مکانیابی محل دفن پسماند جامد شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی شهر اسکو)

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 4، دوره 12، شماره 43، شهریور 1397، صفحه 47-56   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رامین خیابانی¹؛ حمید شهین فر^{* 2}؛ رباب آذرمی عربشاه³

¹دانشجوی کارشناسى ارشد زیست محیطى زمین شناسى، گروه زمین شناسى دانشگاه ازاد اسلامى واحد تبریز-ایران

²استادیار گروه زمین‎شناسی، دانشگاه ازاد اسلامى واحد تبریز-ایران

³دانش آموخته دوره کارشناس ارشد زمین‎شناسی زیست محیطی دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

مواد زاید جامد جز جدایی ناپذیر زندگی انسان‎ها هستند و تولید انواع این زایدات در کمیت‎ها و کیفیت‎های مختلف از بزرگترین معضلات محیط زیستی عصر حاضر است. برای کاهش پیامدهای منفی پسماند، استفاده از ابزارها و فناوری جدید برای یافتن مکان مناسب دفن ضروری به نظر می‏رسد. امروزه، سیستم‏های اطلاعات جغرافیایی، به طور گسترده در برنامه‎ریزی‎های محیط زیستی مورد استفاده قرار می‎گیرند. بخش مرکزی شهرستان اسکو، با تولید روزانه 10 تن زباله در روز، به علت عدم وجود تجهیزات و مکانیابی نامناسب دفن آن با معضلات زیست محیطی، اجتماعی و بهداشتی متعددی رو‎برو است. در این تحقیق در راستای تعیین محل مناسب برای دفن پسماندهای جامد شهرستان اسکو، شاخص‎های مختلف از قبیل سنگ‎شناسی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، مشخصات خاک، توپوگرافی، فاصله از مناطق شهری و فاصله از جاده اصلی، آبراهه‌های اصلی و فرعی، مناطق مسکونی، چاه و قنات، گسل در مکانیابی دفن زباله مورد توجه قرار گرفته است. جهت تهیه نقشه قابلیت استعدادداری ابتدا مناطق ممنوعه حذف شده و با استفاده از 9 لایه اطّلاعاتی به وزن دهی روش AHP نقشه نهایی استعدادداری تهیه شده است. در نهایت پهنه‌های مناسب دفن زباله‌های شهرستان اسکو در قالب 4 طبقه کاملا مناسب تا نامناسب شناسایی شده است. براساس نتایج این تحقیق 3 پهنه مناسب انتخاب شده که بعد از انجام بازدیدهای صحرایی از پهنه‌های منتخب با استفاده از روش ارزیابی شباهت به گزینه ایده‌آل (TOPSIS) با یکدیگر مقایسه شده و پهنه شماره 1 واقع در شمال شرق اسکو براساس امتیازات حاصل، کمترین اثرات زیست محیطی به ‌عنوان گزینه برتر تعیین شده است.

کلیدواژه‌ها

پسماندهای شهری؛ مکان‎یابی؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ TOPSIS؛ اسکو

مراجع