سنجش پارامتر‌های اقلیمی با رویکرد توسعه گردشگری در مناطق روستایی و شهری (مورد‌مطالعه: شهرستان گنبدکاووس)

اکوسیستم های طبیعی ایران

مقاله 8، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 32، شهریور 1397، صفحه 127-144   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فضل اله اسمعیلی¹؛ رضا سارلی²؛ مهدی خداداد^{* 3}

¹استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران.

²دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه سنجش از دور گرایش مطالعات آب و خاک، دانشگاه محقق اردبیلی‌،اردبیل.

³دانشگاه گلستان-گرگان

چکیده

آب‌وهوای مناسب برای سفر جهانگردی، آب‌وهوایی است که بدن انسان برای حفاظت در برابر پایداری محیط خارجی نیازی به کوشش زیاد نداشته باشد و مکانیزم‌های منظم موازنه‌ها و توان بیولوژیکی انسان را به خطر نیاندازد. در همین راستا، هدف از این پژوهش، شناسایی پارامتر‌ها و شرایط آسایش‌ اقلیمی توسعه گردشگری شهرستان گنبد‌کاووس می‌باشد. برای نیل به این منظور از شاخص اقلیم توریستی ( TCI)، Climate Consultant و همچنین از تصاویر ماهواره‌ای لندست هشت و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش‌های سنجش‌ازدور (RS) استفاده‌شده است. پس از تعیین وزن نهایی برای هرکدام از معیارها، این اوزان با پشتیبانی قابلیت‌های سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در اعمال وزن به لایه‌ها و سپس روی-هم‌گذاری آن‌ها با توجه به میزان تأثیرشان بر فرآیند ارزیابی در محیط GIS تلفیق می‌شوند. درنهایت برای هرکدام از معیارهای موردنظر با توجه به داده‌های مؤثر بر آن و میزان تأثیر این دادها بر روی اقلیم منطقه استراتژی‌هایی برای اقلیم معماری منازل هم ارائه گردید برای این کار ابتدا داده‌های موردنظر از سازمان زیست اقلیم آمریکا تهیه و به کمک نرم‌افزار الیمنت شبیه‌سازی شد سپس با نرم‌افزار Climate Consultant 5. تجزیه و تحلیل صورت گرفت. نتایج حاصل‌شده این پژوهش نشان می‌دهد که ازنظر شاخص اقلیم‌گردشگری و بوم‌گردی شهرستان گنبد‌کاووس در بیشتر ایام سال به‌خصوص ماه‌های دی، اسفند، فروردین، اردیبهشت، مهر و آبان از شرایط عالی و خوب برای فعالیت‌های توریستی برخوردار می‌باشند. لذا باید استراتژی‌های لازم جهت توسعه بوم‌گردی در این منطقه فراهم گردد.

کلیدواژه‌ها

اقلیم‌گردشگری؛ بوم‌گردی؛ TCI؛ شهرستان گنبدکاووس

اصل مقاله

سنجش پارامتر­های اقلیمی با رویکرد توسعه گردشگری در مناطق روستایی و شهری

(مورد­مطالعه: شهرستان گنبدکاووس)

 

فضل اله اسمعیلی^*[1]،  رضا سارلی[2] ، مهدی ، خداداد[3]

 تاریخ دریافت:    10/3/97   تاریخ پذیرش: 18/6/97

 

 

چکیده

آب‌وهوای مناسب برای سفر جهانگردی، آب‌وهوایی است که بدن انسان برای حفاظت در برابر پایداری محیط خارجی نیازی به کوشش زیاد نداشته باشد و مکانیزم­های منظم موازنه­ها و توان بیولوژیکی انسان را به خطر نیاندازد. در همین راستا، هدف از این پژوهش، شناسایی پارامتر­ها و شرایط آسایش­ اقلیمی توسعه گردشگری شهرستان گنبد­کاووس می­باشد. برای نیل به این منظور از شاخص اقلیم توریستی ([4]TCI)،  Climate Consultant[5]و همچنین از تصاویر ماهواره‌ای لندست هشت و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش­های سنجش‌ازدور (RS) استفاده‌شده است. پس از تعیین وزن نهایی برای هرکدام از معیارها، این اوزان با پشتیبانی قابلیت­های سامانه­های اطلاعات جغرافیایی در اعمال وزن به لایه­ها و سپس روی­هم‌گذاری آن‌ها با توجه به میزان تأثیرشان بر فرآیند ارزیابی در محیط GIS تلفیق می­شوند. درنهایت برای هرکدام از معیارهای موردنظر با توجه به داده­های مؤثر بر آن و میزان تأثیر این دادها بر روی اقلیم منطقه استراتژی­هایی برای اقلیم معماری منازل هم ارائه گردید برای این کار ابتدا داده­های موردنظر از سازمان زیست اقلیم آمریکا تهیه و به کمک نرم‌افزار الیمنت شبیه­سازی شد سپس با نرم‌افزار Climate  Consultant 5. تجزیه و تحلیل صورت گرفت. نتایج حاصل‌شده این پژوهش نشان می­دهد که ازنظر شاخص اقلیم­گردشگری و بوم­گردی شهرستان گنبد­کاووس در بیشتر ایام سال به­خصوص ماه­های دی، اسفند، فروردین، اردیبهشت، مهر و آبان از شرایط عالی و خوب برای فعالیت­های توریستی برخوردار می­باشند. لذا باید استراتژی­های لازم جهت توسعه بوم­گردی در این منطقه فراهم گردد.

 

واژگان­کلیدی: اقلیم­گردشگری، بوم­گردی، شاخص TCI، ،Climate Consultant، شهرستان گنبدکاووس.

