میزان هم‌خوانی برنامه‌درسی معارف اسلامی (محتوی و اهداف) دوره عمومی آموزش و پرورش ایران با اهداف (شایستگی‌های پایه) سند تفصیلی برنامه‌درسی ملی

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

مقاله 15، دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 45، آذر 1397، صفحه 279-295   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد علی احمدوند^{* 1}؛ محمد رحیم نوری²؛ محمد غفاری³

¹دانشیار، گروه روانشناسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری، گروه فلسفه تعلیم و تربیت، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

³استادیار، گروه برنامه‌ریزی درسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تحلیل متن کتب درسی هدیه‌های آسمانی دوره عمومی آموزش و پرورش و بررسی میزان هم‌خوانی آن با اهداف (شایستگی‌های پایه) سند تفصیلی برنامه‌درسی ملی (تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق) بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و روش جمع‌آوری داده‌ها سندکاوی کتاب‌های درسی بود. جامعه و نمونه آماری کتب درسی هدیه‌های آسمانی پایه دوم تا نهم بود. برای محاسبه فراوانی و بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت از شاخص آماری آنتروپی شانون استفاده شد. بررسی 2840 جمله به‌عنوان واحد تحلیل نشان داد که عناصر تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق به‌ترتیب %79/19، %89/27، %98/33، %17/13 و %17/5 فراوانی داشتند. در این کتب بیشترین ضریب اهمیت مربوط به عنصر ایمان و کمترین آن مربوط به عنصر اخلاق بود. بنابراین فراوانی و اثربخشی عنصر اخلاق کمتر از حد انتظار بود و با توجه به رویکردهای مطرح‌شده در سند تفصیلی برنامه‌درسی ملی مبنی بر انتخاب و سازماندهی محتوی بر اساس علم، عمل و اخلاق به صورت یکپارچه و بهم‌پیوسته تا زمینه کسب معرفت و شکل‌گیری تعقل و ایمان فراهم شود. در نتیجه این مطالعه نشان داد که محتوی برخی از عناصر پنج‌گانه از تعادل و انطباق کمتری برخوردار هستند و جهت تطبیق نیازمند توجه بیشتری هستند.

کلیدواژه‌ها

برنامه‌درسی؛ محتوی و اهداف؛ شایستگی‌های پایه