معرفی فلور، شکل زیستی و پراکندگی جغرافیایی گونه‌های گیاهی منطقة دزلی، استان کردستان، ایران

اکوسیستم های طبیعی ایران

مقاله 4، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 32، شهریور 1397، صفحه 49-66   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رضا امیدی پور^{* 1}؛ آیدین فرجی²؛ محبت نداف³

¹عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد

²1. فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مرتعداری، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران

³گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بررسی فلور هر منطقه در مدیریت و توسعه منابع‌طبیعی به دلیل نشان دادن حضور گیاهان و شرایط پوششی از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است. تحقیق حاضر در منطقه دزلی از توابع شهرستان سروآباد (صد کیلومتری شمال غرب شهر سنندج) واقع در استان کردستان با مساحت 97/12493 هکتار و میانگین بارش (30ساله) منطقه 804 میلی‌متر انجام گرفته است. به منظور معرفی فلور منطقه، از پیمایش صحرایی استفاده شد و گونه‌ها جمع‌آوری و براساس منابع موجود شناسایی شدند. شکل زیستی و انتشار جغرافیایی گونه‌های گیاهی منطقه نیز تعیین شدند. نتایج نشان داد که در مجموع 113 گونه در 90 جنس و 31 تیره در منطقه وجود دارند. از بزرگترین تیره‌ها در منطقه می‌توان به تیره‌های Asteraceae ( 18 گونه و 17 جنس)، Poaceae ( 19 گونه و 15 جنس) و Apiaceae با 10 گونه و 9 جنس اشاره کرد. از نظر شکل زیستی، 47 درصد همی‌کریپتوفیت‌ها ، 30 درصد تروفیت‌ها ، 12 درصد کریپتوفیت‌ها ، 7 درصد کامفیت‌ها و 4 درصد فانروفیت‌ها هستند بالا بودن درصد گونه‌های همی‌کریپتوفیت نشان‌دهنده اقیلم سرد و کوهستانی منطقه است. از نظر انتشار جغرافیایی 67 درصد گونه‌ها مربوط به ناحیه ایران و تورانی هستند. همچنین13 درصد گونه‌ها دارای الگوی اروپا- سیبری، 12 درصد مدیترانه‌ای، 5 درصد جهان وطنی می‌باشند و 3 درصد از گونه‌ها اندمیک ایران هستند.

کلیدواژه‌ها

تنوع گیاهی؛ پوشش گیاهی؛ همی‎کریپتوفیت؛ Asteraceae

اصل مقاله

معرفی فلور، شکل زیستی و انتشار جغرافیایی گونه­های گیاهی منطقة دزلی مریوان در استان کردستان

آیدین فرجی[1]، محبت نداف[2]، رضا امیدی­پور[3] ^*

تاریخ دریافت : 25/10/96        تاریخ پذیرش:6/6/97

چکیده

بررسی فلور هر منطقه در مدیریت و توسعه منابع­طبیعی به دلیل نشان دادن حضور گیاهان و شرایط پوششی از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است. تحقیق حاضر در منطقه دزلی از توابع شهرستان سروآباد (صد کیلومتری شمال غرب شهر سنندج)واقع در استان کردستان با مساحت  97/12493  هکتار و میانگین بارش (30ساله)منطقه 804 میلی­متر انجام گرفته است. به منظور معرفی فلور منطقه، از پیمایش صحرایی استفاده شد و گونه­ها جمع­آوری و براساس منابع موجود شناسایی شدند. شکل زیستی و انتشار جغرافیایی گونه­های گیاهی منطقه نیز تعیین شدند. نتایج نشان داد که در مجموع 113 گونه در 90 جنس  و 31 تیره در منطقه وجود دارند. از بزرگترین تیره­ها در منطقه می­توان به تیره­های  Asteraceae ( 18 گونه و 17 جنس)، Poaceae ( 19 گونه و 15 جنس) و Apiaceae با 10 گونه و 9 جنس اشاره کرد. از نظر شکل زیستی، 47 درصد همی­کریپتوفیت­ها ، 30 درصد تروفیت­ها ،  12 درصد کریپتوفیت­ها ،  7 درصد کامفیت­ها و 4 درصد فانروفیت­ها هستند بالا بودن درصد گونه­های همی­کریپتوفیت نشان­دهنده اقیلم سرد و کوهستانی منطقه است. از نظر انتشار جغرافیایی 67 درصد گونه­ها مربوط به ناحیه ایران و تورانی هستند. همچنین13 درصد گونه­ها دارای الگوی اروپا- سیبری، 12 درصد مدیترانه­ای، 5 درصد جهان وطنی می­باشند و 3 درصد از گونه­ها اندمیک ایران هستند.

