جغرافیای تاریخی و سیاسی ایل کلهر با اسناد به شواهد تاریخی و منابع مکتوب

فصلنامه تاریخ

مقاله 3، دوره 12، شماره 47، اسفند 1396، صفحه 61-88   

نویسندگان

امیر تیمور رفیعی¹؛ خدیجه عباسی گورخرّم²

¹استادیار گروه تاریخ ایران اسلامی، واحد محلات دلنشگاه آزاد اسلامی ،محلات ،ایران

²دانش آموخته دکترای تاریخ ، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

چکیده

ایل کلهر دارای پیشنیه طولانی در غرب کشور و خصوصاً استان کرمانشاه داشته است. این ایل همواره نقش مهمی را در مناسبات سیاسی و منطقه­ای منطقه حداقل از دوره صفوی تا دوره پهلوی دوم ایفا می­کند. این مسئله اهمیت موضوع را نشان می­دهد و اگر چه پژوهش­های پراکنده­ای در خصوص آداب و رسوم و فرهنگ ایلی، تاریخ و پیشینه آنها نگاشته شده؛ اما تاکنون پژوهش مستقل و مناسبی در مورد جغرافیای تاریخی و سیاسی ایل کلهر و نقش آنها در منطقه غرب ایران نگاشته نشده است. در این راستا مهم­ترین سوال پژوهش این است که ایل کلهر چه نقشی در تاریخ سیاسی و اجتماعی منطقه غرب ایران با توجه به شواهد تاریخی و منابع مکتوب ایفا می­کنند؟ نتایج پژوهش نشان می­دهد که ایل کلهر نقش غیر قابل انکاری در مناسبات سیاسی منطقه غرب ایران در قرون متأخر اسلامی ایفا می­کند. در قرون متأخر اسلامی دولت مرکزی ایران در تعامل با ایلات و عشایر، یک نظامِ تعامل‌پذیر را همواره در پیش می‌گرفت و قدرت‌های برتر و مسلط مرکزی با قدرت‌های محلی و اقوام و گروه‌ها روابط مشخصی برقرار می‌کردند. به عبارتی در این دوران، حکومت مرکزی با همه ترفندها و سیاست‌هایی که برای تثبیت قدرت سیاسی در میان ایل کلهر و عشایر منطقۀ غرب در پیش گرفت، با در پیش گرفتن نوعی تعامل‌پذیری در ارتباط با آنها، بخشی از اختیارات خود را در حوزه محلی کرمانشاه به خود کردها واگذار کرد و به توزیع قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی در مقابل دریافت خدمات محلی آنها پرداخت.

مراجع