ارز‌یابی کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی استان اصفهان

مدلسازی اقتصادی

مقاله 6، دوره 8، شماره 25، فروردین 1393، صفحه 83-99   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

امیر غلام ابری^*

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه

چکیده

سازمان تامین اجتماعی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های بیمه‌ای، با پوشش 37 میلیون نفر از جمعیت کشور و 63 هزار نفر پرسنل با قلمروهای گسترده بیمه‌ای، درمانی، سرمایه‌گذاری و ... تاثیر مهم و کلیدی در ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور دارا بوده و در نتیجه ارزیابی عملکرد شعب این سازمان از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد. به علاوه، تحلیل پوششی داده‌ها یک روش ناپارامتریک با رویکرد حل مسایل برنامه‌ریزی خطی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیرنده‌ای است که ورودی‌های چندگانه را به خروجی‌های چندگانه تبدیل می‌نمایند. در این مقاله با استفاده از این روش به ارزیابی کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی اصفهان در سال 1390 پرداخته شده است. در ادامه واحدهای کارا و ناکارای این شعب شناسایی و نهایتا  شعب کارا نیز با مدل اندرسن و پیترسون (AP) رتبه‌بندی شده است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل پوششی داده‌ها؛ کارایی؛ سازمان تامین اجتماعی

اصل مقاله

1. مقدمه

در جهان امروز، با ویژگی‌های خاص خود، حیات و بقای جوامع بشری و کارایی هر ملتی وابسته به کار و تلاش مستمر و فزاینده همه اقشار جامعه بوده و درجه توسعه ‌یافتگی کشورها از بعد اقتصادی بستگی به میزان کارایی مطلوب و استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود در جهت نیل به اهداف اقتصادی آنها داشته و به طور عام مورد پذیرش همه کشورها می‌باشد. تلاش برای بهبود استفاده موثر از منابع گوناگون چون نیروی کار، سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات، هدف تمامی سازمانهای اقتصادی، واحدهای تولیدی و صنعتی ومؤسسات خدماتی و مطالعاتی و اجرایی می‌باشد.

به علاوه، کارایی[1] و بهره‌وری[2] یکی از اساسی‌ترین ابزارهای توسعه صنعتی، اقتصادی و اجتماعی هر کشور محسوب شده و قدرت و توان لازم را برای حل بسیاری از معضلات اقتصادی فراهم می‌آورد. مساله اصلی در بهبود بهره‌وری و کارایی نیروی کار، دیگر ایجاد ثروت نیست بلکه ایجاد ظرفیت‌هایی است که خالق ثروت هستند و این افزایش ظرفیت در توجه به عامل انسانی نهفته است. امروزه موضوع کارایی، بهره‌وری و کوشش در راه ارتقای آنها برای کلیه کشورها اعم از در حال توسعه و یا توسعه یافته، به یک آرمان ملی تبدیل شده است.

     پایین بودن سطح کارایی در بسیاری از سازمان‌های تولیدی و خدماتی یکی از مشکلات مهم کشورهای در حال توسعه مانند کشورمان می‌باشد ولی با وجود حساس بودن این مساله،  فقط تعداد محدودی از تحقیقات اقتصادی بر روی آن متمرکز شده است. بنابراین تحقیق حاضر به محاسبه کارایی در یک سازمان بیمه‌ای‌ (سازمان تامین اجتماعی) می‌پردازد. اهمیت موضوع تحقیق از این جهت است که سازمان تامین اجتماعی با تمام اقشار جامعه ارتباط دارد و کارا بودن این سازمان در برگیرنده منافع عمومی جامعه است.

     به علاوه، محاسبه نمره کارایی و در نتیجه مشخص نمودن شعب کارا و ناکارا باعث شناخت بیش‌تر مدیران گردیده و برطرف نمودن عوامل ناکارایی شعب، اقدامی مکمل در جهت توسعه کمی و کیفی این سازمان می‌باشد.

بخش­های آتی این مقاله به صورت ذیل ارایه می­گردد. بخش بعدی به مروری بر ادبیات تحقیق اختصاص دارد. بخش سوم به تعاریف، مفاهیم اولیه و معرفی مدلهای اساسی در تحلیل پوششی داده‌ها می­پردازد. در بخش چهارم به تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارزیابی عملکرد شعب سازمان تامین اجتماعی با مدل‌های اساسی تحلیل پوششی داده‌ها می­پردازیم. بخش پایانی نیز به نتیجه‌گیری اختصاص دارد.