 

کلمات کلیدی: ایران تورانی، همی­کریپتوفیت، Asteraceae

 

 

مقدمه

گیاهان بهترین شاخص برای شناخت اقلیم یک منطقه هستند، زیرا در همه دورة زندگی خود با عوامل محیطی مواجه هستند و منعکس­کننده وضع آب و هوا، جنس زمین و حتی میزان بارندگی می­باشند [30].گوناگونی اقلیمی از یک سو، و از سوی دیگر وجود فلور غنی در کشور ایران [19] موجب شده است تا شناسایی و حفاظت از رستنی­ها دارای اهمیت و اولویت زیادی باشد و می­توان با استفاده از نتایج مطالعه فلوریستیک، از نابودی تخریب منابع­طبیعی جلوگیری کرد و به گونه­های گیاهی جدید پی برد[6،11]. مطالعات فلوریستیک اساس بررسی­های بوم­شناختی در هر منطقه، پیش­بینی وضعیت آینده، اعمال مدیریت و بیان­کننده توان طبیعی در آن منطقه می­باشد[9،28]. در سال­های اخیر گیاه­شناسان فلور برخی از مناطق ایران را مورد مطالعه قرار داده­اند که می­توان به کارهای Dolatkhahi  و همکاران (2010) در مطالعه فلوریستیک تالاب پریشان، Nadaf و همکاران (2017) فلور منطقه جوزک – چمن بید استان خراسان شمالی و Dehshiri و همکاران (2016) فلور کوه شهباز اشاره کرد.

مناطق غرب کشور به دلیل قرارگیری در دامنه رشته کوه زاگرس، تغییرات ارتفاعی زیاد، اثرات عوامل فیزیوگرافی و همچنین اثرپذیری از سامانه‏های آب و هوایی مختلف از قبیل سامانه‏های بارشی دریای سیاه و دریای مدیترانه، دارای فلور گیاهی بسیار غنی و گوناگونی است که در بسیاری از مناطق به درستی و بصورت کامل شناسایی نشده است. کوه­های زاگرس با جذب رطوبت ابرهای باران­زا از نواحی غربی استقرار و گسترش بسیاری از گونه­های گیاهی را فراهم کرده­اند، همچنین جنگل­های بلوط موجود در رشته کوه زاگرس براساس مسائل زیست محیطی و حفاظت خاک اهمیت ویژه­ای دارند[21].تاکنون مطالعاتی بر روی فلور و تنوع پوشش­گیاهی در استان کردستان انجام شده است که از آن جمله می­توان بررسی فلور زریوار [3]، سارال [14، 25] و فلور بانه [24] اشاره کرد.  اما پوشش گیاهی بسیاری از مناطق هنوز بررسی نشده است، منطقه دزلی یکی از این مناطق است که پوشش گیاهی آن در پژوهش حاضر مطالعه می­شود. بنابراین هدف از این تحقیق بررسی و شناخت فلور، شکل زیستی و انتشار جغرافیایی در این منطقه  است.

مواد و روش­ها

معرفی منطقه مورد مطالعه

حوزه دزلی در فاصله حدود 35 کیلومتری از شهرستان مریوان قرار دارد.  این حوزه دارای مساحت  97/12493 هکتار است که از طول جغرافیایی"70 ′34 °59  تا "53 ′08 °61  و عرض جغرافیایی "30 ′10 °39  تا "56 ′24 °39 گسترده یافته است (شکل 1). منطقه مورد مطالعه شامل تپه­ها و کوه­هایی  با شیب بالا و سنگلاخی است. ارتفاع منطقه 1700 تا 2550 متر از سطح دریا است. متوسط بارش سالیانه منطقه دزلی 804 میلی­متر و دمای متوسط سالیانه این منطقه 4/13 درجه سانتی­گراد می­باشد. منحنی آمبروترمیک  منطقه نشان­دهنده دوره خشکی از خرداد تا مهر ماه است (شکل 2).

 

 

شکل1- موقعیت منطقه دزلی در کشور و استان کردستان

 

شکل 2- منحنی آمبروترمیک منطقه دزلی

روش تحقیق

برای انجام این تحقیق با پیمایش صحرایی اقدام به جمع­آوری نمونه­های گیاهی از منطقه مورد نظر شد و  نمونه­ها پس از جمع­آوری پرس و خشک شدند و برای شناسایی به مرکز تحقیقات منابع­طبیعی کردستان منتقل شد. شناسایی نمونه­ها با استفاده از منابع فلور ایرانیکا [23]  فلور عراق [29] فلور ایران [5] فلور رنگی ایران [12] انجام شد.

برای طبقه­بندی شکل­های زیستی گیاهان از روش فیزیوگونومی[22] استفاده شد . در این طبق­بندی، گیاهان بر اساس موقعیت جوانه­های تجدیدکنندة حیات که شاخ­ها و برگ­های جدید پس از فصل نامساعد از آن­ها منشا می­گیرند، به پنج گروه فانروفیت­ ((Phanerophytes، کامفیت  (Chameopytes)، همی­کریپتوفیت (Hemicryptophtes)، کریپتوفیت (Cryptophytes) و تروفیت  (Therophytes) تقسیم می­شوند. این طبقه­بندی بر این فرض است که ریخت شناسی گونه­ها با عوامل آب و هوایی مرتبط هستند [28].  انتشار جغرافیایی گیاهان (Plant Chorology) بر اساس مجموعه کتاب هشت جلدی Cospectus Flora Orientalis [31] و تقسیم‎بندی نواحی جغرافیایی بررسی شد.