 

مقدمه

امروزه صنعت گردشگری در دنیا یکی از منابع مهم درآمدزایی کشورها محسوب می­شود و به­عنوان گسترده­ترین صنعت خدماتی دنیا، جایگاه ویژه‌ای در عرصه­های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و سیاسی به خود اختصاص داده است. امروزه کشورهایی که بیشتر به توسعه اقتصادی خود می­اندیشند به صنعت گردشگری و فراغت به­عنوان یک ضرورت مهم توجه دارند. به همین دلیل گردشگری در اغلب کشورها به­ویژه کشورهای غربی گسترش و پیشرفت فوق‌العاده یافته است (wto, 2012:3). از بین عوامل مؤثر بر گردشگری می­توان به موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی، چشم­انداز، پوشش گیاهی و جانوری و آب‌وهوا اشاره کرد، ولی این آب‌وهوا است که جذابیت یک منطقه گردشگری را تعیین می­کند (ماتزارکیس[6]، 2004: 33). آب‌وهوا و توریسم به‌عنوان اجز­ای اصلی یک سیستم به طرق مختلف بر یکدیگر تأثیر گذاشته و در تعامل با یکدیگر بحث جدیدی را به‌عنوان اقلیم­شناسی توریسم مطرح می­نماید (حسنوند و همکاران، 1390: 122). ­ اقلیم و اثرات ­فصلی آن نقش مهمی را در فعالیت­های گردشگری در سطوح مختلف ایفا می­کند (سلیقه و بهشتی­جاوید، 1393: 250).  اقلیم بخش مهمی از ظرفیت گردشگری یک منطقه را به خود اختصاص می‌دهد. در حقیقت آب‌وهوا و تنوعات آن به‌عنوان یک منبع گردشگری مطرح است و اغلب گردشگران در انتخاب محل و مدت اقامت به آن توجه دارند. بعلاوه در ­انتخاب مقصد سفر، تجربه به دست آورده شده از آن را مدنظر قرار می‌دهند. اما بیان شرایط کیفیت اقلیمی با توجه به برخورداری از عناصر متعدد ممکن است کمی مشکل به­نظر برسد. از این‌رو باید داده‌های اقلیمی به شکلی ارائه شوند که واکنش افراد را به شرایط آب‌وهوایی یا اقلیمی نشان دهد و در یک طبقه‌بندی کمی درجاتی از عالی تا غیر قابل‌قبول را در برگیرند. این شاخص‌ها تفسیر تأثیرات پیچیده‌ی عناصر جوی گوناگون را آسان‌تر می‌کنند و امکان مقایسه‌ی مکان‌های مختلف را از این دیدگاه فراهم می‌آورند (De freitas, C.R.2002). منظور از شرایط آسایشی، مجموعه شرایطی است که ازنظر حرارتی حداقل برای 80 درصد از افراد مناسب باشد، یا به‌عبارت‌دیگر انسان در آن شرایط احساس سرما و احساس گرما نکند (جهانبخش، 1377: 67). یکی از اطلاعات موردنیاز گردشگران برای سفر، شرایط اقلیمی مقصد می­باشد و اکثر گردشگران برای انتخاب مقصد گردشگری، ملاحظات اقلیمی را موردتوجه قرار می­دهند. اقلیم از دیدگاه برنامه­ریزی گردشگری بسیار اهمیت دارد و گردشگران معمولاً در جستجوی اقلیم مطلوب یا آسایش هستند که در آن، فرد هیچ­گونه احساس نارضایتی و عدم آسایش حرارتی و اقلیمی ندارد و این عامل نقش مهمی را در تصمیم­گیری برای مقصد گردشگری دارا است (ماتزارکیس^[7]، 2001: 26). به­طوری­که اطلاع از آسایش اقلیمی آن روز­هایی که گردشگران به دیدن اماکن می­روند برای برنامه­ریزان بسیار ارزشمند است و برنامه­ریزان به اطلاعات اقلیمی قبل، بعد و در زمان بازدید اماکن نیاز دارند. بنابراین، تعیین شاخصی برای آسایش هرچه بیشتر توریسم اهمیت بسیاری دارد (De Freitas, 2008). با توجه به مباحث مذکور، پژوهش حاضر باهدف شناسایی پارامتر­ها و شرایط آسایش­ اقلیمی توسعه گردشگری شهرستان گنبد­کاووس است. برای نیل به این منظور از شاخص اقلیم توریستی (TCI)،  Climate Consultant و همچنین برای شناسایی عرصه­های مستعد گردشگری از تصاویر ماهواره‌ای‌ لندست هشت و تجزیه تحلیل آن از نرم­افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)  و روش­های سنجش‌ازدور (RS) استفاده‌شده است.

اسکات وآملونگ^[8] (۲۰۱6) به توانمندی شاخص TCIدر تعیین اثر تغییرات اقلیم بر صنعت گردشگری کانادا تأکید کردند.آن‌ها دریافتند که با توجه  به روند تغییرات اقلیمی در جهان تا سال‌های ۲۰۵۰ و ۲۰۸۰ وضعیت شاخص اقلیم گردشگری برای بیشتر نواحی کانادا بهتر از شرایط کنونی خواهد بود. بودن و گراب^[9] (­20015­)، نیز به بررسی آسایش حرارتی در پنج شهر تونس از دو منطقه اقلیمی پرداختند. نتایج مطالعه آن‌ها نشان‌دهنده وجود ارتباط معنادار بین شرایط آسایش­حرارتی اعلام‌شده با شاخص­های آسایش حرارتی بوده ­است. مورلون گالوز^[10]­و همکاران (2014) اطلس زیست­­اقلیمی مکزیک را بر اساس تعریف و تعیین منطقه آسایش (معادله پیشنهادی السیمز) به همراه چارت زیست­اقلیمی اولگی و دیاگرام گیونی برای کنترل زیست اقلیم داخل ساختمان تهیه کردند. آملونگ و مورینو^[11] (۲۰۱۴) به بررسی اثر اقلیم بر گردشگری در کشورهای اروپای غربی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که با توجه به گرم‌تر شدن کره زمین، مناطق سردسیر شمالی اروپا دارای شرایط مناسب‌تری برای گردشگری و مناطق جنوبی به‌خصوص ایتالیا و اسپانیا دارای شرایط مناسبی برای گردشگری خواهند بود. آدابووا ایدو^[12](2013)، نقش گردشگری فرهنگی و اکو توریسم را به‌عنوان استراتژی توسعه کشور غنا بررسی نموده است و به این نتیجه رسیده است که گردشگری در کشور غنا باعث افزایش فرصت­های شغلی برای زنان، توسعه منابع انسانی، توسعه زیرساخت‌ها و حفظ منابع اکولوژیکی گردیده است. کومار^[13](2012)، درپژوهشی به ارزیابی اثرات اکوتوریسم بر بازدیدکنندگان و روستائیان در پارک ملی سانپیودا و در مادهیا[14] پرداخته است، و به این نتیجه رسیده است،که اکوتوریسم اثرات مهمی بر روستائیان و بازدیدکنندگان (هدف غایی اکوتوریسم تأثیر بر مهمان و میزبان) می­گذارد. وانگ و همکارانش[15](­2012­)، تأثیر تغییرات آب‌وهوا در گردشگری در جنوب اقیانوس آرام را با توجه به سهم بالقوه مشارکت­های دولتی و خصوصی بررسی کردند. بانک و ویستر^[16](2011)، در مقاله­ای با عنوان "تعیین­کنندگان از نحوه استفاده مشتقات آب‌وهوا در صنعت توریسم­زمستانی استرالیا" در مصاحبه با 61 متصدی تله­اسکی نشان دادند که اکثریت متصدیان از خطرات آب‌وهوا آگاه‌اند و آب‌وهوای ظاهر­شده معتبر را گزارش می­دهند. پینگ لین و همکاران[17] (2010) در مقاله­ای با عنوان اثر سایه در درازمدت برآسایش در فضای باز (مطالعه­موردی: تایوان) با استفاده از  شاخص PET وSVF  درصد آسمان باز با استفاده از داده­های هواشناسی طی دوره­ی آماری10 ساله موردبررسی قرار داده‌اند که ابتدا محدوده­ی آسایش اقلیمی ساکنین تایوان را طی سال مشخص کردند سپس با استفاده از مقادیر بدست آمده از SVF نشان دادند که مقادیر بالای  SVF در تابستان و مقادیر پائین آن در زمستان باعث ناراحتی انسان می­شود.

