بررسی رابطه بین مقبولیت اجتماعی و نگرش به مادر با اضطراب به مدرسه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی ناحیه2 شهرستان ارومیه

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

مقاله 6، دوره 11، شماره 43، آذر 1397، صفحه 113-130   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی خادمی^{* 1}؛ مینا علی‌اکبری²؛ حمزه سلمانپور³

¹دانشیار گروه روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

²دانش آموخته کارشناسی‌ارشد روانشناسی عمومی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

³مربی گروه علوم تربیتی، واحد نقده، دانشگاه آزاد اسلامی، نقده، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مقبولیت اجتماعی و نگرش به مادر با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 95-94 بوده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بوده و جامعه مورد مطالعه، دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی ناحیه 2 ارومیه بودند. نمونه پژوهش شامل 358 نفر از دانش‌آموزان دختر و پسر پایه ششم ابتدایی بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای، انتخاب شدند. در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های نگرش به مادر هودسون (1992)، اضطراب مدرسه فیلیپس (1978) و مقبولیت اجتماعی فورد و رابین(1970) استفاده شد. پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 76/0، 78/0 و81/0 گزارش شده است. سپس جهت تحلیل داده‌ها از همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری استفاده شد. یافته‌های تحلیلی پژوهش نشان داد که بین مقبولیت اجتماعی و نگرش به مادر با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان رابطه معناداری وجود دارد. 54/0 از تغییرات اضطراب مدرسه دانش‌آموزان به وسیله 2 متغیر مقبولیت اجتماعی و نگرش به مادر قابل تبیین است. بین دانش‌آموزان دختر و پسر از نظر اضطراب مدرسه تفاوت معنی دار وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

مقبولیت اجتماعی؛ نگرش به مادر؛ اضطراب مدرسه

اصل مقاله

اضطراب یکی از شایع ترین نگرانی­های سلامت روان برای کودکان و نوجوانان است و در دوره گذر از کودکی به نوجوانی بسیار تأثیرگذار می­باشد. منابع اضطراب در مدرسه می­تواند متفاوت باشد. کودکان و نوجوانان زمانی که سایر اختلالات رفتاری را دارند، بیشتر اضطراب در مدرسه را تجربه می­کنند (هس^[1]، 2014). مدرسه بخش عمده ای از زندگی کودکان را به خود اختصاص داده است. مدرسه بطور عمده با نوجوانان و تجربیات شان از اضطراب سرو کار دارد (تامپسون، رابرستون، کورتس وفریک^[2]، 2013). اضطراب مدرسه یک مساله روانی – اجتماعی است که به صورت عدم حضور منظم کودک در مدرسه مشخص می­گردد. این عدم حضور حداقل باید 5روز به عنوان زمان پایه طول بکشد و عموما با علایم اضطرابی شدید و شکایات بدنی مانند حالت تهوع، دردهای شکمی و سردرد همراه است. اضطراب مدرسه دو نوع اصلی دارد: اجتماعی و تحصیلی. کودک دارای اضطراب مدرسه ممکن است اضطراب اجتماعی یا تحصیلی و یا هر دو را تجربه کند. اضطراب مدرسه می­تواند آثاری منفی در سرتاسر زندگی فرد برجای بگذارد و سلامتی روانی کودک را تهدید کند. همچنین این اختلال بر خودکار آمدی، شکوفایی، استعداد، شکل گیری شخصیت و هویت اجتماعی او تأثیر سوء می­گذارد. در صورت عدم درمان، کودک به تدریج به سمت ناامیدی، بی ارزشی، دلسردی، انزوا و بالاخره افسردگی و خودکشی سوق داده می­شود که در نتیجه، منجر به صدمات جبران ناپذیری بر پیکر خانواده می­گردد. در حقیقت این حالت، یک ترس واقعی نیست و بیشتر به علت اضطراب جدا شدن از مادر و منزل واقع می­گردد (محبی نور الدین وند، مشتاقی و شهبازی، 1390). نتایج مطالعات حاکی از شیوع 1/41 درصدی این اختلال و عوامل مرتبط با آن در دانش‌آموزان می­باشد (شیرازی، 1394). حساس تنش و فشار روانی که دانش‌آموزان هنگام حضور در مدرسه تجربه می­کنند از علایم شایع در اضطراب مدرسه هستند؛ یا این که شامل افکار و رفتار پریشانی است که به هنگام تداعی حضور در مدرسه، دیده می­شود (عارف نیا، سرندی و یوسفی، 1391). معمولا امتناع از مدرسه یکی از نشانه‌های اضطراب مدرسه محسوب می­شود. از چشم.انداز تحولی، اضطراب مدرسه ناشی از اضطراب جدایی از والدین، خانه، خانواده یا شرایطی است که به آن دلبستگی ایجاد شده است (هیرشفلد، ماسک، هنین، بلاکلی، پولاکورمن و مک کواید^[3]،2010 ). اضطراب مدرسه که در حین تحصیل دانش‌آموزان رخ می­دهد، مهم ترین نوع اضطراب در سنین نوجوانی است. این اضطراب سلامت روان دانش‌آموزان را تهدید کرده و بر کارآمدی و شکوفایی استعدادها، شکل گیری شخصیت و هویت اجتماعی آنان اثر سوء می­گذارد (شریفی راد، محبی، مطلبی، شاه سیاه و تبرایی،1390).