نتایج

معرفی فلور منطقه

در مجموع، تعداد 113 گونه و 99 جنس و 30 تیره  از منطقه مورد مطالعه جمع­آوری شد  )جدول 1). از این تعداد، 87 گونه، 79 جنس و 25 تیره متعلق به دو­ لپه­ای­ها و 26 گونه، 34 جنس و 5 تیره متعلق به تک لپه­ای­ها هستند.بزرگترین تیره گیاهی در منطقه دزلی، تیره Asteraceae با 17 جنس و 18 گونه است. از مهمترین تیره­های دیگر می­توان تیره­های  Poaceae (15 جنس و 19 گونه)، Fabaceae (5 جنس و 10 گونه)، Apiaceae (9 جنس و 10 گونه)، Lamiaceae (8 جنس و 9 گونه)، Caryophyllaceae (6جنس و 6 گونه)، Boraginaceae (5 جنس و 5 گونه) را نام برد (شکل 3).

 

 

شکل 3- تعداد گونه و جنس‏های برخی از مهمترین خانواده‏های گیاهی در منطقه دزلی

 

جنس‏های Bromus و Medicago، هرکدام با 3 گونه بزرگترین جنس­های منطقه دزلی هستند. جنس­های دیگر شامل Thymus، Lotus، Astragalus و Silene هر کدام با 2 گونه در مراتب بعدی قرار دارند. طبقه­بندی گیاهان براساس شکل زیستی نشان داد که بزرگترین گروه گیاهان را همی­کریپتوفیت­ها با 47 درصد تشکیل می­دهند در حالی که تروفیت­ها (30 درصد)، کریپتوفیت­ها (12 درصد)، کامفیت­ها (7 درصد) و فانروفیت­ها (4 درصد) در رده­های بعدی قرار دارند (شکل4).

بررسی الگوهای انتشار جغرافیایی گیاهان منطقه نشان داده است که بیشترین درصد گونه­های گیاهی منطقه دزلی متعلق به ناحیه ایران- تورانی با 67 درصد می­باشند. همچنین 13 درصد گونه­ها دارای الگوی اروپا- سیبری، 12 درصد مدیترانه­ای، 5 درصد جهان وطنی می­باشند و 3 درصد از گونه­ها اندمیک ایران هستند (شکل 5).

 

 

شکل 4- درصد فراوانی شکل­های زیستی گیاهان  منطقه دزلی بر اساس طبقه‎بندی رانکائر

                                                  

 

 

 

 

شکل 5- درصد فراوانی الگوهای پراکندگی جغرافیایی گونه‏های گیاهی گیاهان منطقه دزلی؛                              IT: منطقه ایرانی-تورانی، M: منطقه مدیترانه، Es: اروپا-سیبری، End: اندمیک ایران و Cos: جهان-وطنی

                                 

 