عاشری و همکاران (1395)، در پژوهشی به بررسی وضعیت اقلیمی استان آذربایجان­غربی و پهنه­بندی کلیماگردشگری استان با استفاده از شاخص اقلیم آسایش گردشگری  (TCI) پرداختند و نتایج نشان داد که، در ماه­های سرد سال (دسامبر، ژانویه، فوریه)، به دلیل سردی هوا و بارش برف و باران در اکثر مناطق استان آذربایجان­غربی، شرایط نامطلوبی را برای گردشگری در سطح استان به وجود می­آید، اما در فصول بهار و تابستان، به دلیل افزایش دما و شرایط مطلوب اقلیمی، شرایط برای جذب گردشگران مناسب می­باشد. داداشی­رودباری و باعقیده (1393)، با استفاده شاخص اقلیم توریستی (TCI)­، اقلیم توریستی شهرستان نوشهر در استان مازندران را موردبررسی قرار داده­اند و نتایج حاکی از آن بود که، اقلیم گردشگری شهرستان نوشهر دارای تنوع زیادی می­باشد. به­طوری­که ماه­های فروردین، اردیبهشت، تیر، مرداد، شهریور، مهر بهترین شرایط از نظر آسایش اقلیمی گردشگران را دارا می­باشد و ماه­های آذر، دی، بهمن، اسفند از این نظر چندان مناسب نیستند. عزیز­زاده و جوان (1392)، به پهنه‌بندی مناطق مستعد اقلیمی شمال غرب کشور با استفاده از شاخص دمای مؤثر پرداخته‌اند. نتایج تحقیق آن‌ها نشان می‌دهد که توزیع زمانی دمای مؤثر با توزیع زمانی دما و رطوبت یکسان می‌باشد. همچنین توزیع مکانی دمای مؤثر از توپوگرافی محلی تبعیت نموده است. آستانی و همکاران (1391)، طی تحقیقی نسبت به محاسبه و پردازش شاخص اقلیم آسایش­گردشگری شهر همدان اقدام کردند؛ نتایج بیانگر آن بود که شاخص اقلیم آسایش گردشگری شهر همدان در ماه­های خرداد و شهریور ایده آل و رتبه­ای بالا برای ورود گردشگران دارد. حیدری و جوان (1391)، به بررسی شرایط اقلیمی شمال پرداخته و به این نتیجه رسیده‌اند که در ماه‌های ژانویه، فوریه و TCI غرب ایران با استفاده از شاخص دسامبر، شرایط مسافرت به این منطقه مناسب نیست ولی با فرارسیدن بهار تا پاییز شرایط بیو­کلیمایی مخصوصاً از ژوئن تا سپتامبر برقرارشده و مناسب برای فعالیت توریستی است. رمضانی و همکاران (1391)، به بررسی اقلیم گردشگری رودسر با استفاده از شاخص فشار عصبی پرداخته و به این نتیجه رسیدند که ماه‌های فروردین، اردیبهشت، خرداد، شهریور، مهر، آبان و آذر برای فعالیت‌های گردشگری مناسب می‌باشد.

 

 

مواد و روش­ها

منطقه موردمطالعه

شهرستان گنبدکاووس با 55 درجه و 18 دقیقه طول جغرافیایی و 37 درجه و 17 دقیقه عرض جغرافیایی در قسمت شمالی و مرکزی استان گلستان واقع‌شده و از شمال با کشور ترکمنستان، از جنوب با شهرستان‌های آزادشهر و رامیان، از شرق با شهرستان‌های مراوه­تپه، کلاله و مینودشت و از غرب با شهرستان آق‌قلا محدود می­شود. وسعت شهرستان 32 /5071 کیلومتر­مربع  و 81 /24 درصد از مساحت استان می­باشد. تقسیمات کشوری؛ شهرستان گنبد­کاووس ­بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دو بخش و شش دهستان و 167 آبادی دارای سکنه و 10 آبادی خالی از سکنه می­باشد. بخش­های این شهرستان شامل بخش مرکزی به مرکزیت شهر­گنبد کاووس و چهار دهستان به نام آق­آباد ، باغلی مراما، سلطانعلی و فجر و بخش داشلی­برون به مرکزیت شهر اینچه برون و دو دهستان اترک و کرند می­باشد. ازنظر آب‌وهوایی جزء اقلیم مدیترانه­ای به‌حساب آمده که دارای فصل تابستان نسبتاً گرم و خشک بوده و به­طوری­که 150 تا 200 روز از سال آبی خشک می­باشد. موقعیت طبیعی شهرستان به­گونه­ای است که بر پدیده­های اقلیمی خصوصاً بارندگی تأثیر فراوانی می­گذارد که عمدتاً به دلیل کاهش ارتفاعات رشته‌کوه‌های البرز شرقی در این منطقه و دور شدن از دریا میزان بارندگی آن بین 200 میلی‌متر و حداکثر 400 میلی‌متر در سال می­باشد که هرچه به­طرف شمال (نوار مرزی) پیش می­رویم از میزان بارندگی کاسته شده به­طوری­که به میزان 100 تا 150 میلی‌متر در طول سال می­رسد.

شکل1- نقشه موقعیت محدوده مورد مطالعه در استان گلستان (مأخذ: نگارندگان،1396).