در خصوص اضطراب کودکان، پژوهشگران تاکید بسیاری بر تأثیر روابط دلبستگی و شیوه های مراقبتی دوران کودکی بر رشد اضطراب و روند تحولی اختلال های اضطرابی داشته اند. اضطراب کودک در رابطه با مادر، متاثر از رفتار مادرانه، حساسیت و پاسخ دهی وی است. در نتیجه باید ریشه اضطراب کودک را در روابط وی با مادر و نگرش نسبت به مادر جستجو کرد (طاهری، منصوری، زارعی، قاسمی، سلطانی و عرشی، 1390). چنانچه مظاهری، قاسمزاده، سادات و پورشهریاری (2011) در نتایج مطالعه خود نشان دادند بین اضطراب والدین با خودکارآمدی پایین در دانش‌آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. خانواده، نخستین محیط اجتماعی است که کودک را تحت سرپرستی و مراقبت قرار می دهد. کودک در این محیط، نوع ارتباط را می­آموزد. ارتباطات موثر، موجب شکوفایی هویت و کمال انسان و مبنای اولیه ی پیوند وی با دیگران است در حالی که ارتباطات غیرموثر، مانع شکوفایی انسان می­شود و روابط را تخریب می­کند. بنابراین اساس زندگی و خوشبختی انسان را همین ارتباط های میان فردی تشکیل می­دهد. نگرش به مادر مجموعه ای از اعتقادات، عواطف و نیات رفتاری فرزندان نسبت به مادر می­باشد. آلپورت^[4] (1935) نگرش را چنین تعریف کرده است: نگرش یک حالت آمادگی ذهنی و عصبی است که از طریق تجربه سازمان می یابد و بر واکنش فرد نسبت به تمامی موضوعها و موقغیت­های وابسته به نگرش تأثیر مستقیم و پویا بر جای می گذارد(اتوکلاینبرگ، ترجمه کاردان، 1387). کیل، واگر، لابی (2017) در بررسی های خود در زمینه نگرش به والدین در مقیاس اضطراب نشان دادند که یکی از معیارهای دست یابی به آنچه منجر به رشد اضطراب کودکان می شود درک نگرش والدین و عوامل تعیین کننده ی رفتارهای مادر و پدر می­باشد. والک، کاپورینو، مکوواری، ستیفان، پودل، کرالی، بیتاس و کندال (2017) درپژوهش نگرش والدین، باورها و درک اضطراب برای ارزیابی باورهای والدین در مورد اضطراب کودک آنها، توانایی درک والدین برای مقابله با اضطراب کودک و کمک به کودک در کنترل علائم اضطراب و ارزیابی والدین در مورد استراتژی های مختلف فرزندپروری در پاسخ به اضطراب فرزندشان را بررسی کردند که نتایج حمایت برای PABUA را به عنوان اندازه گیری نگرش و باورهای والدین در مورد اضطراب فرزندان ارائه می دهند. لو، زهو، گائو، لیو و لائو(2016) در بررسی رابطه پیشرفت تحصیلی و احساس خوب بودن مدرسه ابتدایی کودکان در چین و نقش تعدیل از ارتباط میان والدین و مدرسه در پیشرفت کودکان، به تحت تأثیر قرارگرفتن رفاه ذهنی و دستاوردهای علمی کودکان در نتیجه تعامل والدین و تأثیر نگرش آنها در عملکردهای درسی و مدرسه دست یافتند.

در تلاش برای یافتن عناصر روانی­-اجتماعی خود حمایتگرانه مرتیط با اضطراب اجتماعی، مقبولیت اجتماعی نیز از سوی برخی محققین به عنوان یکی از عوامل مرتبط با اضطراب و نیز اضطراب های اجتماعی مطرح شده است (پائولاس، 2004؛ به نقل از راگوزینو، 2009). مقبولیت اجتماعی، یکی از زمینه های رشد اجتماعی دوران کودکی است و شامل گرایش فرد به ارائه تصویری مطلوب از خویشتن به دیگران است (ونتزل^[5]، 1999). هبرت^[6] و همکاران(1997) این سازه را گرایش فرد به پاسخ دادن به گونه ای می­دانند که از انتقاد مصون باشد. این امر، هرروز، زمانی که دانش آموز می کوشد روابط بین فردی را حفظ و ایجاد کند به وضوح دیده می­شود. اهمیت مقبولیت اجتماعی از این حیث می­باشد که می­تواند یادگیری و عملکرد خروجی را با فراهم آوردن مشوق های اضافه برای پیشرفت آسان کند و با رفتارهای انضباطی در کلاس درس و میزان محبوبیت دانش آموز در ارتباط است(ونتزل، 1999). پژوهش های صورت گرفته در خارج از ایران، بیانگر این است که مقبولیت اجتماعی با متغیرهای مهمی در ارتباط می­باشد که به وضوح اهمیت پژوهش در این رابطه را نشان می­دهد. به عنوان مثال هارتر^[7] و همکاران(1998) رابطه بین مقبولیت اجتماعی و عزت نفس؛ فوردهام^[8] و همکاران(1999) رابطه بین سطح پایین مقبولیت اجتماعی و خود ارزشی کلی؛ آلدن و کرویز(2005) رابطه بین مقبولیت اجتماعی و اضطراب اجتماعی در کودکان ؛ و گراسبارد و همکاران (2007 ؛ به نقل از لیوی و هویلی^[9]، 2009) رابطه مقبولیت اجتماعی با اضطراب اجتماعی را نشان دادند. زرگرشیرازی و سراج خرمی(1390) در بررسی رابطه خود اثربخشی و مقبولیت اجتماعی با اضطراب اجتماعی را نشان دادند که رابطه معناداری بین این متغیر ها و خصوصا مقبولیت اجتماعی و اضطراب اجتماعی (مرتبط با اضطراب مدرسه) وجود دارد.

کودکان و نوجوانان در تمام دنیا و علی الخصوص در کشور ما اکثریت جمعیت را تشکیل می­دهند. بنابراین برای شناخت صحیح این قشر عظیم و کوشش در راه تامین شرایط مادی و معنوی لازم برای رشد جسمانی، عاطفی و فکری آنان باید تلاش شود. یکی از مشکلات عمده که تأثیر بازدارنده برکارآمدی و پویایی نوجوانان دارد و از شکل گیری سالم هویت و نیز شکوفایی استعدادها و قوای فکری و عاطفی آنان جلوگیری می کند نگرانی از پذیرش و مقبولیت شان در میان همکلاسی ها و دوستان شان است (مهرابی زاده، هنرمند، تقوی و عطاری، 1388). با توجه به اینکه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی در مرحله گذر از کودکی و ورود به دوران حساس نوجوانی هستند، دوره ای که بیشتر از والدین و بخصوص مادر جدا می شوند تا فردی مستقل بار بیایند. دانش‌آموزانی که مضطرب هستند از طرف همسالان و اطرافیان بیشتر رانده می شوند. لذا انجام این پژوهش برای کاهش پیامدهای روانی احتمالی در دوران اولیه نوجوانی و کاهش آثار نامطلوب عواملی مانند اضطراب مدرسه اهمیت به سزایی در رشد مهارتهای اجتماعی و مقبولیت هر چه بیشتر دانش‌آموزان و نهایتا موفقیت تحصیلی بیشتر آنان دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین مقبولیت اجتماعی و نگرش به مادر با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی ناحیه 2 ارومیه در سال تحصیلی 95-94 می­باشد. بنابراین، با توجه به مباحث فوق، این تحقیق در پی پاسخ به سوالات زیر است:

1-  آیا بین مقبولیت اجتماعی با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی ناحیه 2 ارومیه در سال تحصیلی 95-94 رابطه معناداری وجود دارد؟

2-  آیا بین نگرش به مادر با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی ناحیه 2 ارومیه در سال تحصیلی 95-94 رابطه معناداری وجود دارد؟

