آثار عهدنامه های واگذار شده به روس و انگلیس در دوره ناصری و مظفری

مجله تاریخ

مقاله 8، دوره 12، شماره 47، زمستان 1396، صفحه 184-208  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمود سید¹؛ نینا صیادعبدی²

¹عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز،تهران،ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز،تهران،ایران

چکیده

حکومت قاجار در دوره ناصری و مظفری در شرایطی که کشورهای مغرب زمین در عرصه ی اقتصادی ، سیاست
صدور سرمایه به کشورهای توسعه نیافته را گسترش می دادند در قلمرو اقتصاد راعی و تجاری و صنعتی از توسعه
بازماند. در باب این واقعیت و تبیین ریشه های آن از دیرباز نظریه های متعددی عرضه شده است. ماهیت کارشکن
دولت قاجار و ناتوانی دستگاه حکومتی از معرفت به واقعیات اقتصادی و زمینه های توسعه ی کشور ، بستر فرهنگی
مناسب و دنیا گریزی اجتماعی، و سرانجام تسلیم پذیری حکومت تا حدی در مقابل سیاستهای استعماری روسیه و
انگلستان از جمله عوامل بازماندن اقتصاد کشور از روند توسعه طلبی بوده است . نوشتار موجود در وهله ی اول سیر
تحولات اقتصادی و مطالعه ی دستگاه ایران در عصر ناصری و مظفری پرداخته است و در وهله ی دوم اقدامات
محدود دولتی درزمینه ی توسعه اقتصادی که باعث عقیم ماندن اقتصاد ایران شد پرداخته است و در وهله ی سوم
اقشار اجتماعی کشور، نظیر بازرگانان نیز که انگیزه های قابل توجهی برای تحرک بخشیدن به اوضاع اقتصادی را
داشتند و نه تنها از حمایت حکومت برخوردار نشدند بلکه با کارشکنی های دولت مواجه بودند و در وهله ی چهارم
استنباطی از گسترش آمار ورشکستگی ، انحطاط صنایع سنتی داخلی، تبدیل اقتصادی محدود تجاری به اقتصاد از
جمله نهادها و علایم آشکار بن بست اقتصادی و گسترش موانع توسعه نیافتگی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ایم

مراجع