بحث و نتیجه­گیری

تیرهAsteraceaeبا 17 جنس و 18 گونه بزرگترین تیره منطقه مورد مطالعاتی بوده است و بعد از آن تیره­هایPoaceae،Fabaceae ،Apiaceae ،Lamiaceae ، Rosaceae، Caryophyllaceae و  Boraginaceae بیشترین درصد را در منطقه دزلی به خود اختصاص داده­اند. مطالعات Ahmadi  و همکاران (2013) در منطقه غرب کردستان، Hassani  و همکاران (2014) در سرشیو مریوان،  Sanandaji (2010) در منطقه سارال استان کردستان نیز این تیره­ها را به عنوان بیشترین تیره­های گیاهی معرفی کرده­اند. می­توان فراوانی تیره Asteraceae  را به تخریب منطقه و شرایط محیطی مختلف نسبت داد به گونه­ای که وقتی تخریب پوشش­گیاهی در منطقه­ای زیاد باشد (چرای دام) حضور بعضی تیره­ها از جمله تیره Asteraceae در منطقه بیشتر می­شود [17،13،8]. از دلایل فراوانی گرامینه­ها در منطقه مورد مطالعه می­توان قرارگرفتن جوانه رویشی آن­ها در سطح خاک باشد که آن­ها را از آسیب توسط دام و عوامل مخرب حفظ می­کند. این نتیجه مطابق با نتایج سایر تحقیقات فلورستیک موجود می‏باشد [3،17]. شکل زیستی بیان­کننده سازش گیاهان با عوامل محیطی است و همچنین ویژگی سیستماتیک آن­ها را نشان می­دهد [20]. طبق نتایج بدست آمده همی­کریپتوفیت 47 درصد از کل گونه­های منطقه را تشکیل می­دهد. از آنجایی که فراوانی گیاهان همی­کریپتوفیت نشان­دهنده اقلیم سرد و کوهستانی است [4] با خصوصیات اقلیمی منطقه مطالقت دارد. جوانه رویشی گیاهان همی­کریپتوفیت­ در فصل زمستان در بین برگ­ها و سطح خاک قرار می­گیرد و در نتیجه مقاومت زیادی در سرما از خود نشان می­دهند. Sharifi و همکاران (2011) درصد بالای گونه­های همی­کریپتوفیت­ها را نشانگر حفظ رطوبت خاک ناشی از ذوب برف در رویش گیاهان می­داند. بعد از همی­کریپتوفیت­ها، تروفیت­ها با 30 درصد در رتبه بعدی قرار دارند، علت افزایش آن­ها می­تواند به دلیل چرای بی­رویه دام و احداث جاده، دخالت انسان و غیره دانست که گونه­های حساس نابود می­شوند و گیاهان مهاجم و یکساله در منطقه افزایش می­یابند [3،16]. کریپتوفیت­ها با 12 درصد سومین فراوانی را به خود اختصاص داده­اند که نشان­دهنده زیاد بودن عمق خاک و فرسایش نسبتا کم خاک است [13]. کمترین سهم شکل زیستی متعلق به فانروفیت­ها با 4 درصد است که علت آن را می­توان شرایط سخت رشد این دسته از گیاهان در مقایسه با گروه­های قبلی بیان کرد [17]. از گونه­های درخت و درختچه­ای در منطقه دزلی می­توان گونه­های  Crataegus pontica، Acer monspessulanum، Cerasus microcarpa.، Pyrus syriaca، Daphne mucronata را نام برد که با توجه به کوهستانی بودن منطقه و کم عمق بودن خاک و شرایط اقلیمی سرد، تراکم کمتری در منطقه داشته­اند [1]. در ارتفاع 1700 تا 2500 گونه Daphnemucronata  از تیره Thymelaeceae  حضور متراکمی داشته است، اما با افزایش ارتفاع از تراکم آن کاسته شده است که می­توان دلیل آن را شرایط آلپی منطقه و عوامل محیطی دانست. در نتیجه می­توان گفت که با افزایش ارتفاع از گونه­های درختی کاسته و گونه­های علفی و بوته­ای جایگزین می­شوند و این گیاهان قدرت و سازگاری بیشتری در اقلیم کوهستانی دارند [7]. با توجه به اینکه منطقه دزلی متعلق به ناحیه ایرانی- تورانی است فراوانی درصد عناصر ایران تورانی در منطقه آن را تایید می­کند و همچنین درصد پایین سایر نواحی رویشی در این منطقه به علت دوری آن از نواحی رویشی دیگر است [27]. به طورکلی می­توان نتیجه گرفت که منطقه مورد مطالعه با وجود عوامل تخریبی، از  تنوع و گونه­های گیاهی بالایی برخوردار است. مطالعه پوشش گیاهی و ترکیب فلورستیک گیاهان در یک منطقه نه تنها اساس بررسی­های بوم­شناختی است، بلکه با شناسایی رستنی­های یک منطقه امکان دسترسی آسان به گونه­های گیاهی خاص در محل و زمان معین، پتانسیل رویشی منطقه، شناسایی گونه­های مقاوم و استفاده اصولی از آنها امکانپذیر است و برای اعمال مدیریت در منطقه نقش بسزایی خواهد داشت. همچنین نتایج این تحقیق موجب تکمیل و تقویت اطلاعات گیاه‎شناسی کشور خواهد شد.

 

 

References

1.Abrari Vajari, K., G.Veiskarami, 2005. Floristic study of Hashtad-Pahlu region in Khorramabad (Lorestan). Pajouhesh and Sazandegi 18: 58-64 (in Persian).

2.Ahmadi, F., F. Mansory, H. Maroofi, K. Karimi, 2013. Study of flora, life form and chorotypes of the forest area of West Kurdistan (Iran). Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences 2 (9): 11-18

3.Aref Tabad, M., N.Jalilian, H.Maroofi, 2017. Study of flora, life form and chorology of plant Species in Zarivar Region of Marivan, Kurdistan. Taxonomy and Biosystematics,  (20). 69-109

4.Archibold, O. W., 1995. Ecology of World Vegetation. Chapman and Hall, Inc., London.

5.Assadi, M. (Ed.) 1989-2015. Flora of Iran. Vols. 1-76. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).

6.Azarnivand, Z., 2010. Ecology of Rangeland, Tehran University Press, 345 p. (In Persian).

7.Dehshiri, M.M.,  H. R. Mirdavoodi, P. Rahmati , 2016.Floristic study of Shahbaz Mountain, Markazi province. Iranian Journal of Plant Biology, 8^th Year, No. 27

8.Dinarvand, M., H. Ejtehadi, M. Jankju  & B.Andarzian, 2015. Study of floristics, life form and chorology of plants in Shimbar protected area (Khuzestan province). Iranian Journal of Plant Biology 23(7): 1-14 (in Persian).

