رهیافتی بر ساختار و کارکردهای دیوان وکالت در عصر امام حسن عسگری (ع)

فصلنامه تاریخ

مقاله 2، دوره 12، شماره 46، آذر 1396، صفحه 36-56   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

عباسعلی فراهتی¹؛ لیلا زارعی شهامت^{* 2}

¹استادیار دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه کاشان،کاشان،ایران

²دانشجوی دکتری علوم و معارف نهج البلاغه دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه کاشان،کاشان،ایران

چکیده

امام حسن عسگری (ع،) در مدت کوتاه امامت خویش، با سه تن از خلفای عباسی معاصر بود. آنان از هر سو آن
حضرت (ع) را تحت کنترل داشتند. شرایط بحرانی که ائمه (ع) در زمان عباسیان با آن رو به رو شدند ایشان را
واداشت تا ابزار جدیدی را برای ارتباطات با اعضای جامعهی خود جستجو کنند. وظایف این نهاد به امور مالی
محدود نبود؛ وظایف ارشادی، ارتباطی و سیاسی را نیز شامل میشود. نظام زیرزمینی ارتباطات (دیوان وکالت) از عصر
امامت امام باقر (ع) آغاز و این سازمان به طور مداوم و مستمرتا عصر غیبت کبری به فعالیت خود ادامه داد. به این
معنا که در عصر هیچ یک از ائمه کار این نهاد به تعطیلی کشیده نشد. دوران منتهی به عصر غیبت به ویژه عصر امام
حسن عسگری (ع) یکی از حساسترین و مهمترین دوران فعالیت این نهاد است. در این تحقیق تلاش شدهاست با
روش توصیفی– تحلیلی، به واکاوی ساختار و کارکرد سازمان وکالت در عصر امام حسن عسگری(ع،) و نقش آن
حضرت (ع) در تقویت آن مورد بررسی قرارگیرد. برآیند این پژوهش حاکی از آن است که در رأس این سازمان امام
حسن عسگری قرارداشت سپس عثمان بن عمر به عنوان وکیل ارشد؛ و برخی از برجستهترین وکلای ایشان به عنوان
دستیار وکیل ارشد، وکالت نواحی مختلف را برعهده داشتند؛ و بالاخره وکلای محلی در شهرهای و نواحی مختلف
شیعهنشین در قاعده هرم قرارداشتند

مراجع