پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,997 |
| تعداد مقالات | 83,560 |
| تعداد مشاهده مقاله | 77,801,169 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,829 |
اتحاد تقابل‌های دوگانه در سایۀ «تبدّل» و «تساوی» در مثنوی الهی‌نامه عطار | ||
| ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی | ||
| مقاله 3، دوره 14، شماره 53، بهمن 1397، صفحه 83-119 اصل مقاله (577.16 K) | ||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| سبیکه اسفندیار1؛ محمود حسن آبادی* 2؛ مریم شعبانزاده2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| چکیده | ||
| تقابل‌های دوگانه به عنوان یکی از مؤلفه‌های اساسی در نقد متون معاصر مطرح شده است؛ اما کاربرد آن را می‌توان در آثار کلاسیک زبان فارسی نیز مشاهده کرد. عطار در مثنوی الهی‌نامه معتقد است هیچ معنایی در مسیر طریقت بدون عنصر متقابل به کمال و حقیقت نمی‌رسد؛ به همین دلیل از آغاز تا انجام طریقت، سالک را در دریایی از تقابل‌های دوگانه سرگشته می‌کند و راه رهایی در رساندن همۀ تقابل‌ها به سرمنشأ وحدت را نیروی «تبدّل» و «تساوی» می‌داند. بیشتر تقابل‌هایی که عطار به کار می‌گیرد، با تبدّل پیوند می‌خورند تا با تغییر ماهیّتِ عناصر متقابل، با یکدیگر یکی شوند یا از مثبت به منفی و بالعکس بدل یابند. عطار در این گردش تبدّلی، تکاملی را می‌جوید که محتاج ژرف‌نگری و فراتر رفتن از سطح جهان مادّی است. از این‌رو در این مقاله با رویکرد تحلیلی ـ توصیفی سعی شده است که فارغ از برداشت‌های غربی، در پرتو تقابل‌های دوگانه با رویکرد «تبدّل» و «تساوی»، اندیشه‌های وحدانی عطار در جهت اتحاد عناصر تبیین گردد؛ این تحقیق در صدد یافتن واژه‌های متضاد و طبقه‌بندی کمّی تقابل‌های دوگانه نیست، بلکه مفاهیم و عناصری را می‌جوید که در ورای تضاد ظاهری، در مسیر تکامل انسان به سوی وحدت حرکت می‌کنند و سبب تعالی انسان می‌شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الهی‌نامه؛ تقابل‌های دوگانه؛ تبدّل؛ تساوی؛ وحدت | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک. 1381. ساختار و تأویل متن. چ6. تهران: مرکز. برتنس، هانس. 1384. مبانی نظریۀ ادبی. ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی. چندلر، رانیل. 1386. مبانی نشانه‌شناسی. ترجمۀ مهدی پارسا. تهران: سورۀ مهر. چهری، طاهره و غلامرضا سالمیان و سهیل یاری گلدرّه. 1392. «تحلیل تقابل‌ها و تضادهای واژگانی در شعر سنایی». پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهرگویا). ش2. صص 158-141. حسینی، روح‌الله و اسدالله محمدزاده. 1385. «بررسی ساختار تقابل رستم و اسفندیار در شاهنامه براساس نظرۀ تقابل لوی استروس». پژوهش ادبیات معاصر. ش31. صص 64- 43. حقیقت، سیّدصادق. 1385. روش‌شناسی علوم سیاسی. قم: دانشگاه مفید. حیاتی، زهرا. 1388. «بررسی نشانه‌شناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی مولانا». فصلنامة نقد ادبی. ش6. ص24- 7. رضوانیان، قدسیه. 1388. «ﺧﻮﺍﻧﺶ ﮔﻠﺴﺘﺎﻥ ﺳﻌﺪﻱ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﻈﺮﻳﺔ ﺗﻘﺎﺑﻞﻫﺎﻱ ﺩﻭﮔﺎﻧﻪ». ادب فارسی (دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه تهران). س1. ش2. صص 135-123. روحانی، مسعود و محمد عنایتی قادیکلایی. 1395. «تقابل‌های دوگانه در غزلیات عطار نیشابوری». دو فصلنامة زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی. س24. ش81. صص221- 201. سجودی، فرزان. 1382. نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: قصه. سیّدحسینی، رضا. 1366. مکتب‌های ادبی. تهران: نشرنگاه. شریف‌نسب، مریم. 1394. «ﺗﻘﺎﺑﻞﻫﺎی دوﮔﺎﻧﻪ در داﺳﺘﺎنﻫﺎی ﻋﺎﻣﻪ». دو فصلنامة فرهنگ و ادبیات عامه. س3. ش6. صص20-1. صفوی، کوروش. 1383. درآمدی بر معنی‌شناسی. چ2. تهران: سورۀ مهر. عبیدی‌نیا، محمدامیر و علی دلائی‌میلانی. 1388. «بررسی تقابل‌های دوگانه در ساختار حدیقه سنایی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش13. صص42- 25. عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم. 1394. الهی‌نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن. عین‌القضات همدانی، ابوالمعالی محمدبن علی‌بن الحسن‌بن علی میانجی. بی‌تا. رساله لوایح. تصحیح و تحشیه رحیم فرمنش. تهران: کتابخانه منوچهری. نبی‌لو، علیرضا. 1392. «بررسی تقابل‌های دوگانه در غزل‌های حافظ». فصلنامة زبان وادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی. س21. ش74. صص91-69.
English sources
Culler, Jonathan. (2002). Structuralist poetics. London: Routledge.
De Saussure, Ferdinand. (1959). Course in General Linguistics. Tr. by Wade Baskin. New York: Philosophical Library.
Guddon , J.A. (1999). A Dictionary of Literary Terms, 4th ed. London: Penguin Books.
Jacobson, Roman and Halle, Morris. (1971). Fundamentals of Language. Netherlands: Mouton.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 509 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 297 |
||