9.Dolatkhahi, M., Y. Asri, A. Dolatkhahi, 2011. Investigation floristics in the protected region Arjan-Parishan in the Fars province. Taxonomy and Biosystematics 9(3): 31-46 (in Persian).

10.Dolatkhahi, M., M.Yousofi, Y. Asri, 2010. Froristic studies of parishan wetland and its surroundings in fars province. Iran biology magazine. N.1

11.Ejtehadi, H., A. Sepehri, H. Akafi, 2009. Methods of measuring biodiversity. Ferdowsi Mashhad  University, Mashhad (in Persian).     

12.Ghahreman, A. ,1978-2013. Flore de lʼIran en couleurs naturalles. Vols. 1-25. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian, French and English). 

13.Ghahremaninejad, F., S.Agheli, 2009. Floristic study of Kiasar National Park, Iran. Taxonomy and Biosystematics 1: 47-62 (in Persian).

14.Gurgin Karaji, M., P.Karami & H. Marofii, 2014. Introduction to the flora, life forms and chorology of Saral of Kurdistan (Case study sub catchment Farhadabad). Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology). No. 4

15.Hassani, S. M., H. Yazdanshenas., K. Nazarpoorfard, R. Bassiri & J.PurRezaee, 2014. Study of physiognomy and origin of plant species in Sarshiv area of Marivan, Iran. Journal of Rangeland Science 4: 270-276.

16.Kazemian, A., F.Caghfi khadem, M. Asadi & M.Ghorbanli, 2003.Golestan Stratigraphy Study and Determination of Biological Characters and Geographical Distribution of Plants of the Region. Journal of Research and Development in Natural Resources. N. 64

17.Nadaf, M., H.Ejtehadi, M. Mesdaghi & M. Farzam, 2017. Flora, life form and chorology of plants in Jozak-chaminbid area, north khorassan province, Iran. Itanian Journal of plant Biology 9 year. No. 32

18.Naghipour Borj, A. A., M. Haidarian, & H. Tavakoli, 2010. Flora, life forms and chorotypes of plants in the Sisab Area (North Khorassan Province). Journal of Science and Techniques in Natural Resources 4(5): 113-123 (in Persian).

19.Norouzi, M. 2006. Determination of rare species in Esfehan and introduction to their conservation. Agriculture and Natural Resources Research Center of Esfahan. (In Persian).

20.Pairanj, J., A. Ebrahimi, F. Tarnain & M.Hassanzadeh, 2011. Investigation on the geographical distribution and life form of plant species in sub Alpine Zone Karsank Region, Shahrekord. Taxonomy and Biosystematics 7(3): 1-10 (in Persian).

21.Pourbabaei, H., Zandi Navgaran, Sh., Adel, M. N. 2012. Spatial pattern of three Oak species in Chenare forest of Marivan, Kordestan. Iranian Journal of Natural Resources 65 (3): 329-339 (in Persian).

22.Raunkiaer, C., 1934. The life forms of plants and statistical plant geography. Larendon, Oxford.

23.Rechinger, K. H., (Ed.) 1965-1998. Flora Iranica. Vols. 1-178. Akademische Druck-U Verlagsanstalt, Graz.

24.Salehzadeh, O., Es’haghi J. Rad & H. Maroofi 2016. The effect of anthropogenic disturbance on flora and plant diversity in Oak forests of west (Baneh city). Forest Research and Development, Vol. 2, No. 3

25.Sanandaji, S., & V. Mozaffarian, 2010. Studies of flora in Saral area: Kurdistan, Iran. Taxonomy and Biosystematics 2 (4): 59-84 (in Persian)

26.Sharifi, J., A. Jalili, S. Gasimov, A. Naqinezhad & F. Azimi Motem, 2012. Study on floristic, life form and plant chorology of wetlands in northern and eastern slopes of Sabalan mountains. Taxonomy and Biosystematics 4(10): 41-52 (in Persian).

27.Sokhanvar, F., H. Ejtehadi, J. Vaezi, F. Memariani, M. R. Joharchi & Z. Ranjbar, 2013. Flora, life form and chorology of plants of the Helali Protected Area in Khorasan-e Razavi province. Taxonomy and Biosystematics 5(16): 85-100 (in Persian).

28.Taghipour, S., M. Hassanzadeh & S.Hosseini, 2011. Introduction of the flora, life form and chorology of the Alla region and Rudzard in Khuzestan province. Taxonomy and Biosystematics 9(3): 15-30 (in Persian).

29.Townsend, C. C., E. (Eds.). Guest, 1966-1985. Flora of Iraq. vols. 1-9. Ministry of Agriculture and Agrarian Reform, Baghdad.

30.Yousefi, M., 2009. Flora of Iran. Payame Noor University Publication, Tehran (in Persian).

