تعیین مناسب‌ترین شاخص مقاومت به خشکی در ژنوتیپ های مختلف نخود

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 3، دوره 4، شماره 11، بهمن 1391، صفحه 25-36   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی روزرخ^{* 1}؛ سید حسین صباغ پور²؛ محمد آرمین³

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

²عضو هیات علمی موسسه تحقیقات دیم سرارود کرمانشاه

³استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار

چکیده

به منظور تعیین مناسب‌ترین شاخص انتخاب مقاومت به خشکی در بیست ژنوتیپ نخود زراعی آزمایشی در سال‌های زراعی 86-1385 و 1387-1386در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات دیم سرارود کرمانشاه  و دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در شرایط جداگانه آبی و دیم با یک آزمایش مرکب در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این بررسی ژنوتیپ تازه معرفی شده مورد استفاده قرار گرفت. شاخص‌های کمی مقاومت و حساسیت به خشکی مانند شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل تنش((STI، شاخص تحمل(TOL)،  شاخص میانگین هندسی بهره‌وری(GMP)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص بهره‌وری متوسط(MP)، شاخص میانگین هارمونیک (MH) و  شاخص معیار برتریت(Pi) بر اساس عملکرد  گیاه در شرایط تنش آبی و  شرایط بدون تنش محاسبه شد. نتایج بدست آمده نشان داد در بین شاخص‌های مقاومت به خشکی، شاخص‌های MP, MH, GMP, STI به عنوان بهترین شاخص‌ها در گزینش ژنوتیپ‌های مقاوم به خشکی معرفی شدند. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بر اساس صفات یاد شده، نشان دهنده طبقه بندی آن‌ها به سه گروه عمده است که سه ژنوتیپ شماره 7، 8 و 11(آزاد،ILC.482 وILC.1799) در یک گروه جای گرفته و معرف ژنوتیپ های مقاوم به خشکی بودند.

کلیدواژه‌ها

نخود؛ شاخص‌های مقاومت به خشکی؛ تجزیه کلاستر؛ تنش خشکی