 

روش تحقیق

اقلیم گردشگری، رابطه کیفیت اقلیم یک منطقه در ارتباط با رضایت و آسایش مسافران و گردشگران یک منطقه را بررسی می­کند. دراین‌بین شاخص اقلیم گردشگری (TCI= tourism climate index)، عناصر اقلیمی را در برابر کیفیت تجربه توریستی گردشگران ارزیابی می­کند. این متغیر­ها شامل (میانگین حداکثر دما، میانگین دما، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین رطوبت نسبی، مجموع بارش ماهانه، میانگین ساعات آفتابی، میانگین سرعت باد) در ادامه با ترکیب برخی از فاکتور­ها به پنج شاخص تقلیل می­یابد. شاخصCID  شاخص آسایش روزانه با دو مؤلفه حداکثر دما و حداقل رطوبت نسبی است. ضریبی بین 0 تا 5 می­گیرند که صفر به معنای شرایط نامناسب و به سمت پنج شرایط ایده­آل می­شود. شاخص آسایش روزانه، با 40 امتیاز از 100 امتیاز بیشترین سهم و درواقع بیشترین اهمیت را در اقلیم گردشگری یک منطقه دارا می­باشد. پس از محاسبه فرمول نهایی، ارزش و مقداری بین 0 تا 100 به برای شاخص به دست آمد که هر مقدار، نمایانگر کیفیت اقلیم گردشگری منطقه می­باشد. نتیجه نهایی از جدول شماره (1) تعیین‌شده و ارزش نهایی به‌دست‌آمده را با جدول تطبیق داده و نهایتاً کیفیت اقلیم گردشگری منطقه تعیین گردید امتیاز 100 شرایط ایده­آل و مطلوب و به سمت ارزش­های کمتر، بر میزان نارضایتی و نامطلوب بودن شرایط اقلیمی برای گردشگران افزوده می­شود.

 

 

جدول 1- شاخص­های اقلیم گردشگری

مؤلفه	متغیرهای ماهانه	تأثیر متغیر بر TCI	وزن متغیر در معادله TCI
CID	حداکثر دمای روزانه و حداقل رطوبت نسبی	نشان‌دهنده آسایش حرارتی در حالتی که  گردشگران بیشترین فعالیت رادارند.	40%
CIA	میانگین روزانه دما و رطوبت نسبی	نشان‌دهنده آسایش حرارتی در 24 ساعت(ساعت خواب و استراحت)	10%
بارش (R)	مجموع بارندگی	مؤثر بر فعالیت­های گردشگری که در محیط باز صورت می­گیرد.	20%
تابش (S)	میانگین تعداد ساعات آفتابی	در دمای بالا باعث سوختگی می­شود و اثر منفی دارد ولی در بیشتر اوقات اثر مثبتی برآسایش گردشگران دارد.	20%
باد (W)	میانگین سرعت باد	با توجه به دما اثر مثبت یا منفی بر روی گردشگران دارد. در هوای گرم گردشگران را خنک می­کند.	10%

(مأخذ­: عمرانی و یزدان­پناه، 1392).

جدول 2- جدول تعیین شاخص اقلیم گردشگری

ارزش توصیفی TCI	امتیاز TCI
ایده ال	90 تا 100
عالی	80 تا 89
خیلی خوب	70 تا 79
خوب	60 تا 69
قابل‌قبول	50 تا 59
ناچیز- حاشیه‌ای	40 تا 49
نامناسب	30 تا 39
بسیار نامناسب	20 تا 29
بی‌نهایت ناخوشایند	10 تا 19
غیر	9 تا -30

(مأخذ­: نگارندگان،1396).

جدول 3- بیلان حرارتیmemi برای شرایط گرم آفتاب

پارامترهای بدن	پارامترهای فیزیولوژیکی	پارامترهای هواشناسی
قد180 سانتی‌متر	تولید حرارت داخلی.258وات	Ta=30(oC)
وزن. 75 کیلوگرم	دمای متوسط پوست. 36 سانتی‌گراد	Tmrt=60(oC)
سن. 35	دمای هسته‌ای بدن. 37 سانتی‌گراد	RH=50%
لباس. 0/9 کیلوگرم	رطوبت بدن 53 درصد	V=1m/s
فعالیت. 4 کیلومتر در ساعت	تلفات آب. 525 گرم در ساعت	PET=43 (oC)

 (مأخذ­: نگارندگان،1396).

 

آسایش حرارتی به عوامل زیر وابسته است:

نرخ متابولیسم، که برای افراد و جنسیت­های مختلف، متفاوت است.

دمای هوا: طبق تعریف استاندارد 55 اشری، منظور از دمای هوا، متوسط زمانی و مکانی دمای هوای اطراف شخص است. بر اساس همین استاندارد، متوسط مکانی، یعنی متوسط دمای هوا در اطراف مچ­پا، دور کمر و سر است، که در حالت نشسته و ایستاده متفاوت خواهد بود. متوسط زمانی، بر پایه بازه­های زمانی سه‌دقیقه‌ای در حداقل 18 زمان با فواصل یکسان، است. به این دما اصطلاحاً دمای حباب خشک هم می­گویند.میانگین دمای تابشی: این دما مرتبط با میزان حرارت منتقل‌شده ناشی از تابش از یک سطح است که وابسته به قابلیت مواد در جذب و نشر(یا تشعشع) حرارت است. این دما وابسته به دماها و تشعشع سطوح اطراف و سطوحی که توسط شیء موردنظر دیده می­شوند، است.

دمای مؤثر: که متوسط دمای تابشی و دمای حباب خشک است. سرعت جریان هوا(باد)، پدیده­های اقلیمی در این مناطق، وزش بادهای نسبتاً شدیدی  است که از جهات مختلف و در طی فصول سال می­وزد این فرایند می­تواند نقش بسزایی بر روی روش­ها و طرح‌های برون‌شهری داشته باشد غیرقابل‌پیش‌بینی بودن پارامترهای باد، بزرگ‌ترین ضعف آن در بسیاری از موارد گزارش‌شده است. در بیشتر زمینه­های، مهم‌ترین مؤلفه­های مؤثر پارامتر باد، سرعت و جهت وزش باد است. درنتیجه با توجه به اهمیت برآورد مؤلفه­های باد، توانایی پیش‌بینی سرعت و جهت وزش باد، الزامی به نظر می­رسد. رطوبت نسبی: که نسبت بخارآب موجود در هوا به بخارآبی است که هوا در دما و فشار مشخص می­تواند در خود نگه دارد. درحالی‌که بدن برای احساس سرما و گرما سنسورهایی دارد، رطوبت به­صورت غیر‌مستقیم احساس می­شود. تعریق یکی از مکانیزم­هایی است که بدن حرارت خود را از طریق آن و به خاطر تبخیر رطوبت ناشی از عرق، دفع می­کند. رطوبت نسبی اثر مستقیمی بر روی این مکانیزم دارد. وقتی رطوبت نسبی زیاد باشد، امکان تبخیر کاهش می­یابد و بدن نمی­تواند به‌راحتی حرارت خود را دفع کند. در هوای خیلی خشک (رطوبت نسبی کمتر از 20 درصد) میزان تبخیر به‌شدت افزایش می­یابد که باعث احساس عدم آسایش به خاطر تأثیری که بر روی غشای مخاطی می­گذارد، می­شود(حیدری،1389: 39).

