بررسی تطبیقی سوگند و نیایش در شاهنامة فردوسی و ایلیاد و ادیسة هومر

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

مقاله 2، دوره 13، شماره 12، بهمن 1396، صفحه 45-79   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حجتالله اسماعیل نیا گنجی¹؛ رضا فرصتی جویباری^{* 2}؛ حسینعلی پاشا پاسندی³

¹دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر دانشگاه آزاد اسلامی،قائم شهر، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

³استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران.

چکیده

بی‌تردید مقولة سوگند و نیایش، امری است که پیشینة آن، همزاد آفرینش آدمی است و در ژرفای جان و فطرت بشر ریشه دارد. کاربرد سوگند و نیایش در شاهنامه و ایلیاد و ادیسه، بیانگر این موضوع است که انسان‌ها در طول تاریخ سرشت و فطرت واحدی داشتند و همواره در مواجه با مشکلات و سختی‌ها دست به دامان نیرو‌هایی ماورای طبیعی شده‌اند .بهترین راه شناخت اشتراکات و افتراقات فرهنگ‌های مختلف، مقایسه دیدگاه‌های افراد و آثار ادبی آنان در یک موضوع واحد ادبی است تا چگونگی انعکاس و تجلّی آن وجوه نمایانده شود و این، همان چیزی است که امروزه از آن به عنوان ادبیّات تطبیقی نام برده می‌شود. این رشته می‌تواند  به شناخت وحدت ادبیّات ملل مختلف، کمک ­کند و در واقع این اقدام، بزرگ­ترین خدمتش به ادبیّات جهانی خواهد بود، و زمینه­ساز گفتگو تمدّن‌ها و بشردوستی نوین است.
 این جستار با رهیافتی، توصیفی- تحلیلی به بررسی سوگند و نیایش در حماسة معروف ایرانی و یونانی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حماسة هومراز لحاظ معتقدات دینی و باورهای مذهبی در مراحل اولیّة تکامل اندیشگی بشری قرار دارد، در حالی‌که شاهنامه از بینش کامل‌تر و پخته‌تری در این زمینه برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

ادبیات تطبیقی؛ نیایش؛ سوگند؛ ایلیاد؛ ادیسه