3-  آیا مقبولیت اجتماعی ونگرش به مادر قادر به پیش بینی اضطراب مدرسه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی ناحیه 2 ارومیه در سال تحصیلی 95-94 می باشند؟

 

روش پژوهش

روش انجام پژوهش، بر اساس هدف بنیادی – کاربردی و از نظر کنترل محقق بر متغیرهای تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر پایه ششم ناحیه 2 ارومیه در سال تحصیلی 95-94می باشد. از جامعه مذکور 358 نفر با استفاده از جدول مورگان با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در مرحله اول فهرستی از تمام مدارس مقطع ابتدایی ناحیه 2 در شهرستان ارومیه براساس پایه تحصیلی و جنسیت تهیه شد. سپس براساس جنسیت (مدارس دخترانه و پسرانه) و پایه تحصیلی(ششم) از هر مدرسه با توجه به تعداد دانش‌آموزان در هر کلاس (30 نفر در هر کلاس بر اساس جنسیت شش مدرسه، سه تا دخترانه و سه تا پسرانه و از هر مدرسه دو کلاس، جمعا 12کلاس، 358 دانش آموز) نمونه‌گیری انجام و پرسشنامه‌ها بین آنها پخش و داده‌های مربوط به تحقیق جمع‌آوری شد. سپس داده‌های جمع‌آوری شده به استفاده از نرم افزار آماری SPSS و به روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

 

ابزار های پژوهش

پرسشنامه اضطراب مدرسه ؛ فیلیپس^[10] (1978): پرسشنامه اضطراب مدرسه توسط فیلیپس در سال 1978 با هدف کمی سازی اضطراب مدرسه دانش‌آموزان طراحی شده است. این پرسشنامه 52 سوال دارد. دارای 4 مولفه: ترس از ابراز وجود، اضطراب امتحان، فقدان اعتماد به نفس و واکنش های فیزیولوژیک می باشد که توسط ابو المعالی در ایران تجدید نظر شده است. نمره گذاری آن نیز با بله یا خیر تنظیم شده است. میری و اکبری (1386)اعتبار این پرسشنامه را با استفاده از آلفای کرونباخ 86/0 بدست آورده اند. ابوالمعالی و همکاران (1194) با توجه به شواهد سه گانه اعتبار صوری، ملاکی هم زمان و اعتبار سازه، روایی این آزمون را تایید و پایایی آن را 93/0 محاسبه کردند.

 

پرسشنامه نگرش نسبت به مادر هودسون ^[11](1992): پرسشنامه نگرش فرزند نسبت به پدر و مادر توسط والتر دبلیو هودسون در سال 1992 در 25 سوال طراحی شده است. گزینه های آن در مقیاس 7 درجه ای لیکرت از (هیچوقت =1 تا همیشه =7) تنظیم شده است. این پرسشنامه، نگرش فرزندان به پدران و مادرانشان را مورد بررسی قرار می دهد و برای اندازه گیری دامنه یا شدت مشکلات فرزند با پدر و مادر، تدوین شده است. این مقیاسها، همانند هم هستند به جزء اینکه کلمه مادر و پدر در آنها عوض می­شوند. مقیاس نگرش فرزند نسبت به مادر دارای میانگین آلفای 95/0 و خطای استاندارد اندازه گیری 56/4 است که بسیار عالی(کم) است؛ و از همسانی درونی بسیار خوبی برخوردار است. همبستگی بازآزمایی 96/0 نشان می­دهد که این مقیاس از پایایی یا ثبات عالی برخوردار است (ثنائی، هومن، علاقمند، 1388). مطالعات پایایی بر روی دو ابزار با دو نمونه متفاوت، ضریب آلفای محدوده ای از 93/0 تا 95/0 بود. مطالعات روانشناختی با استفاده از گروههای معیاری که توسط متخصصان باتجربه انجام شده است، ارتباطات نقطه ای بین دو جنس را به ترتیب 86 و 87 به دست می آورند که نشان دهنده روایی خوبی برای ابزار است (هادسون، 1982).

 

پرسشنامه مقبولیت اجتماعی فورد ورابین^[12](1970): این پرسشنامه توسط فورد و رابین (1970) به منظور اندازه گیری نیاز به تایید اجتماعی در کودکان ساخته شده است. این مقیاس دارای 17 سوال بسته پاسخ بوده که فورد و رابین آن را بر روی 437نفر از کودکان پیش دبستانی اجراء نمودند. نمره گذاری آن براساس مقیاس سه درجه ای لیکرت از (بله، بعضی مواقع و خیر) تنظیم شده است. سازندگان این آزمون همسانی درونی را برای کودکان دختر و پسر به ترتیب 48/0 و 51/0 محاسبه نمودند. در مقیاس اصلاح شده سموعی و همکاران، شاخص های برازش حاکی از روایی سازة این ابزار می باشد. سموعی و همکاران (1384) پایایی این مقیاس را با سه روش ضریب آلفا دو نیمه کردن و روش زوج و فرد مورد بررسی قرار داده اند که به ترتیت 77/0، 66/0 و 73/0 رسیده اند.

 

یافته‌ها

براساس یافته‌های پژوهش 2/66 درصد شرکت کنندگان دختر و 8/33 درصد پسر می باشند. همچنین میانگین سنی دانش‌آموزان 267/0 ±06/12 می باشد.

 

 

 

 

جدول (1): آماره های توصیفی نمرات دانش‌آموزان در متغیر های پژوهش

Table (1): Descriptive statistics of student grades in research variables

Variable	Average	Standard deviation	Minimum	Maximum
School anxiety اضطراب مدرسه	24/30	4/36	2	52
Attitude to the mother نگرش به مادر	41/85	9/1	18	61
Social acceptability مقبولیت اجتماعی	22/15	1/05	15	34

 

براساس جدول (1) میانگین (انحراف معیار) اضطراب مدرسه 30 /24 (و 36/4)، نگرش به مادر 85/41 (و 1/9) و مقبولیت اجتماعی 15/22 (و 05/1) می باشد.

 

جدول (2): نتایج آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای متغیر های پژوهش

Table 2: Results of the Kolmogorov-Smirnov test for the research variables

Variable	Test statistic	The significance level
School anxiety اضطراب مدرسه	0/89	0/36
Attitude to the mother نگرش به مادر	0/40	0/84
Social acceptability مقبولیت اجتماعی	0/102	0/18

 

جدول (2) یافته‌های حاصل از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف تک نمونه ای را نشان می دهد. تمامی متغیر ها در سطح معنی داریبیش از 05/0 می باشد. بنابراین داده‌ها از توزیع نرمال برخوردار هستند.