 

یافته­های پژوهش

جدول 4- آسایش حرارتی 12 ماه از سال

ضریب	ضریب آسایش برای هر شاخص	ماه
2.5	cid شاخص آسایش حرارتی روزانه	دی
2.5	Cia شاخص آسایش حرارتی شبانه
5	سرعت باد
4.5	میزان بارش
2	ساعات آفتابی
61	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
خوب	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
2.5	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	بهمن
2.5	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
5	سرعت باد
3.5	میزان بارش
2.5	ساعات آفتابی
59	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
قابل قول	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
3	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	اسفند
2.5	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
5	سرعت باد
4	میزان بارش
3.5	ساعات آفتابی
69	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
خوب	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
5	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	فروردین
4	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
5	سرعت باد
5	میزان بارش
2	ساعات آفتابی
86	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
عالی	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
2	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	اردیبهشت
5	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
4.5	سرعت باد
5	میزان بارش
4.5	ساعات آفتابی
73	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
خیلی خوب	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
0	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	خرداد
3	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
1.5	سرعت باد
5	میزان بارش
4.5	ساعات آفتابی
47	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
ناچیز	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
0	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	تیر
2	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
1.5	سرعت باد
4.5	میزان بارش
4	ساعات آفتابی
41	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
ناچیز	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری

 

ادامه جدول(4).

0	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	مرداد
2	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
1.5	سرعت باد
4.5	میزان بارش
4	ساعات آفتابی
41	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
ناچیز	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
1	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	شهریور
4	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
2	سرعت باد
4.5	میزان بارش
4	ساعات آفتابی
54	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
قابل‌قبول	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
5	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	مهر
4	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
2	سرعت باد
4	میزان بارش
3.5	ساعات آفتابی
82	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
عالی	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
5	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	آبان
3	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
5	سرعت باد
4.5	میزان بارش
3.5	ساعات آفتابی
88	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
عالی	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری
2.5	cidشاخص آسایش حرارتی روزانه	آذر
2	ciaشاخص آسایش حرارتی شبانه
5	سرعت باد
3.5	میزان بارش
2.5	ساعات آفتابی
58	ضریب نهایی اقلیم گردشگری
قابل‌قبول	شرایط آب‌وهوایی برای گردشگری

(مأخذ: نگارندگان،1396).

 

شکل 2- نقشه پهنه­بندی عرصه­های مستعد گردشگری بر اساس شاخص­های NDVI

شکل 3- نقشه پهنه‌بندی عرصه­های مستعد کاربری اراضی برای گردشگری

 

شکل 4-میانگین درجه حرارت شهرستان گنبدکاووس در طول ماه­های سال	شکل 5.-میانگین رطوبت نسبی حباب خشک شهرستان گنبدکاووس در طول ماه‌های سال
شکل 6- میانگین درجه حرارت شهرستان گنبدکاووس در طول ماه­های سال	شکل 7- محدوده پوشش آسمان در شهرستان گنبدکاووس در طول ماه‌های سال
شکل 8- رنج سرعت باد در شهرستان گنبدکاووس در طول ماه‌های سال	شکل 9-اطلاعات سایه خورشید در شهرستان گنبدکاووس در طول ماه‌های سال
شکل 10- اطلاعات چارت آفتاب در شهرستان گنبدکاووس در طول ماه‌های سال	شکل 11- اطلاعات دمای حباب خشک در شهرستان گنبدکاووس در طول ماه‌های سال
شکل 12-  نمودار گلباد شهرستان گنبدکاووس در طول ماه‌های سال
شکل 13-  شکل نهایی نمودار آسایش اقلیمی گیونی­استراتژی اقلیم معماری و گردشگری شهرستان گنبدکاووس

 (مأخذ: یافته­های تحقیق،1396).

 

  

بحث و  نتیجه­گیری:

