طبیعت از دیدگاه روان‌شناختی و نگاه عرفانی مولوی در دیوان کبیر

عرفان اسلامی

مقاله 8، دوره 15، شماره 58، بهمن 1397، صفحه 175-195   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه بیان فر^{* 1}؛ یوسف عالی عباس آباد²

¹استادیار گروه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام‌نور

²دانشیار گروه ادبیات و زبان فارسی، دانشگاه پیام‌نور

چکیده

مقدمه و هدف: تعامل انسان با طبیعت بخش عمده زیست انسانی است که به دلیل آسیب­های جدی در این حوزه نیازمند تجدیدنظر و ارائه رویکردهای مؤثری است که این تعامل را به شکلی پایدارتر و معنادارتر ترسیم کند. یکی از این رویکردهای مؤثر، نگرش عرفانی مولانا در دیوان کبیر است که بر جایگاه ویژه انسان در عالم و پیوند با آن تأکید دارد. رویکرد مؤثر دیگر، رویکرد روان­شناختی به طبیعت است. هدف این مطالعه بررسی طبیعت از دیدگاه روان­شناختی و نگاه عرفانی مولوی در دیوان کبیر بود.
نتیجه­گیری: استفاده از طبیعت در مراکز درمانی، ادارات دولتی و بخش­های خصوصی به عنوان راهکاری مؤثر جهت کاهش تنش­های شغلی و محیطی و ارتقاء و رضایت شغلی قلمداد می­شود. طبیعت­درمانی نیز به عنوان یکی از درمان­های مؤثر در اختلالات مهارت­های ارتباطی مانند اتیسم، اختلالات اضطرابی، استرس، کاهش توجه و تمرکز مانند اختلال بیش­فعالی، کم­توجهی، تکانش­گری می­باشد. همچنین در جهان­بینی عرفانی مولانا، انسان باید طبیعت را در باطن، همانند خود تجلی اسماء و صفات گوناگون الهی دانسته و در مقام خلیفه الهی، نگهبان آن باشد. درنتیجه با درک درست جایگاه ویژه انسان و شناخت ویژگی­های انسان و طبیعت، چگونگی ارتباط همدلانه وی با طبیعت از دیدگاه مولانا در دیوان کبیر آشکار شد.

کلیدواژه‌ها

طبیعت؛ طبیعت‌درمانی؛ دیدگاه روان‌شناختی؛ نگاه عرفانی مولوی؛ دیوان کبیر

مراجع