31. Zohary, M. C. & C. Heyn, 1980-1993; Vols 1-8, Conspectus Florae Orientalis, An Annotated Catalogue of the Flora of the Middle East, Jerusqlem, Academy of sciences and Humanities.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 1- فهرستگونه­هایگیاهی،شکلزیستیوالگوهایپراکندگیجغرافیاییدرمنطقةدزلی

پراکندگی جغرافیایی	شکل زیستی	خانواده گیاهی و نام علمی
		Aceraceae
IT	Ph	Acer monspessulanum L.
		Apiaceae
IT	He	Bunium elegans (Fenzl) Freyn
IT	He	Daucus microscias Bornm. & Gauba
IT, M, ES	He	Eryngium noeanum Boiss.
IT, M, ES	Th	Falcaria vulgaris Bernh.
IT	He	Ferula ovina L.
IT , ES	He	Heracleum lasiopetalum Boiss.
IT , ES	He	Prangus scabra Nabelek.
IT , ES	He	Prangos serpentinica (Rech.f., Aellen & Esfand.) Herrnst. & Heyn
IT	Th	Scandix pecten-veneris L.
IT	Th	Turgenia latifolia Hoffm.
		Asteraceae
IT	He	Achillea aleppica L.
IT	Th	Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut.
IT	He	Centaurea behen L.
IT	He	Centaurea virgata  Lam.
IT	Th	Chardinia orientalis (L.) O. Kuntze
ES , M	He	Cichorium intybus L.
IT	He	Cirsium congestum Fisch. & C.A.Mey. ex DC.
IT,End	He	Cousinia  tenella Fisch. & C.A.Mey.
IT,End	He	Echinops haussknechtii  Boiss.
IT	He	Gundelia tournefortii  L.
IT	He	Lactuca orientalis (Boiss.) Boiss.
IT	He	Onopordon acanthium L.
IT	He	Scariola orientalis (Boiss) Stojak.
IT	Cr(Ge)	Scorzonera lanata  (L.) Hoffm.
IT	He	Tragopogon graminifolius DC. (TG)
IT	He	Tripleurospermum disciforme (Fisch. & C.A.Mey.) Schultz Bip.
IT	Th	Xanthium spinosum L.
IT	Th	Zoegea leptaurea L.
		Boraginaceae
IT	He	Anchusa italica Retz.
IT	He	Echium amoenum Fisch. & C.A.Mey.
IT	Th	Heliotropium crassifolium Boiss.
ES	He	Myosotis lithospermifolia (Willd.) Hornem.
IT	He	Onosma microcarpum DC.
		Brassicaceae
IT, M	Th	Alyssum linifolium Steph.ex Willd.
IT , ES	Th	Capsella bursa-pastoris (L.) Medicus
COS	He	Cardaria draba (L.) Desv.
IT, M, ES	Th	Descurainia Sophia (L.) Schur.
		Euphorbiaceae
IT,M	Th	Euphorbia helioscopia L.
		Campanulaceae
IT,Es	He	Campanula beauverdiana Bornm.
		Caryophyllaceae
IT	Ch	Acanthophyllum microcephalum Boiss.
IT	Ch	Dianthus orientalis Adams.
IT	Th	Gypsophila perfoliata L.
IT	He	Silene ampullata Boiss.
IT	He	Silene chlorifolia Sm.
IT	Th	Vaccaria pyramidata Medicus
		Dipsacaseae
IT (End)	Th	Scabiosa macrochaete Boiss.& Hausskn.
		Fabaceae
IT	He	Alhaji persarum Boiss. & Buhse
IT	Ch	Astragalus glaucacanthus Fisch.
IT	Ch	Astragalus gossypinus Fischer
COS	He	Lotus corniculatus L.
COS	He	Lotus Gebelia Vent.
IT	Th	Medicago rigida L.
IT	Th	Medicago radiate L.
COS	He	Medicago sativa L.
IT	He	Sophora alopecuroides L.
IT	He	Trifolium repens L.
		Geraniaceae
IT, ES	Th	Geranium dissectum L.
		Hypericaceae
IT	He	Hypericum lysimachioides Boiss. & Noë
COS	He	Hypericum perfotatum L.
		Iridaceae
IT,M	Cr(Ge)	Gladiolus kotschyanus Boiss.
IT	Cr(Ge)	Iris reticulata M.Bieb.
		Ixioliraceae
IT	Ge	Ixiolirion tataricum (Pall.) Herb
		Juncaceae
IT	He	Juncus effusus L.
		Lamiaceae
IT , ES	Ge	Mentha longifolia (L.) Hudson
IT	He	Phlomis olivieri Benth.
IT	He	Salvia officinalis L.
IT	He	Scutellaria pinnatifida A.Hamilt.
IT	Th	Stachys lavandulifolia Vahl
IT	He	Teucrium polium L.
IT	Th	Thymus fallax Fisch. & C.A. Mey.
IT	Ch	Thymus persicum (Ronniger ex Rech.f.) Jalas
IT	Th	Ziziphora capitata L. Liliaceae
IT	Cr(Ge)	Allium scabriscapum Boiss.
IT	Ge	Bellevalia longipes Post.
IT	Ge	Tulipa montana Lindl. var. chrysantha (Boiss.) Wendelbo ex Rech.f.
		Linaceae
IT (End)	He	Linum album Boiss.
		Malvaceaea
IT	He	Alcea kurdica (Schlecht.) Alef.
		Papaveraceae
IT, ES, M	Th	Papaver dubium L.
		Plantaginaceae
COS	He	Plantago lanceolata L.
		Plumbaginaceae
IT (End)	Ch	Acantholimon olivieri (Jaub. & Spach) Boiss.
		Poaceae
IT	Th	Aegilops umbellulata Zhuk.
IT,ES	Ge	Agropyron reptans L.
IT	He	Alopecurus myosuroides Hudson.
IT	Th	Bromus danthonia Thin.
COS	Th	Bromus tectorom L.
IT	He	Bromus tomentellus Boiss.
M	Ge	Cynodon dactylon (L.) Pers.
IT	He	Elymus hispidus  (Opiz) Melderis.
IT	Th	Eremopoa persica (Trin.)Roshev. in Komar.
IT, M, ES	He	Dactylis glomerata L.
IT, M, ES	He	Festuca ovina L.
IT	Th	Heteranthelium piliferum  (Sol.) Hochst. ex Jaub. & Spach
IT,M	Ge	Hordeum bulbusom L.
IT,M	Th	Hordeum glaucum Steud.
IT	Th	Poa annua L.
IT, M, ES	Ge	Poa bulbosa L.
IT	Ge	Psathyrostachys fragilis (Boiss.) Nevski in Komar.
IT	He	Stipa barbata Desf.
IT	Th	Taeniatherium crinitum (Schreb.) Nevski
		Polygonaceae
IT, M, ES	He	Polygonum serpyllacea L.
IT	Th	Rumex acetosella L.
		Rubiaceae
IT, ES, M	Th	Asperula odorata L.
IT	Th	Rubia peregrina L.
IT, M	Th	Rubia tinctorom L.
		Rosaceae
IT	Ch	Cerasus microcarpa (C.A.Mey.) Boiss.
IT	Ph	Crataegus pontica C.Koch.
IT	Ph	Pyrus syriaca Boiss.
IT, M, ES	He	Sangosorba minor Scop.
		Salicaceae
IT	Ph	Salix alba var.
		Scrophulariaceae
IT	He	Verbascum alceoides Boiss. & Hausskn
		Solanaceae
IT	He	Hyoscyamus kurdicus Bornm.
		Thymeleaceae
IT	Ch	Daphne mucronata Royle.