 

جدول (3): همبستگی بین متغیر مقبولیت اجتماعی با اضطراب مدرسه

Table (3): Correlation between social acceptability variable and school anxiety

Variable	Test statistic	School anxiety
Social acceptability مقبولیت اجتماعی	Pearson Correlation coefficient	0/246
	Significance level	0/013
Attitude to the mother نگرش به مادر	Pearson Correlation coefficient	0/216
	Significance level	0/001

 

براساس نتایج جدول (3) بین مقبولیت اجتماعی (24/0r=) و نگرش به مادر (21/0r=) با اضطراب مدرسه در دانش‌آموزان رابطه معناداری وجود دارد(05/0P<).

قبل از اجرای آزمون پیش شاخص توزیع واریانس(VIF) و شاخص تحمل (Tolerance) و فرض استقلال منابع خطای متغیرها (آزمون دوربین- واتسون) صورت گرفت. پیش فرض هم خطی چندگانه متغیرهای پیش بین نشان داد که مقادیر VIF محاسبه شده در حد مطلوب (کوچکتر از 2) قرار دارد و مقادیرTolerance متغیرهای پیش بین در حد مطلوب (نزدیک به عدد 1) قرار دارند. همچنین مقدار آزمون دوربین – واتسون در حد مطلوب (مابین 5/1 تا 5/2) قرار گرفته بود که براین اساس پیش فرض استقلال منابع خطا محقق شده بود.

 

جدول (4): تحلیل رگرسیون چند متغیری، تغییرات اضطراب مدرسه دانش‌آموزان از روی مقبولیت اجتماعی و نگرش به مادر

Table (4): Multivariate regression analysis, students' school anxiety changes from social acceptability and attitude toward mother

Forecast variables	Criterion variable	F	P	R	R2	Camera-Watson	B	P
Attitude to the mother نگرش به مادر	School anxiety اضطراب مدرسه	12.34	0/012	0/734	0/54	1/55	0/46	0/02
Social acceptability مقبولیت اجتماعی							0/264	0/012

 

برای بررسی فرضیات این پژوهش از آزمون رگرسیون خطی دو متغیره و با استفاده از روش همزمان استفاده شد. نتایج این آزمون نشان داد (جدول 4) مقدار ضریب همبستگی چندگانه (R) برابر با 734/0 می‌باشد که نشان از وجود همبستگی مستقیم نگرش به مادر و مقبولیت اجتماعی با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان دارد. متغیر نگرش به مادر و مقبولیت اجتماعی به گونه معنادار می تواند پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان (05/0≥p-value) را پیش بینی نمایند.

 

بحث و نتیجه‌گیری

یافته‌های پژوهش نشان داد، که بین مقبولیت اجتماعی با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان رابطه معناداری وجود دارد. این یافته با نتایج تحقیقات زرگرشیرازی وسراج خرمی(1390) هم­خوانی دارد. طبق تئوری خود نمایشی اضطراب اجتماعی در رابطه با مقبولیت اجتماعی لیری و کوواسکی(1995) و شلنکر و لیری (1982) افراد زمانی دچار اضطراب می­شوند که برانگیخته می­گردند تا اثر مطلوبی از خود بر دیگران بگذارند، طبق این تئوری پیش بینی می­شود که وقتی افراد برانگیخته اند تا تأثیر مطلوب ویژه ای از خود بر دیگران بجای نهاده و مهم تر از آن با تردید در این که آیا در این اثرگذاری مطلوب موفق خواهند شد یا خیر، شدت اضطراب اجتماعیشان افزایش می­یابد. بر این اساس طبق نظر پائولاس(2004) مقبولیت اجتماعی یا همان گرایش به پاسخ دادن به شیوه ای که فرد بهتر از دیگران به نظر برسد، می­تواند به دو طریق با اضطراب اجتماعی ارتباط یابد، یکی از این طریق افزایش خود-فریبی و دیگری مدیریت اثرگذاری (زرگر شیرازی و سراج خرمی،1390). در سنین نوجوانی، نوجوانان به رفاقت و دوستی با همسالان، جذب گروهی و پذیرش در جمع دوستان اهمیت فراوانی می­دهند. در این سالها دوستیها استحکام می­یابند و به شکلهای مختلف رفاقت، صمیمیت، احساس تعلق به گروه، زنده دلی و جنب و جوش خود را نشان می­دهد. یکی از مشکلات عمده که تأثیر بازدارنده بر کارآمدی و پویایی نوجوانان دارد و از شکل گیری سالم هویت و نیز شکوفایی استعدادها و قوای فکری و عاطفی آنان جلوگیری می­کند نگرانی از پذیرش و مقبولیت­شان در میان همکلاسی­ها و دوستان­شان است و اضطراب در طی تحصیل تأثیر فراوانی در کاهش یا افزایش آن ایفا می­کند. فرد دارای اضطراب مدرسه بیشتر به فکر تایید اجتماعی از طرف اطرافیان می­باشند. در ضمن برای دانش‌آموزان پایه ششم که در مرحله گذر از کودکی و رفتن به دوره نوجوانی هستند بسیار اهمیت دارد که از سوی اطرافیان از جمله هم کلاسی­ها و معلمان مورد پذیرش و تایید قرار بگیرند در غیر اینصورت منجر به بروز مشکلات عاطفی و روانی از جمله اضطراب خواهد شد. این یافته با تحقیقات گرگو و موریس(2005) نیز همخوانی دارد.گرگو و موریس در تحقیقی به بررسی عوامل موثر در ارتباط بین اضطراب اجتماعی و مقبولیت اجتماعی دانش‌آموزان پرداختند نتایج نشان داد که اضطراب اجتماعی کودکان با سطوح پایین مقبولیت اجتماعی رابطه معنادار داشت. مقبولیت اجتماعی همانند یک پیوستار است که در یک انتهای آن مقبولیت اجتماعی خیلی بالا، یعنی افرادی قرار دارند که نظرات و تجربیات خود را در مصاحبه ها و پاسخ­گویی به سوالات تغییر شکل می­دهند و در انتهای دیگر مقبولیت اجتماعی پایین یعنی افرادی را شامل می­شود که به هیچ وجه نظرات و تجربیات خود را تغییر شکل نمی­دهند. همه این افراد در 3 گروه زیر طبقه بندی می­شوند و طبیعی است که اغلب افراد در حد وسط قرار دارند (جنجی، 2005). گروهی که مقبولیت اجتماعی پایین دارند کسانی هستند که نمره آزمون آن ها بین 0 تا 8 باشد و تقریبا یک ششم اشخاص در این محدوده قرار دارند این گروه به خاطر صداقت در پاسخگویی حاضر به عدم پذیرش اجتماعی می­باشند. گروهی که مقبولیت اجتماعی متوسط دارند، کسانی که نمره بین 9 تا 19 دریافت می­کنند در این گروه قرار دارند و تقریبا حدود دو سوم اشخاص را شامل می­شوند. آن ها به طور متوسط به مقبولیت اجتماعی توجه می­کنند. احتمال دارد رفتار واقعی آن ها در مجموع با قواعد و هنجارهای اجتماعی مطابقت داشته باشد. گروه با مقبولیت بالا اشخاصی هستند که نمره بین 20 تا 33 به دست می آورند و تقریبا یک ششم اشخاص جامعه را شامل می­شوند این افراد طوری به سوالات پاسخ می­دهند که از طردهای مردم در امان باشند و طبق قواعد هنجارهای اجتماعی رفتار می­کنند (صالح صدق پور، محمودیان، سلمانیان، 1388). برای دانش‌آموزان احساس مورد پذیرش واقع شدن احساس مهمی است و برای اینکه پذیرفته شوند بایستی پاسخ­های مطلوب ارائه دهند. افزایش مقبولیت اجتماعی می­تواند ترس از ارزیابی منفی و عملکرد اجتماعی ضعیف در افراد دارای اضطراب اجتماعی بالا را کاهش دهد. به عقیده کرویزر و آلدن افراد دارای اضطراب اجتماعی در پاسخ به انجام تکالیف و اندازه گیریها، برای کنترل نمودن سطح اضطراب و نگرانی­هایشان در مورد ارزیابی­های دیگران، بجای پاسخ­های واقعی و قابل اعتماد، جواب­هایی با مقبولیت اجتماعی بالا می­دهند و لذا نمره اضطراب اجتماعی آنان در ارزیابی­ها کاهش پیدا می­کند. دادن پاسخ­هایی با مقبولیت اجتماعی بالا نیاز فرد برای کنترل اضطراب­های ناشی از ارزیابی دیگران و چگونه جلوه نمودن خود در برابر ارزیابی­های دیگران را نشان می­دهد. افراد دارای ویژگی مقبولیت اجتماعی سعی دارند با اغراق نمودن در صفات مثبت و انکار صفات منفی، خود را بسیار خوب جلوه دهند(کریویزر، آلندن، 2005).