در نهایت با توجه به پژوهش­های اشاره‌شده در این بخش که درزمینه‌ی تحقیق حاضر انجام‌گرفته می­توان این‌گونه بیان نمود، که تفاوت پژوهش حاضر در این مقوله است، که این پژوهش علاوه بر بررسی معیارهای موردسنجش قرارگرفته شده در پژوهش‌های پیشین به سنجش استراتژی‌های توسعه معماری و توسعه شهری و روستایی که مسئله­ی بسیار بااهمیتی جهت توسعه فرآیند گردشگری است، به‌طور کامل نادیده انگاشته شده که در این پژوهش برای این معیار اهمیت قابل‌توجه ای اختصاص داده‌ایم. همچنین از علم سنجش‌ازدور جهت پهنه‌بندی مناطق مستعد توسعه استفاده گردید، و پژوهش‌های پیشین به ما در راستای رسیدن به اهداف پژوهش این یاری را نموده‌اند که بتوانیم به‌خوبی مسائل مرتبط با توان سنجی زیستی را شناسایی نماییم که درنهایت موردبررسی قرار دهیم. همچنین نتایج این تحقیق با نتایج محققانی همچون اسکات وآملونگ[18](2016)، که به توانمندی شاخص TCIدر تعیین اثر تغییرات اقلیم بر صنعت گردشگری کانادا تأکید کردند. آدابووا ایدو^[19](2013)، گردشگری باعث افزایش فرصت­های شغلی برای زنان، توسعه منابع انسانی، توسعه زیرساخت‌ها و حفظ منابع اکولوژیکی گردیده است. کومار^[20](2012)، اکوتوریسم اثرات مهمی بر روستائیان و بازدیدکنندگان (هدف غایی اکوتوریسم تأثیر بر مهمان و میزبان) می­گذارد. عاشری و همکاران (1395)، داداشی­رودباری و باعقیده (1393)، که با استفاده شاخص اقلیم توریستی (TCI)­، اقلیم توریستی شهرستان نوشهر در استان مازندران را موردبررسی قرار داده­اند و چنین عنوان می­کنند، که اقلیم گردشگری شهرستان نوشهر دارای تنوع زیادی است. به­طوری­که ماه­های فروردین، اردیبهشت، تیر، مرداد، شهریور، مهر بهترین شرایط ازنظر آسایش اقلیمی گردشگران را دارا است و ماه­های آذر، دی، بهمن، اسفند از این نظر چندان مناسب نیستند. رابطه معناداری را نشان می­دهد. این پژوهش در ارتباط با سنجش پارامتر­های اقلیمی با رویکرد توسعه گردشگری در مناطق روستایی و شهری با نتایج محققانی همچون پینگ لین و همکاران^[21] (2010)، مورلون گالوز^[22]­و همکاران (2014) همسو نبوده است. اقلیم و تنوع آن به­عنوان یک منبع گردشگری مطرح است و اغلب گردشگران در انتخاب محل و مدت اقامت به آن توجه دارند. تنوع زمانی و مکانی آب‌وهوا یک پتانسیل قوی برای گردشگری محسوب می­شود و یکی از دلایلی که ایران جزء پنج کشور متنوع گردشگری دنیا محسوب می­شود. شناسایی محدوده­های آسایش در اقلیم مناطق معتدل و مرطوب به دلیل برخورداری از شرایط مطلوب اقلیمی و جغرافیایی می­تواند به­عنوان یک پتانسیل در جهت توسعه گردشگری بوده و بدست آوردن تقویم زمانی آسایش و اجرای طرح­های عمرانی می­تواند سبب افزایش درآمد اقتصادی و ایجاد اشتغال و همچنین حفظ محیط­زیست و دستیابی به توسعه پایدار شود. شاخص­TCI  یک ارزش­گذاری استاندارد است که دامنه آن از پنج مطلوب تا منفی سه بی‌نهایت نامطلوب قرار می­گیرد، بدین ترتیب هر یک از این زیر شاخص­های TCI رتبه­ای از پنج‌تا منفی سه را به خود اختصاص دادند. در بحث جبر آب‌وهوایی، شناسایی پارامتر­های اقلیمی بسیار مؤثر است زیرا جبر آب‌وهوایی وابسته است به جامعه و اگر برنامه­ریزی شهری خوب انجام شود اثر اقلیم شهری را کنترل می­کند. علیرغم تغییرات فصلی و محلی زاویه تابش آفتاب و درنتیجه طول زمان و شدت تابش خورشید در نظر گرفتن این پارامتر و محاسبه آن در شهر­سازی، برنامه­ریزی شهری و طرح­ریزی شبکه گذرهای شهری (بافت شهر) امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. در اینجا باید بدانیم که گذر­های شهری گرمسیری(­شهر­های واحه­ای ویا عرضی پایین) به‌ویژه در فصل تابستان به سایبان بیشتری نیاز دارند، لذا در طراحی این شبکه باید تلاش نمود تا جهت­گیری گذر­ها به‌گونه‌ای باشد که کمتر در معرض تابش آفتاب قرار بگیرد. درجه حرارت یکی از مهم­ترین عناصر اقلیمی که باید در احداث ساختمان­ها موردتوجه قرار گیرد به­ویژه مصالح فلزی براثر تغییرات در جه حرارت منبسط و منقبض می­شود رطوبت نسبی موجود در هوا نیز به لحاظ اینکه بر روی مواد و مصالح ساختمانی، پوشش و یا روکش ساختمان و رنگ­ها اثر می­گذارد، بااهمیت است. فلزات عموماً ازنظر فساد و خورندگی تدریجی، تحت شرایط رطوبت نسبی بالا، بسیار مستعد هستند. فساد فیزیکی و شیمیایی رنگ‌ها نیز توسط هوای مرطوب به‌سرعت افزایش می­یابد و بنای سنگ­کاری شده نیز تحت شرایط رطوبتی، سریع‌تر خرد و تجزیه می­شوند ازنظر تأثیر آب‌وهوا بر شکل و طرح ساختمان، می­باید موارد زیر را در برنامه‌ریزی‌های موردتوجه قرار دارد،(­نور و روشنایی فضای داخلی بنا، تعادل حرارتی داخل ساختمان، موقع و محل بنا، در برابر باران و برف در یخبندان، شکل بنا، در رابطه با دفع یا کاهش نیروی تخریبی باد، دفع و کاهش آلودگی­ها) اگر بنا و ساختمانی در برابر عناصر و عوامل اقلیمی خوب طراحی شود و شکل و  پلان آن به­گونه­ای باشد که موارد فوق‌الذکر را تأمین کند، در این صورت نه‌تنها ضریب ایمنی و مقاوم سازه بالا می­رود بلکه راحتی و آسایش ساکنین بنا نیز ازنظر بیوکلیمای انسانی فراهم می­گردد.

    با توجه به مباحث مذکور، هدف از این پژوهش، شناسایی پارامتر­ها و شرایط آسایش­ اقلیمی توسعه گردشگری شهرستان گنبد­کاووس است. برای نیل به این منظور از شاخص اقلیم توریستی (TCI)،  Climate Consultant و همچنین برای شناسایی عرصه­های مستعد گردشگری از تصاویر ماهواره­ای لندست هشت و تجزیه تحلیل آن از نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش­های سنجش‌ازدور (RS) استفاده ‌شده است. پس از تعیین وزن نهایی برای هرکدام از معیارها، این اوزان با پشتیبانی قابلیت­های سامانه­های اطلاعات جغرافیایی در اعمال وزن به لایه­ها و سپس روی‌هم گذاری آن‌ها با توجه به میزان تأثیرشان بر فرآیند ارزیابی در محیط GIS تلفیق می­شوند. درنهایت برای هرکدام از معیارهای موردنظر با توجه به داده­های مؤثر بر آن و میزان تأثیر این دادها بر روی اقلیم منطقه استراتژی­هایی برای اقلیم معماری منازل هم ارائه گردید برای این کار ابتدا داده­های موردنظر از سازمان زیست اقلیم آمریکا تهیه و به کمک نرم­افزار الیمنت شبیه­سازی شد سپس با نرم‌افزار Climate  Consultant 5. تجزیه تحلیل صورت گرفت و در قالب اشکال بالا نمایان شدند.  درنهایت نتایج حاصل‌شده این پژوهش با توجه به داده­ها و پارامتر­های مذکور شرایط آسایش نشان می­دهد، که ازنظر شاخص اقلیم گردشگری و بوم­گردی شهرستان گنبد­کاووس در بیشتر ایام سال بخصوص ماه­های دی، اسفند، فروردین، اردیبهشت، مهر،آبان از شرایط عالی و خوب برای فعالیت­های توریستی برخوردار می‌باشند. لذا باید استراتژی­های لازم از منظر معماری و بخصوص بوم­گردی در این منطقه فراهم گردد.

پیشنهادات:

?    در شهرهای گرمسیری توصیه می­شود جهت معابر و گذر­های شهری تا حد امکان شرقی-غربی باشند.