شکل زیستی: Ch (کامفیت)،  Ge (ژئوفیت)،  He(همی­کریپتوفیت)، Ph  (فانروفیت)، Th (تروفیت)، Cr (کریپتوفیت)، پراکندگی جغرافیایی: IT (ایران-تورانی)، M (مدیترانه­ای)، ES (اروپا- سیبری)، COS (جهان وطنی)، End (منطقه اندمیک ایران)

 

---

[1] - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع‎طبیعی، دانشگاه کردستان

[2] - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

[3] -* عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد؛ نویسنده مسئول،                ایمیل: [e-mail] تماس: [phone]

 

مراجع

 

References

1.Abrari Vajari, K., G.Veiskarami, 2005. Floristic study of Hashtad-Pahlu region in Khorramabad (Lorestan). Pajouhesh and Sazandegi 18: 58-64 (in Persian).

2.Ahmadi, F., F. Mansory, H. Maroofi, K. Karimi, 2013. Study of flora, life form and chorotypes of the forest area of West Kurdistan (Iran). Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences 2 (9): 11-18

3.Aref Tabad, M., N.Jalilian, H.Maroofi, 2017. Study of flora, life form and chorology of plant Species in Zarivar Region of Marivan, Kurdistan. Taxonomy and Biosystematics,  (20). 69-109

4.Archibold, O. W., 1995. Ecology of World Vegetation. Chapman and Hall, Inc., London.

5.Assadi, M. (Ed.) 1989-2015. Flora of Iran. Vols. 1-76. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).

6.Azarnivand, Z., 2010. Ecology of Rangeland, Tehran University Press, 345 p. (In Persian).

7.Dehshiri, M.M.,  H. R. Mirdavoodi, P. Rahmati , 2016.Floristic study of Shahbaz Mountain, Markazi province. Iranian Journal of Plant Biology, 8^th Year, No. 27

8.Dinarvand, M., H. Ejtehadi, M. Jankju  & B.Andarzian, 2015. Study of floristics, life form and chorology of plants in Shimbar protected area (Khuzestan province). Iranian Journal of Plant Biology 23(7): 1-14 (in Persian).