قسمت دیگر نتایج نشان داد بین نگرش به مادر با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان رابطه معناداری وجود دارد. این یافته با نتایج تحقیقات ملک پور(1390) هم­خوانی دارد. در تبیین این یافته می­توان گفت که خانواده نخستین نهادی است که در کسب آگاهی­ها؛ مهارت­ها و شکل گیری شخصیت نوجوانان تأثیر می­گذارد. خانواده نقش مهمی در روند رشد فرزندان ایفا می­کند علی الخصوص مادران وظیفه خطیری بر دوش­شان است. چون کودکان در دوران اولیه کودکی تا زمانی که به استقلال فکری می­رسد بیشتر با مادرشان سروکار دارند و تحت تأثیر افکار و عقاید و روحیاتشان قرار می­گیرند و به طور مستقیم و غیرمستقیم بر مسایل روانی آنها تأثیر می­گذارند.در این میان عوامل بسیاری می­تواند بر رشد و پیشرفت او چه در کودکی و چه در سایر مراحل زندگی تأثیر بگذارند. از جمله می­توان به نوع ارتباط والدین با فرزندان و نگرشی که فرزندان نسبت به والدین بخصوص مادرشان اشاره کرد که یکی از عوامل تأثیرگذار بر کاهش اضطراب مدرسه و افزایش پیشرفت تحصیلی می­باشد. همچنین اضطراب کودک در رابطه با مادر، متاثر از رفتار مادرانه، حساسیت و پاسخ دهی وی است در نتیجه باید ریشه اضطراب کودک را در روابط وی با مادر و نگرش نسبت به مادر جستجو کرد. در واقع مادرانی که در هنگام تعامل با فرزندشان حساسیت کمتری دارند و مادران بی ثبات و پرخاشگر باعث ایجاد نگرش منفی در کودکان نسبت به خود می­گردند که این امر موجب تخریب توانایی ها و عدم رشد روانی اجتماعی و در نهایت منجر به اختلالات رفتاری مانند اضطراب مدرسه می­گردند. لذا رفتار مادر از همان سنین اولیه در واکنش کودک به دنیای بیرون و اجتماع موثر است و نگرش کودکان به مادران خود عامل مهمی در شکل گیری شخصیت کودک ایفا می­کند و نقش مهمی در بسیاری از اختلالات رفتاری کودکان از جمله اضطراب دارد. این یافته با یافته­های زهره­ای(1389) هم­خوانی دارد. بدین معنی که استفاده از سبک فرزند پروری مستبدانه و سخت گیرانه که با اعمال محدودیت و سخت گیرانه همراه است. باعث افزایش اضطراب اجتماعی و دوری گزیدن از موقعیت­های اجتماعی در فرد می­شود که همین امر باعث می­شود فرد در موقعیت­های مختلف زندگی از جمله پیشرفت تحصیلی دچار کاهش عملکرد شود. استفاده ار سبک فرزند پروری مقتدرانه( گرم و کنترل کننده) باعث می­شود فرد موقعیت­های اجتماعی اضطراب کمتری را تجربه کند و با آرامش و اعتماد به نفس بیشتری با موقعیت­های مختلف زندگی برخورد کند و در نهایت موفقیت تحصیلی فرد افزایش می یابد همچنین اضطراب اجتماعی و ترس از ارزیابی منفی باعث کاهش پیشرفت تحصیلی فرد می­شوند که به همین دلیل لازم است عواملی که باعث ایجاد اضطراب اجتماعی در افراد میشود و روش­های حل این مسئله را به خانواده ها و مشاورین مدارس یادآور شد. پژوهشگران تأکید بسیاری بر تأثیر روابط دلبستگی (رگز، جاکوبویتز، 2002) و شیوه های مراقبتی دوران کودکی بر رشد اضطراب و روند تحولی اختلال های اضطرابی داشته اند. چرا که در نظریه دلبستگی، رفتار مادرانه و واکنش های مادر نسبت به فرزند خود تحت تأثیر سبک دلبستگی مادر قرار دارد؛ آن ها بر اساس تجارب دوران کودکی خود از والدین به واکنش های هیجانی فرزندان خویش پاسخ می دهند و شخصیت آن ها را رقم می زنند (آدام، گانار، تانکا، 2004). کودکان در تعامل رابطه والد- فرزندی می آموزند که کدام موقعیت ها، کدام هیجان ها را فرا می خوانند و چگونه می توان هیجان ها را به روشی قابل قبول از نظر اجتماع ابراز کرد و چگونه باید به هیجان های ابراز شده دیگران واکنش نشان داد، برای بیشتر کودکان، تصور و حضور در جایی که مادر در آن نیست با میزانی اضطراب همراه است، ولی کودک، توانایی یا احساس توانایی کنترل مدیریت آن را دارد. در کودک دارای اختلال اضطراب مدرسه به نظر می رسد این توانایی یا احساس آن وجود ندارد. از این رو تنظیم و ابراز هیجان ها در رابطه دلبستگی برای کودک دشوار می شود. در این میان سبک دلبستگی مادر و کودک در این موقعیت استرس زا رابطه معنادار با شیوه مقابله آن ها در رویارویی با این موقعیت ها دارد. از سوی دیگر مادر دارای دلبستگی ناایمن نیز به شدت به کودکان خود وابسته است، لذا ماندن کودک در خانه، نیازها و اضطراب های مادر و کودک را ارضاء می کند در نتیجه، ترس یا اضطراب کودک ناشی از جدا شدن از مادر است و به همین دلیل کودک احساس عدم امنیت می کند. این قبیل کودکان وقتی که از والدین در یک محیطی بیرون از خانه جدا می شوند، اضطراب فوق العاده ای از خود نشان می دهند زیرا ترس از گم شدن و یا گم کردن والدین دارند(ذولفقاری، مطلق، جزایری، مظاهری، 2008). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد 54 درصد از تغییرات اضطراب مدرسه دانش‌آموزان به وسیله 2 متغیر مقبولیت اجتماعی و نگرش به مادر قابل تبیین است. این یافته با نتایج زرگر شیرازی و سراج خرمی (1390) و ملک پور(1390) هم­خوانی دارد. به عقیده کروان و مارلو، افراد دارای ویژگی مقبولیت اجتماعی، سعی دارند با اغراق نمودن در صفات مثبت و انکار صفات منفی شان، خود را بسیار اخلاقی، درستکار و مبرا به نظر برسانند، همچنان که کودکان بزرگ می­شوند می­آموزند که معیارهای جامعه خود را بپذیرند، سائق­های خود را از راه­های قابل قبول اجتماعی پاسخ­گو باشند ودر حالی که نیازهای دیگران را مدنظر دارند، با آنها همکاری و نیز بسیاری از موارد دیگر را رعایت کنند، همه اینها اشکال مختلف دستیابی به مقبولیت اجتماعی است. بر این اساس هر عامل یا موقعیت یا صفتی که با داشتن انگیزش بالا برای انتقال اثرات مطلوب بر دیگران، یا با اعتماد کم به توانایی خود برای ایجاد این اثرات مطلوب و دلخواه بر دیگران، رابطه داشته باشد می­تواند اضطراب مدرسه را افزایش دهد. به عبارت دیگر، داشتن پیوند عاطفی عمیق نسبت به والدین و نگرش مثبت به آنها، موجب کاهش ترس آشکار و مداوم و اضطراب در موقعیت­های اجتماعی و بخصوص تحصیلی می­گردد.

