بررسی آزمایشی تأثیر فشار گروهی بر استدلال انتزاعی

فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

مقاله 2، دوره 1، شماره 1، آذر 1388، صفحه 13-27   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین زارع¹؛ حمید لطفی^{* 2}

¹عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور و مدیر گروه روانشناسی

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی الف) تأثیر فشار گروهی بر استدلال انتزاعی، ب) میزان دشواری آزمودنی‌ها در استدلال نوع "رفع تالی" ج) تفاوت نسبت پاسخ صحیح آزمودنی‌ها در آزمایشهای قبلی و آزمایش فعلی د) تفاوت‌های نسبی درون‌گروهی با آزمایش از جامعه‌ی دانشجویان دوره کارشناسی، 103 نفر انتخاب شدند که 51 نفر گروه کنترل، 52 نفر گروه آزمایش بوده‌اند. روش تصادفی در سه سطح این پژوهش اعمال شد: الف) انتخاب آزمودنی‌ها، ب) جایگزینی آزمودنی‌ها در گروه‌های کنترل و آزمایش ج) تعیین کاربندی آزمایشی. سپس آزمودنی‌ها با استفاده از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و روش آماری مقایسه میانگین‌های مستقل (با نمرات افتراقی) و آزمون استدلال انتزاعی "تکلیف انتخاب واسون[1]" و متغیر آزمایشی اعمال فشار گروهی ذهنی مورد سنجش و آزمایش قرار گرفتند. نتیجه‌ی بدست آمده نشان داد که فشار گروهی خطای استدلال را افزایش می‌دهد. به عبارت دیگر اعمال‌ کاربندی آزمایشی فشار گروهی موجب تغییر نحوه‌ی استدلال آزمودنی‌ها در جهت گروه شده است. "آزمون تفاوت نسبت دو صفت در یک جامعه‌ی واحد" نیز نشان داد که آزمودنی‌ها در استدلال نوع رفع‌تالی دشواری بیشتری دارند. همچنین با توجه به تغییرات ایجاد شده در آزمون مورد استفاده این پژوهش و تصریح و تفکیک درخواست‌ها از آزمودنی‌ها، میزان پاسخ درست به گونه‌ای معنادار بیشتر از آزمایشهای قبلی بود. 

کلیدواژه‌ها

فشار گروهی؛ استدلال انتزاعی؛ همرنگی؛ استقلال؛ ناهمرنگی