9.Dolatkhahi, M., Y. Asri, A. Dolatkhahi, 2011. Investigation floristics in the protected region Arjan-Parishan in the Fars province. Taxonomy and Biosystematics 9(3): 31-46 (in Persian).

10.Dolatkhahi, M., M.Yousofi, Y. Asri, 2010. Froristic studies of parishan wetland and its surroundings in fars province. Iran biology magazine. N.1

11.Ejtehadi, H., A. Sepehri, H. Akafi, 2009. Methods of measuring biodiversity. Ferdowsi Mashhad  University, Mashhad (in Persian).     

12.Ghahreman, A. ,1978-2013. Flore de lʼIran en couleurs naturalles. Vols. 1-25. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian, French and English). 

13.Ghahremaninejad, F., S.Agheli, 2009. Floristic study of Kiasar National Park, Iran. Taxonomy and Biosystematics 1: 47-62 (in Persian).

14.Gurgin Karaji, M., P.Karami & H. Marofii, 2014. Introduction to the flora, life forms and chorology of Saral of Kurdistan (Case study sub catchment Farhadabad). Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology). No. 4

15.Hassani, S. M., H. Yazdanshenas., K. Nazarpoorfard, R. Bassiri & J.PurRezaee, 2014. Study of physiognomy and origin of plant species in Sarshiv area of Marivan, Iran. Journal of Rangeland Science 4: 270-276.

16.Kazemian, A., F.Caghfi khadem, M. Asadi & M.Ghorbanli, 2003.Golestan Stratigraphy Study and Determination of Biological Characters and Geographical Distribution of Plants of the Region. Journal of Research and Development in Natural Resources. N. 64

17.Nadaf, M., H.Ejtehadi, M. Mesdaghi & M. Farzam, 2017. Flora, life form and chorology of plants in Jozak-chaminbid area, north khorassan province, Iran. Itanian Journal of plant Biology 9 year. No. 32

18.Naghipour Borj, A. A., M. Haidarian, & H. Tavakoli, 2010. Flora, life forms and chorotypes of plants in the Sisab Area (North Khorassan Province). Journal of Science and Techniques in Natural Resources 4(5): 113-123 (in Persian).

19.Norouzi, M. 2006. Determination of rare species in Esfehan and introduction to their conservation. Agriculture and Natural Resources Research Center of Esfahan. (In Persian).

20.Pairanj, J., A. Ebrahimi, F. Tarnain & M.Hassanzadeh, 2011. Investigation on the geographical distribution and life form of plant species in sub Alpine Zone Karsank Region, Shahrekord. Taxonomy and Biosystematics 7(3): 1-10 (in Persian).

21.Pourbabaei, H., Zandi Navgaran, Sh., Adel, M. N. 2012. Spatial pattern of three Oak species in Chenare forest of Marivan, Kordestan. Iranian Journal of Natural Resources 65 (3): 329-339 (in Persian).

22.Raunkiaer, C., 1934. The life forms of plants and statistical plant geography. Larendon, Oxford.

23.Rechinger, K. H., (Ed.) 1965-1998. Flora Iranica. Vols. 1-178. Akademische Druck-U Verlagsanstalt, Graz.

24.Salehzadeh, O., Es’haghi J. Rad & H. Maroofi 2016. The effect of anthropogenic disturbance on flora and plant diversity in Oak forests of west (Baneh city). Forest Research and Development, Vol. 2, No. 3

25.Sanandaji, S., & V. Mozaffarian, 2010. Studies of flora in Saral area: Kurdistan, Iran. Taxonomy and Biosystematics 2 (4): 59-84 (in Persian)

26.Sharifi, J., A. Jalili, S. Gasimov, A. Naqinezhad & F. Azimi Motem, 2012. Study on floristic, life form and plant chorology of wetlands in northern and eastern slopes of Sabalan mountains. Taxonomy and Biosystematics 4(10): 41-52 (in Persian).

27.Sokhanvar, F., H. Ejtehadi, J. Vaezi, F. Memariani, M. R. Joharchi & Z. Ranjbar, 2013. Flora, life form and chorology of plants of the Helali Protected Area in Khorasan-e Razavi province. Taxonomy and Biosystematics 5(16): 85-100 (in Persian).

28.Taghipour, S., M. Hassanzadeh & S.Hosseini, 2011. Introduction of the flora, life form and chorology of the Alla region and Rudzard in Khuzestan province. Taxonomy and Biosystematics 9(3): 15-30 (in Persian).

29.Townsend, C. C., E. (Eds.). Guest, 1966-1985. Flora of Iraq. vols. 1-9. Ministry of Agriculture and Agrarian Reform, Baghdad.

30.Yousefi, M., 2009. Flora of Iran. Payame Noor University Publication, Tehran (in Persian).

31. Zohary, M. C. & C. Heyn, 1980-1993; Vols 1-8, Conspectus Florae Orientalis, An Annotated Catalogue of the Flora of the Middle East, Jerusqlem, Academy of sciences and Humanities.