انجام پژوهش بر روی دانش‌آموزان با مقطع تحصیلی مشخص، تعمیم یافته‌های حاضر را به مقاطع تحصیلی دیگر با محدودیت روبرو می­سازد. با توجه به نتایج حاصله پیشنهاد می­شود، برای درک جامع تر و کسب بینش بهتر در مورد عوامل مرتبط با اضطراب مدرسه دانش‌آموزان، متغیرهای دیگر را نیز مورد بررسی قرار دهند. انجام پژوهش مشابه در سایر مقاطع تحصیلی و با سایر جوامع آماری تکرار شود. پیشنهاد می­شود تا عوامل موثر بر مقبولیت اجتماعی بالا و پایین مورد بررسی قرار گیرد. همچنین انجام پژوهش های مشابه با عنوان بررسی رابطه بین نگرش به پدر و اضطراب مدرسه بررسی گردد.

---

1. Hess

2. Thompson, Robertson, Curtis & Frick

3. Hirshfeld-Becker, Masek, Henin, Blakely, Pollock-Wurman & McQuade

1. Allport

2. Wentzel

3. Hebert

1. Harter

2. Fordham

3. Leary & Hoyle

1. Philips

1. Hadson

2. Ford & Robbin

مراجع

اتوکلاینبرگ. روانشناسی اجتماعی. ترجمه کاردان، علی­محمد (1387). نشر فردوس.

استوار، صغری و رضویه، اصغر (1392). بررسی ویژگی‌های روان سنجی مقباس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان جهت استفاده در ایران. روش‌ها و مدل‌های روانشناختی. 3(12)، 69-78.

بهمن، بهاره؛ کیامنش، علیرضا و ابوالمعالی‌الحسینی، خدیجه (1392). مقایسه اضطراب مدرسه و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان پایه چهارم در دو سیستم ارزشیابی سنتی و توصیفی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی)، 12(39)، 93-107.

بیجوند، فرامرز؛ سبحانی‌نژاد، مهدی؛ نیک‌آذین، امیر و محمدی‌پویا، سهراب (1393). بررسی رابطه مهارت تفکر انتقادی با کیفیت زندگی،سلامت روان، مقبولیت اجتماعی و قدردانی دانشجویان پزشکی. روانشناسی بالینی و شخصیت، 11(2)، 49-60.

ثنائی، باقر؛ هومن، عباس و علاقمند، ستیلا (1388). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران:انتشارات بعثت.

زرگرشیرازی، فریبا و سراج‌خرمی، ناصر (1390). رابطه خوداثربخشی و مقبولیت اجتماعی با اضطراب اجتماعی در دانشجویان دختر. زن و فرهنگ، 2(7)، 63-78.

ساروخانی، باقر (1382). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی: اصول و مبانی، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

شریفی، غلامرضا؛ محبی، سیامک؛ مطلبی، محمد؛ شاه سیاه، مرضیه و تبرایی، یاسر (1390). تأثیر آموزش قاطعیت بر میزان اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (اسرار)، 18(60)، 90-827.

شیرنژاد، وحید (1394). بررسی رابطه بین خودپنداره تحصیلی، اضطراب اجتماعی و پذیرش اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرستان ارومیه. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد ارومیه، رشته برنامه‌ریزی درسی.