 

2. ادبیات موضوع

 در سال‌های اخیر رویکردی نسبتا مناسب در حوزه­های فکری، فرهنگی و اجتماعی در خصوص ارزیابی عملکرد و میزان بهره‌وری انجام شده و در واقع امروزه بهره­وری موضوعیناآشنا و غریب حداقل در تفکر و باورهای ذهنی جامعه نیست. بنابراین در این بحث به تعدادی از مطالعات اخیر که ارتباط بیش‌تری به تحقیقات ما دارند اشاره خواهد شد.

     رحیمی (1385) در مقاله "ارزیابی عملکرد و بهبود مستمر سازمان" با طرح دیدگاههای ارزیابی عملکرد سازمانها، ضرورت و اهمیت آن برای بهبود مستمر سازمان و مدیریت عملکرد را مورد توجه قرار می­دهد. سپس فهرستی از الگوها و مدل­های ارزیابی عملکرد و نرم­افزارهای کاربردی مربوط را ارایه می­دهد.

     نصر اصفهانی (1389) در مقاله "بررسی و مقایسه کارایی و بهره‌وری شرکت‌های خودروسازی" به بررسی کارایی و بهره­وری شرکت­های خودروسازی پرداخته است.

     طاهری (1390) در مقاله "ارزیابی عملکرد سازمان تامین اجتماعی استان مازندران با استفاده از تحلیل پوششی داد­ها" برای اولین بار با استفاده از یک مدل علمی تایید شده برای ارزیابی عملکرد سازمان که مدل DEA می­باشد پرداخته است.

     در ادامه حمزه­پور(1391) در مقاله "بررسی کارایی شعب سازمان بیمه تامین اجتماعی در استان تهران با استفاده از تحلیل پوششی داده­ها" به محاسبه انواع کارایی در سه قالب کارایی مدیریتی، مقیاسی و فنی می­پردازد. محاسبه انواع کارایی و میانگین آنها در مورد شعب یاد شده بیانگر این است که سازمان به لحاظ کارایی مدیریتی وضعیت مناسبی دارد ولی میزان کارایی فنی و مقیاسی در سازمان بیمه تامین اجتماعی پایین می­باشد.

البته از کامل‌ترین و اولین تحقیقاتی که در سازمان تامین اجتماعی در این زمینه انجام گردیده می‌توان به مقالات نوروز طالقانی (1373) و کیوان مرتضوی (1380) اشاره نمود.

همان طور که مطرح گردید در سال­های اخیر کاربرد تحلیل پوششی داده­ها در علوم مختلف مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. بنابراین در این تحقیق سعی می‌شود کاربرد این علم در سازمان تامین اجتماعی جهت ارزیابی عملکرد و محاسبه کارایی شعب آن را مورد مطالعه قرار گیرد. بنابراین در این بخش خلاصه از این علم بیان می‌شود.

     تحلیل پوششی داده‌ها یک روش ناپارامتری با رویکرد حل مسایل برنامه‌ریزی خطی می­باشد که چارنز[3] و همکاران (1978) آن را با معرفی مدل CCR  طراحی و بنکر[4] و همکاران (1984) با معرفی مدل BCC گسترش دادند. این تکنیک یک روش مناسب جهت ارزیابی کارایی واحدهایی است که با مصرف چند ورودی بتواند چند خروجی را تولید نمایند.

در روش تحلیل پوششی داده‌ها[5] موجودیت مورد بررسی که ورودی­ها را به خروجی­ها تبدیل     می­کند، یک واحد تصمیم‌گیرنده[6] نامیده می­شود. این واحد تصمیم‌گیری ممکن است بیمارستان، بانک، دانشگاه، فروشگاه و نظایرآن باشد. کوپر[7] و همکاران (2002) بیان نمودند که واحدهای تصمیم گیرنده باید دارای ورودی و خروجی­های همگن باشند تا ارزیابی، محاسبه کارایی و مقایسه آنها مفهوم پیدا کند.

