership, empowerment and burnout: a comparison in new graduates and experienced nurses.

Laschinger, H.K., Wong, C.A., Grau, A.L., (2012). The influence of authentic leadership on newly graduated nurses’ experiences of workplace bullying, burnout and retention outcomes: a cross-sectional study. Int. Journal of Nurs, Stud. 49 (10), 1266–1276.

Laschinger, H.K.S., Fida, R., (2013). A time-lagged analysis of the effect of authentic leadership on workplace bullying, burnout, and occupa- tional turnover intentions. Eur. Journal of Work Organ Psychol, 23 (5), 739–753.

Leiter, p., Pohling.,Buruck. (2015). Work-Related Factors of Presenteeism: The Mediating Role of Mental and Physical Health. Journal of Occupational Health Psychology, 15, 1076-8998.

Leiter, M.P., Maslach, C., (2004). Areas of worklife: a structured approach to organizational predictors of job burnout. In: Perrewe, P.L., Ganster, D.C. (Eds.), Research in Occupational Stress and Well-being, vol. 3. Elsevier, Oxford, UK, pp. 91–134.

Liu, y. (2012). Linking authentic leadership to positive employee health, behavioral engagement, and job performance. DBA Dissertation. The Louisiana tech university.

Luthans, F., &Avolio, B. J. (2003).Authentic leadership development. In K. S. Cameron, J. E. Dutton, & R. E. Quinn (Eds.),Positive organizational scholarship(pp. 241-258).SanFrancisco:Barrett-Koehler.JournalofManagement, 34, 89-125.

Maslach, C., Leiter, M.P., (1997). The Truth About Burnout: How Organizations Cause Personal Stress and What To Do About It. Jossey-Bass, San Francisco, CA.

Moos, R.H., & Billing, A.G. (1981). Different effects of administrative, organizational and personality factors in teachers burnout. Teaching and Teacher Education, 334-358.

Pisanti, R., Lombardo, C., Lucidi, F., Lazzari, D., Bertini, M., (2008).Development and validation of a brief Occupational Coping Self-Efficacy Questionnaire for Nurses.J. Adv. Nurs. 62 (2), 238–247.

Roux, S. (2010). The relationship between authentic leadership, optimism, self-efficacy and work engagement: an exploratory study. Thesis presented in partial fulfillment of the requirements for the degree Master of Commerce (Industrial Psychology) at Stellenbosch University.

Schwarzer, R., Knoll, N., (2003). Positive coping: mastering demands and searching for meaning. In: Lopez, S.J., Snyder, C.R. (Eds.), Handbook of Positive Psychological Assessment. American Psychological Association, Washington, DC, pp. 393–409.

Spence, H., &Grau, A. (2011). The influence of personal dispositional factors andorganizational resources on workplace violence, burnout, and health outcomes in new graduate nurses: A cross-sectional study. International Journal of Nursing Studies, 49, 282-291.

Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., Wernsing, T. S., & Peterson, S. J. (2008). Authentic leadership: Development and validation of a theory-based measure. Journal of Management, 34, 89–126.

World Health Organization (2001). Mental Health: New Understanding New Hope. The World Health Report.Genava: Author.