مراتب وجود در عرفان با نیم نگاهی به فلسفه

عرفان اسلامی

مقاله 17، دوره 15، شماره 58، بهمن 1397، صفحه 337-347   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

زهرا کاشانیها^*

دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

چکیده

در بین حکمای الهی تقسم عوالم وجود به سه عالمِ ماده، ‌مثال و عقل مطرح است و بعضی غیر از این سه عالم (ماده، مثال، عقل)، عالم لاهوت را نیز به عوالم مذکور افزوده­اند. در معرفت دینی با عنوان ناسوت،‌ ملکوت،‌ جبروت و لاهوت تعبیر شده است و در عرفان، مرتبه­ای بر این عوالم افزوده شده که جامع همه عوالم است که به کون جامع یا «انسان کامل» معرفی شده است. در دیدگاه عرفانی به جای اصطلاح عالم، اکثراً اصطلاح حضرت به کار رفته چرا که جهان هستی از دیدگاه عرفان، محضر خداست لذا اهل عرفان، عوالم وجود را به طور کلی در پنج حضرت معرفی کرده‌اند که به حضرات خمس مشهور است و در این میان حضرت کون جامع که همان انسان کامل است از ویژگی خاصی برخوردار است. این مقاله بر آن است که واکاویی داشته باشد از مراتب وجود در عرفان تا نحوه ارتباط این عوالم با حضرت حق تبیین گردد.

کلیدواژه‌ها

انسان کامل؛ مراتب وجود؛ کون جامع؛ عرفان؛ حضرات خمس

مراجع