      برای محاسبه کارایی واحدهای تصمیم گیرنده با استفاده از مدلهای تحلیل پوششی داده­ها معمولا نمره کارایی بین عدد 0 و1 به دست می­آید. هر چه نمره کارایی واحد تصمیم گیرنده به عدد 1 نزدیک‌تر باشد واحد تصمیم‌گیرنده کاراتر و هرچه به عدد 0 نزدیکتر باشد آن واحد ناکارا­تر می­باشد و درصورتی که نمره کارایی 1 به دست آید واحد کارا تلقی می‌گردد. بنابراین یکی از مهم‌ترین و جالب‌ترین موضوعاتی که در تحلیل پوششی داده­ها مطرح می­باشد، بحث رتبه‌بندی واحدهای کارا می‌باشد. مهم‌ترین روشی که در این خصوص ارایه گردید توسط اندرسن[8] و پیترسن[9] (1993) ارایه­ گردید که دارای اشکالاتی نیز می­باشد. در ادامه­­ جهانشاهلو و همکاران (2004)، (2006)، (2010)، (2011)، (2013)، روش‌های متنوع و مختلفی جهت ارزیابی واحدهای کارای رأسی ارایه نمودند. به علاوه، غلام ابری­ و همکاران (2013) در خصوص رتبه‌بندی واحدهای کارای غیر رأسی، مدلی معرفی نمودند که مشکلات روش­های قبل را برطرف نمود.

 

3. مواد و روشها

تحلیل پوششی داده‌ها یک تکنیک برنامه­ریزی ریاضی برای محاسبه کارایی واحدهای تصمیم گیرنده است که با مصرف تعدادی ورودی، تعدادی خروجی تولید می­نماید.

فرض کنیم (j=1,…,n), DMU_j   که هر یک با مصرف m ورودی بتواند s خروجی تولید نماید. فرض کنید بردارهای ورودی و بردارهای خروجی به ترتیب به صورت:   

   ( , Y_j=(y_1j,…..,y_sj (X_j=(x_1j,…,x_mj

باشد که در آن :X_j≥0 و X_j≠0  به علاوه  Y_j≥0 و. Y_j≠0  

مجموعه امکان تولید T_c به صورت زیر تعریف می­گردد:

 

تعریف فوق ایجاب می‌نماید که مدل CCR  به صورت زیر معرفی گردد:

         (1)        

 مدل یاد شده به مدل پوششیCCR  در ماهیت ورودی مشهور است .در مدل فوق θ*≤1 >0 می‌باشد به عبارت دیگر مساله برنامه‌ریزی خطی فوق جواب بهینه متناهی دارد. 

به علاوه، مجموعه امکان تولید T_V به صورت زیر تعریف می‌گردد:

 

تعریف فوق نیز ایجاب می­نماید که مدل  BCC به صورت زیر معرفی گردد:                       

          (2)

همان طور که مطرح گردید مدل‌های  CCRوBCC  قادر به تمییز واحدهای کارا نمی­باشد. بنابراین جهت رتبه‌بندی واحدهای کارا از مدل AP به صورت زیر استفاده می­نماییم.

(3)

                   

نمره کارایی واحدهای کارا با مدل رتبه­بندی AP، بزرگ‌تر از عدد 1 به دست می­آید و هر چه نمره رتبه‌بندی محاسبه شده بزرگ‌تر باشد عملکرد این واحد بهتر بوده و رتبه بهتری دارد. همانطور که مطرح گردید سازمان تامین اجتماعی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های بیمه‌ای با پوشش 37 میلیون نفر از جمعیت کشور و 63 هزار نفر پرسنل با قلمروهای گسترده بیمه‌ای، درمانی، سرمایه‌گذاری و ... تاثیر مهم و کلیدی در ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور می‌باشد، بنابراین کارا بودن این سازمان در برگیرنده منافع عمومی جامعه است.

بنابراین جهت محاسبه میزان کارایی شعب اداره کل تامین اجتماعی اصفهان به تعیین متغیرهای ورودی و خروجی می­پردازیم. انتخاب متغیرهای ورودی و خروجی برای مدلهای تحلیل پوششی از مهم‌ترین گام‌ها در اجرای مدل می­باشد. با توجه به بررسی و با استفاده از نظر خبرگان و هم‌چنین با در نظر گرفتن محدودیت­ها در دسترسی به داده­های مالی، متغیر‌های مورد استفاده به عنوان ورودی شامل، تعداد کارکنان بخش بیمه­ای صندوق تأمین اجتماعی، هزینه­های پرسنلی و هزینه­های اداری می­باشد. هم‌چنین متغیرهای خروجی شامل تعداد اسناد صادره شده، تعداد کل بیمه شدگان و تعداد کل مستمری بگیران می­باشد. متغیرها به صورت شماتیک در جدول (1) و شکل (1) تنظیم گردیده است.