صالح صدق‌پور، بهرام؛ محمودیان، مجید و سلمانیان، حمیدرضا (1388). بررسی تأثیر آموزش آموزه های قرآنی بر بهبود پذیرش اجتماعی، فصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآنی، 1(2)، 17-26.

طاهری، محمد؛ منصوری،شهاب؛ زارعی، ابراهیم؛ قاسمی، خلیل؛ سلطانی، بهرام و عرشی، بهار (1390). رابطه سبک دلبستگی مادران و اضطراب مدرسه دانش‌آموزان پسر عقب مانده ذهنی دوره راهنمایی. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه(بهبود). 5(6)، 458-465.

عارف نیا، سمانه؛ سرندی، پرویز و یوسفی، رحیم (1391). مقایسه طرح واره های ناسازگارانه اولیه در دانش‌آموزان دوره راهنمایی دارای اضطراب مدرسه و دانش‌آموزان عادی، روانشناسی مدرسه. 10(4)، 74-89.

محبی‌نورالدین‌وند، محمدحسین؛ مشتاقی، سعید و شهبازی، مسعود (1390). رابطه بین جو عاطفی خانواده با رشد مهارت های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر و دختر پایه های چهارم و پنجم ابتدایی شهرستان مسجد سلیمان. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 10(30)، 84-93.

ملک‌پور، ندا (1391). رابطه بین استنباط دانش‌آموزان از نگرش والدین به ریاضیات و متغیرهای فردی با نمره درس ریاضیات در دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی شهر اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 7(2)، 53-76.

مهرابی زاده هنرمند، مهناز؛ تقوی، فرخنده و عطاری، علی (1388). تأثیر آموزش جرات ورزی بر مهارتهای اجتماعی، اضطراب اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر. مجله علوم رفتاری، 3(1)، 59-64.

میری، محمدرضا و اکبری، محمد (1386). رابطه بین هوش هیجانی و اضطراب آموزشگاهی در دانش‌آموزان دبیرستانی استان خراسان جنوبی. مجله دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 4(1)، 9-15.

یارمحمدیان، محمدحسین؛ مولوی، حسین و ایران پور مبارکه، اختر (1382).بررسی رابطه بین دوستیهای دوجانبه، پذیرش همسالان، خودپنداره و سازگاری اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر سال سوم راهنمایی شهر اصفهان. مطالعات تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد،4 (2)، 7-22

Adam, E. K., Gunnar, M. R., & Tanaka, A. (2004). Adult attachment, parent emotion, and observed parenting behavior: mediator and moderator models. Child Dev. 75(1),110-22.

Allport, G. W. (1935). Attitudes. In Handbook of social psychology. Edited by C. Murchison, 798–844. Worcester, MA: Clark Univ. Press.

Aref Nia, S., Sarandi, P., & Yousefi, R. (2011). Comparison of Primary Maladaptive Schemes in Schoolchildren with School Anxiety and Normal Students. School Psychology, 1(4), 74-89 [In Persian].

Aref Nia, S., Sarandi, P., & Yousefi, R, (2012). Comparison of Primary Malformatory Schemes in Schoolchildren with School Anxiety and Normal Students, School Psychology, 10(4), 74-89 [In Persian].

Autoclain, Leaf. social Psychology. Translation by the Cadian, Ali-Mohammad (2008). Ferdows publishing.

Autoclining, Cartoon translation, Ali Mohammad. (2008). Social psychology, Ferdows publishing.

Bahman, B., Kayamanesh, A., & Abol-Majali Al-Husseini, K. (2013). Comparison of school anxiety and its components in fourth grade students in two traditional and descriptive evaluation systems. Research in Curriculum Planning (Knowledge and Research in Educational Sciences-Curriculum), 12 (39), 93-107 [In Persian].

Bahman, b., Kayamanesh, A., & Abol-Maja Al-Husseini, K. (2013). Comparison of school anxiety and its components in fourth grade students in two traditional and descriptive evaluation systems. Research in Curriculum Planning (Knowledge and Research in Educational Sciences-Curriculum), 12(39), 93-107 [In Persian].

Bijand, F., Sobhani Nejad, M., Nik Azin, A., & Mohammadi, P. (2014). The Relationship between Critical Thinking Skill with Quality of Life, Mental Health, Social Acceptance and Medical Students' Acknowledgment. Clinical Psychology and Personality, 11(2), 49-60 [In Persian].

Bijnvand, F., Sobhaninejad, M., Nik Azin, A., & Mohammadi Pouya, S. (2014). The Relationship between Critical Thinking Skill with Quality of Life, Mental Health, Social Acceptance and Medical Students' Acknowledgment. Clinical Psychology and Personality, 11 (2), 49-60 [In Persian].

Crozier, W. R., & Alden, L. E. (2005). Social anxiety as a clinical condition. The essential handbook of social anxiety for clinicians. http://books.google.com.John Wiley & Sons Ltd.

Dadds, M., Perrin, S., & Yule, W. (1997). Social Desirability and Self-Reported Anxiety in Children: An Analysis of the RCMAS lie Scale. Journal of Abnormal Child psychology, 26(4), 311-317.

Fordham, K., & Stevenson-Hinde, J. (1999). Shyness, friendship quality, and adjustment during middle childhood. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 40, 757-768

Ganji, H. (2005). Personality Assessment Inventory. Savalan Press

Greco, L & Morris, T. (2005). Factors Influencing the Link Between Social Anxiety and Peer Acceptance: Contributions of Social Skills and Close Friendships During Middle Childhood.

Hadson, GL. (1982). Parent-Child interaction and anxiety disorders: an observational study. Behav Res Ther, 39(12):1411-27.

Harter, S., Waters, P., & Whitesell, N. R. (1998). Relational self-worth: Differences in perceived worth as a person across interpersonal contexts among adolescents. Child Development, 69, 756-766.

Hebert, J., Ma, Y., Clemow, L., Ockene, IS., Saperia, G., Stanek, EJ., Merriam, PA., & Ockene, JK. (1997). Gender differences in social desirability and social approval bias in dietary self-report. American Journal of Epidemiology, 146,1046-1055.

Hess, j. (2014). Anxiety Prevalence among High School Students. Counselor Education Master S Theses.

Hirshfeld-Becker. D. R., Masek. B., Henin. A., Blakely. L. R., Pollock-Wurman. R. A. & McQuade. J. (2010). Cognitive behavioral therapy for 4- to 7-year-old children with anxiety disorders: a randomized clinical trial. J Consult Clin Psychol, 78(4), 498-510.