?    در شهرهای سردسیر(خاص عرض­ها و مناطق کوهستانی) در صورتی‌که شرایط توپوگرافیک اجازه بدهند بهتر است که خیابان‌ها،کوچه­ها و معابر شمالی- جنوبی باشند تا شهروندان بتوانند هم از نور و تابش خورشید بیشتر بهره بگیرند و هم اینکه شدت و مدت یخبندان معابر کم‌تر و آمدوشد بهتر صورت می­گیرد.

?    به­منظور توسعه بافت شهر شناسایی پارامتری ­همچون شدت و جهت انواع باد و بلاخص باد غالب امری مهم است.

?    تعیین اقلیم آسایش ماه­های مختلف سال جهت ورود گردشگران به روستاها.

?    شناخت پتانسیل­های طبیعی و اقلیمی منطقه در زمینه جذب گردشگر.

?    بررسی تنگناهای اقلیم­–­توریسم منطقه مورد­مطالعه (عوامل اقلیمی مخاطره­آمیز برای گردشگران).

?    ارائه راه­کارهای لازم در زمینه برنامه­ریزی صنعت گردشگری روستایی در تمام مناطق شهرستان.

?    راهگشایی برای سایر مطالعات اقلیمی و علمی- پژوهشی- کاربردی در منطقه.

?    با استفاده از شاخص اقلیم توریستی میکزکوسکی می­توان اطمینان‌پذیر بودن یا نبودن سرمایه­گذاری در مناطق توریستی را باوجود خطر تغییر اقلیم در آینده کشف و تعیین نمود.

?    زیرساخت‌های توریسم و استفاده از توان­های بالقوه منطقه به­منظور جذب توریست یکی از راه­های مناسب برای توسعه اقتصادی است.

?    توسعه صنعت گردشگری در هر منطقه نیازمند شناسایی دقیق محدوده،شناخت نوع آب‌وهوا و ارائه خدمات و تسهیلات موردنیاز گردشگران ونیز معرفی درجهت جذب گردشگران است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

References:

1. Adabova ido, A.P. (2013). An analysis of push and pull travel motivations of foreign tourists to Jordan. International Journal of Business and management, No. 12.
2. Astani, Sobhan and Sobhan Ardakani, Soheil (2012), Assessment of Tourism Comfort Comfort in Hamedan City for Urban Tourism Using GIS and TCI Model, Haft-Hesar Urban Research Quarterly, 1 (2), pp. 66-57.
3. Amelung, B.; Nicholls, S. and Viner, D. (2014). Implications of global climate change for tourism flows and seasonality, Journal of Travel research, 45(3): 285-296.
4. Asheri, Emamali, Safar Ali-Zadeh, Ismail and Hosseinzadeh, Robab (1395) 0 Evaluation of the Tourism Climate of West Azarbayjan Province, Quarterly Journal of Geography of Space, No. 20, Summer, Pages 98-85.
5. Azizadeh Varzaghan, Mohammad Reza and Jahan, Khadijeh (1392), zoning of climatic zones of north-west of the country for the development of tourism industry using Effective Temperature Index, Tourism Journal and Future Perspective, Pages 128-117.

1. Bank, M, Wiesner, R. (2011). Determinants of weather denvatives usage in the Austrian winter tourism industry, Tourism Management,32, 62-68.
2. De Freitas, C.R. Daniel S., Geoff M. (2008), A second generation climate index for tourism (CIT): specification and verification. Int J Biometeorol, 52: 399– 407.
3. Matzarakis A. (2001), Heat stress in Greece. Internatinal Journal of Biometeorology, 41: 24-39.
4. Scott, D, Lemieux, C. (2010), Weather and climate Infotmation of Tourism, Procedia Environmental sciences, 1, 146-183.
5. Scott, D.; Rutty, M.; Amelung, B. and Tang, M. (2016). An inter-comparison of the holiday climate index (HCI) and the tourism climate index (TCI) in Europe, Atmosphere, 7(6): 80.

7. Bouden, andGhrab, Biau, Von Storch Hans and Wackernagel (2015). “Estimation of precipitation by Kriging”. in the EOF Journal of Climate, Vol.12

9. De freitas, C.R. (2002). Theory, concepts and Methods in Tourism Climate Research. School of Geography and Environmental science, the University of Auckland.
10. Omrani, Zaynab and Pizzpanpahnah, Hojjatullah (1392), Calculation of comfort in the tourism climate of Isfahan province's tourist areas, Geographical Space Scientific-Research Journal, Thirteenth, No. 41, Spring, pp. 130-113.
11. Dadashi-Rudbari, Abbasali and Bagheghideh, Mohammad (1393), Evaluation and zoning of climates in the city of Nowshahr using the TCI Index, The first congress of geographic science of Iran (geography of development platform), Tehran.
12. Hassanwand, Abbas, Soleimani-Barabar, Maryam and Pizzpanpahnah, Hojjatallah (2011), Spatial Explanation of Climate Comfort of Lorestan Province Based on TCI Index, Scientific Journal of Spatial Planning, First Year, No. 1, Summer, Pages 144-121.
13. Heidari, Shahin and Ghaffari-e Jabbari, Shahla (2010), Determining the time limit of comfort for the city of Tabriz, Modares Mechanical Engineering Magazine, No. 4, pp. 37-44.
14. Heydari, Hasan and Jahan, Khadijeh (2012), Assessment of North-western climate of Iran for development of tourism industry, Journal of Tourism and Future Prospects, No. 4.
15. Jahanbakhsh, Saeed (1998), Tabriz Biodegradation Evaluation and Building Thermal Requirements, Geographical Quarterly, No. 48.
16. Komar, K. (2012). Personalizes recommendations for tourists. Journal of Telematics and Informatics, Vol. 27.

18. Matzarakis, A. (2004). Assessing climate for tourism purposes: Existing methods and climate, tourism and recreation tools for the thermal complex, In Proceedings of the First International Workshop on Climate, Tourism and Recreation, freiburg.
19. Mieczkowski, Z. (1985). The tourism climatic index: A method of evaluating world climates for tourism. Canadian Geographer 29 (3), 220–33.
20. Morillon-GalvezD,Saldana-FloresR.(­2014).­Tejeda-MartinezAHuman bioclimatic atlas for Mexico; Solar Energy,Vol.76.
21. Ping Lin.T.,Matzarakis.A.,Lung Huang.R. (2010).Shading effect on long-term outdoor thermal comfort. Bulding and Inviroment , 45: 213-221 .
22. Ramezani, Bahman, Farajzadeh, Hassan and Moradian, Roshanak (2012), Investigating the Tourism Climate of Rudsar City Using Nervous Stress Index, Quarterly Journal of Tourism, Vol. 1, No. 2.