Kiel. J., Elizabeth, Wagers, Keshia. B., & Luebbe, Aaron. M. (2017). The Attitudes About Parenting Strategies for Anxiety Scale: A Measure of Parenting Attitudes About Protective and Intrusive Behavior. First Published July 13

Leary, M. R., & Hoyle, R. H. (2009). Handbook of individual differences in social behavior. New York: Guilford Press.

Lv, B., Zhou, H., Guo, X., Liu, C., Liu, Z., & Luo, L. (2016). The Relationship between Academic Achievement and the Emotional Well-Being of Elementary School Children in China: The Moderating Role of Parent-School Communication. Front Psychol, 7(24), 948.

Malekpour, N. (2011). The Relationship between Students' Inference of Parent's Attitudes toward Mathematics and Individual Variables with the Mathematics Course Score in Secondary School Students in Isfahan. Educational Approaches. 7 (2), 53-7 [In Persian].

Malekpour, N. (2011). The Relationship between Students' Inference of Parent's Attitudes toward Mathematics and Individual Variables with the Mathematics Course Score in Secondary School Students in Isfahan. New Educational Approaches, 7 (2), 53-76 [In Persian].

Mazaheri, E., Ghasemzadeh, A., Saadat, M., & Pourshahriari, M. (2011). The relationship between parent’s anxiety and their children’s self-efficacy in primary schools. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 19, 257-260 [In Persian].

Mehrabizadeh Honarmand, M. Taghavi, F. & Attari, A. (2009). The effect of dare training on social skills, social anxiety and academic performance of female students. Journal of Behavioral Sciences. 3(1), 59-64 [In Persian].

Mehrabizadeh Honarmand, M., Taghavi, F., & Attari, A. (2009). The effect of dare training on social skills, social anxiety and academic performance of female students. Journal of Behavioral Sciences, 3(1), 59-64 [In Persian].

Miri, M. R. & Akbari, M. (2007). The Relationship between Emotional Intelligence and School Anxiety among High School Students in South Khorasan Province. Journal of Birjand University of Medical Sciences, 4 (1), 9-15 [In Persian].

Miri, M. R. & Akbari, M. (2007). The Relationship between Emotional Harm and School Anxiety in High School Students in South Khorasan Province. Birjand University of Medical Sciences, 1 (14), 9-15 [In Persian].

Mohebi Noorudinevand, M. H., Moshtaghi, S. & Shahbazi, M. (2010). Relationship between family emotional atmosphere and social skills development and academic achievement of male and female students of the fourth and fifth grades of Masjed Soleiman. Research in Curriculum Planning, (30), 84-93 [In Persian].

Mohiba Nouraldinevand, M. H., Moshtaghi, S., & Shahbazi, M. (2012). Relationship between family emotional atmosphere and social skills development and academic achievement of male and female students of the fourth and fifth grades of Masjed Soleiman. Research in Curriculum Planning, 10 (30), 84-93 [In Persian].

Ostuvar, S., & Razavi, A. (2013). Psychometric Properties of Social Anxiety Adolescents for Use in Iran. Psychological Models and Models, 3 (12), 69-78.

Philips, B. (1978). School stress and anxiety. New York: Human Science Press.

Riggs, S. A., & Jacobvitz, D. (2002). Expectant parents' representations of early attachment relationships: associations with mental health and family history. Journal of Consult Clin Psychol; 70(1), 195-204.

Saleh Sedghpour, B., Mahmoudian, M. & Salmanian, H. R. (2009). The Effect of Teaching Quranic teachings on Improving Social Acceptance. Quarterly journal of specialized interdisciplinary research of the Quran, 1(2), 17-26 [In Persian].

Saleh Sedghpour, B., Mahmoudian, M., & Salmanian, H. R. (2009). Examining the Effect of Teaching Quranic teachings on Improving Social Acceptance, Quarterly Journal of Research on Inter Quranic discipline, 1 (2), 17-26 [In Persian].

Saroukhani, B. (2002). Research Methods in the Social Sciences: Principles and Foundations, Publications of the Institute of Humanities and Cultural Studies.

Schlenker, B. R. & Leary, M. R. (1982). Social anxiety and self-presentation: A conceptualization model. Psychological bulletin,92,641-669.

Sharifi, G., Mohebi, S., Motlabi, M., Shahsiah, M. & Tabarehi, Y. (2010). The effect of decisive instruction on students' academic anxiety. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences (Secrets), 18(2), 9-827 [In Persian].

Shirazi, M. (2015). Determine the prevalence of test anxiety and its relationship with academic performance in students High School of Sistan and Baluchestan Province. Research project on the education of Sistan and Baloochestan province, 9(30), 52-59 [In Persian].

Shirinzhad, V. (2015). The Relationship between Academic Self-Concept, Social Anxiety and Social Admission with Academic Achievement of High School Students in Urmia. Master's Thesis, Urmia Azad University, Curriculum Curriculum, [In Persian].

Stagner, R., & Drought, N. (1935). Measuring children's attitudes toward their parents. Journal of Educational Psychology, 26(3), 169-176.

Stewar, S., & Razavieh, A. (2013). Psychometric Properties of Social Anxiety Scale for Adolescents for Use in Iran. Psychological methods and models. 3(12), 69-78.

Taheri, M., Mansouri, Sh., Zarei, I., Ghasemi, K., Soltani, B., & Arshi, B. (2010). Relationship between Maternal Attachment Styles and School Anxiety in Mentally Retarded Students. Journal of Kermanshah University of Medical Sciences (Improvement),[In Persian].

Thompson, E. H., Robertson, P., Curtis, R., & Frick, M. H. (2013). Students with anxiety: implications for professional school counselors. Professional School Counseling, 16(4), 222-234.

Wentzel, K. R. (1999). Social-motivational processes and interpersonal relationships: implications for understanding motivation at school. Journal of Educational Psychology, 91, 76-97.

Wolk, C. B., Caporino, N. E., McQuarrie, S., Settipani, CA., Podell, J. L., Crawley, S., Beidas, R. S., & Kendall, P. C. (2017). Parental Attitudes, Beliefs, and Understanding of Anxiety (PABUA): Development and psychometric properties of a measure. Journal of Anxiety Disorders, (39), 71-78.

Zargar Shirazi, F., & Seraj Khorrami, N. (2010). Self-efficacy and social acceptability with social anxiety in female students. Journal of Women and Culture. 2, (7), 63-78 [In Persian].

Zolfaghari Motlagh, M., Jazayeri, A. R., Mazaheri, M. A, Khoshabi, K., & Karimlo M. (2008). Comparison of attachment style, personality and anxiety, in mothers of children with separation anxiety disorder and mothers of normal children. Journal of Family Research, 3(3),709-26 [In Persian].