25. Salighe, Mohammad and Beheshti-Ja'avid, Ibrahim (1393), zoning of seasonal tourism alternatives in Semirom city based on comparative analysis of dynamics and geochemical indicators, geography (Journal of Research and International Association of Geography Iran, New Year, Year 12, No. 41, Summer.
26. Wang.P.Y,Terry.L.,Jiang.M. (2012).Climate change adaptation in tourism in the South Pacific—Potential contribution of public–private partnerships,Tourism Management Perspectives,(4) :136-144.

 

---

[1] - استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران. [e-mail]

[2] - دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه سنجش از دور گرایش مطالعات آب و خاک، دانشگاه محقق اردبیلی‌،اردبیل

[3] -نویسنده مسئول: دانشگاه گلستان-گرگان

[4] . Tourism Climate Index

[5] . Climate consultant

[6]. Matzarakis

[7] .­Matzarakis

[8] . Scott & Alemong

[9] . Bouden and Ghrab

[10] . Morillon-Galvez

[11] . Amolong &Mourinho

[12] . Adabova ido

[13] . Komar

[14]. San Francisco & in Madia

[15] .­Wang et al.

[16]­. Bank & Wiesner

[17] .­Ping Lin et al.

[18] .Amelong

[19] . Adabova ido

[20] . Komar

[21] .­Ping Lin et al.

[22] . Morillon-Galvez

مراجع

 

1. Adabova ido, A.P. (2013). An analysis of push and pull travel motivations of foreign tourists to Jordan. International Journal of Business and management, No. 12.
2. Astani, Sobhan and Sobhan Ardakani, Soheil (2012), Assessment of Tourism Comfort Comfort in Hamedan City for Urban Tourism Using GIS and TCI Model, Haft-Hesar Urban Research Quarterly, 1 (2), pp. 66-57.
3. Amelung, B.; Nicholls, S. and Viner, D. (2014). Implications of global climate change for tourism flows and seasonality, Journal of Travel research, 45(3): 285-296.
4. Asheri, Emamali, Safar Ali-Zadeh, Ismail and Hosseinzadeh, Robab (1395) 0 Evaluation of the Tourism Climate of West Azarbayjan Province, Quarterly Journal of Geography of Space, No. 20, Summer, Pages 98-85.
5. Azizadeh Varzaghan, Mohammad Reza and Jahan, Khadijeh (1392), zoning of climatic zones of north-west of the country for the development of tourism industry using Effective Temperature Index, Tourism Journal and Future Perspective, Pages 128-117.

1. Bank, M, Wiesner, R. (2011). Determinants of weather denvatives usage in the Austrian winter tourism industry, Tourism Management,32, 62-68.
2. De Freitas, C.R. Daniel S., Geoff M. (2008), A second generation climate index for tourism (CIT): specification and verification. Int J Biometeorol, 52: 399– 407.
3. Matzarakis A. (2001), Heat stress in Greece. Internatinal Journal of Biometeorology, 41: 24-39.
4. Scott, D, Lemieux, C. (2010), Weather and climate Infotmation of Tourism, Procedia Environmental sciences, 1, 146-183.
5. Scott, D.; Rutty, M.; Amelung, B. and Tang, M. (2016). An inter-comparison of the holiday climate index (HCI) and the tourism climate index (TCI) in Europe, Atmosphere, 7(6): 80.

7. Bouden, andGhrab, Biau, Von Storch Hans and Wackernagel (2015). “Estimation of precipitation by Kriging”. in the EOF Journal of Climate, Vol.12

9. De freitas, C.R. (2002). Theory, concepts and Methods in Tourism Climate Research. School of Geography and Environmental science, the University of Auckland.
10. Omrani, Zaynab and Pizzpanpahnah, Hojjatullah (1392), Calculation of comfort in the tourism climate of Isfahan province's tourist areas, Geographical Space Scientific-Research Journal, Thirteenth, No. 41, Spring, pp. 130-113.
11. Dadashi-Rudbari, Abbasali and Bagheghideh, Mohammad (1393), Evaluation and zoning of climates in the city of Nowshahr using the TCI Index, The first congress of geographic science of Iran (geography of development platform), Tehran.
12. Hassanwand, Abbas, Soleimani-Barabar, Maryam and Pizzpanpahnah, Hojjatallah (2011), Spatial Explanation of Climate Comfort of Lorestan Province Based on TCI Index, Scientific Journal of Spatial Planning, First Year, No. 1, Summer, Pages 144-121.
13. Heidari, Shahin and Ghaffari-e Jabbari, Shahla (2010), Determining the time limit of comfort for the city of Tabriz, Modares Mechanical Engineering Magazine, No. 4, pp. 37-44.
14. Heydari, Hasan and Jahan, Khadijeh (2012), Assessment of North-western climate of Iran for development of tourism industry, Journal of Tourism and Future Prospects, No. 4.
15. Jahanbakhsh, Saeed (1998), Tabriz Biodegradation Evaluation and Building Thermal Requirements, Geographical Quarterly, No. 48.
16. Komar, K. (2012). Personalizes recommendations for tourists. Journal of Telematics and Informatics, Vol. 27.

18. Matzarakis, A. (2004). Assessing climate for tourism purposes: Existing methods and climate, tourism and recreation tools for the thermal complex, In Proceedings of the First International Workshop on Climate, Tourism and Recreation, freiburg.
19. Mieczkowski, Z. (1985). The tourism climatic index: A method of evaluating world climates for tourism. Canadian Geographer 29 (3), 220–33.
20. Morillon-GalvezD,Saldana-FloresR.(­2014).­Tejeda-MartinezAHuman bioclimatic atlas for Mexico; Solar Energy,Vol.76.
21. Ping Lin.T.,Matzarakis.A.,Lung Huang.R. (2010).Shading effect on long-term outdoor thermal comfort. Bulding and Inviroment , 45: 213-221 .
22. Ramezani, Bahman, Farajzadeh, Hassan and Moradian, Roshanak (2012), Investigating the Tourism Climate of Rudsar City Using Nervous Stress Index, Quarterly Journal of Tourism, Vol. 1, No. 2.

25. Salighe, Mohammad and Beheshti-Ja'avid, Ibrahim (1393), zoning of seasonal tourism alternatives in Semirom city based on comparative analysis of dynamics and geochemical indicators, geography (Journal of Research and International Association of Geography Iran, New Year, Year 12, No. 41, Summer.
26. Wang.P.Y,Terry.L.,Jiang.M. (2012).Climate change adaptation in tourism in the South Pacific—Potential contribution of public–private partnerships,Tourism Management Perspectives,(4) :136-144.