 

 

جدول 1. متغیرهای ورودی و خروجی مورد استفاده در ارزیابی شعب تأمین اجتماعی

خروجی‌ها (Outputs)	ورودی‌ها (Inputs)
تعداد کل بیمه شدگان	تعداد کل پرسنل
تعداد مستمری بگیران	هزینه‌های پرسنلی
تعداد اسناد صادره	هزینه‌های اداری

 

شکل 1.طرح شماتیک ورودی‌ها و خروجی‌ها در ارزیابی شعب تأمین اجتماعی

 

DMU_j

تعداد پرسنل

 

خروجی ها

تعداد اسناد صادره شده

تعداد کل بیمه شدگان

تعداد کل مستمری بگیران

 

 

تعداد کل بیمه شدگان

تعداد کل مستمری بگیران

تعداد اسناد صادره

هزینه پرسنلی

خروجی ها

تعداد اسناد صادره شده

تعداد کل بیمه شدگان

تعداد کل مستمری بگیران

 

 

هزینه اداری

خروجی ها

تعداد اسناد صادره شده

تعداد کل بیمه شدگان

تعداد کل مستمری بگیران

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.‌ حل مدل و تجزیه و تحلیل داده‌ها

همان طور که مطرح گردید متغیرهای ورودی شامل هزینه پرسنلی، هزینه اداری و تعداد پرسنل در جدول (2) تنظیم گردیده است.

 

جدول 2. متغیرهای ‌ورودی سال 1390 شعب تامین اجتماعی استان اصفهان

ردیف	شعب	هزینه پرسنلی  (میلیون ریال)	هزینه اداری (میلیون ریال)	تعداد پرسنلی (نفر)
1	کاشان	21887	3617	89
2	آران و بیدگل	7157	690	28
3	نطنز	2910	471	12
4	گلپایگان	5839	1037	27
5	خوانسار	2961	451	12
6	دهاقان	2293	337	9
7	علویجه	1433	210	6
8	بادرود	1923	283	9
9	درچه	2860	368	12
10	هرند	2154	665	9
11	دولت آباد	5222	803	22
12	زرین شهر	14502	2128	59
13	دهق	1493	327	7
14	تیران	3574	677	16
15	خمینی شهر	12158	1616	52
16	فلاورجان	13803	2063	58
17	کوهپایه	2440	417	13
18	میمه	2726	385	13
19	فریدن	4202	773	19
20	فریدون‌شهر	1719	316	8
21	شهرضا	8352	1423	34

 

ادامه جدول 2. متغیرهای ‌ورودی سال 1390 شعب تامین اجتماعی استان اصفهان

ردیف	شعب	هزینه پرسنلی  (میلیون ریال)	هزینه اداری (میلیون ریال)	تعداد پرسنلی (نفر)
22	سمیرم	2768	304	12
23	اردستان	2618	390	60
24	نائین	4694	411	11
25	انارک	1210	96	18
26	خوروبیابانک	1625	353	5
27	نجف اباد	13627	2719	8
28	خوراسگان	12936	3099	53
29	گزوبرخوار	4094	457	16
30	رهنان	4781	778	22
31	شعبه یک	18759	3811	81
32	شعبه دو	20260	3825	85
33	شعبه سه	20539	4552	85
34	شعبه چهار	17267	1849	72
35	شاهین شهر	13652	2213	57
36	مبارکه	12243	2202	53
37	شعبه پنج	17418	2930	74

منبع: یافته­های تحقیق (سازمان تامین اجتماعی اصفهان).

 

به علاوه متغیرهای خروجی شامل تعداد بیمه شدگان، تعداد مستمری بگیران و تعداد اسناد صادره در جدول (3) به صورت زیر تنظیم گردیده است.

 

 

 

 

 

جدول 3. متغیرهای خروجی سال 1390 شعب تامین اجتماعی استان اصفهان

ردیف	شعب	تعداد بیمه شده (نفر)	تعداد مستمری بگیران (نفر)	تعداد اسناد صادره (فقره)
1	کاشان	68789	16624	10439
2	آران و بیدگل	21305	2580	3893
3	نطنز	6863	623	922
4	گلپایگان	16791	2413	1991
5	خوانسار	5547	1109	591
6	دهاقان	5393	791	504
7	علویجه	2764	225	448
8	بادرود	3153	333	387
9	درچه	7433	1488	667
10	هرند	8338	377	556
11	دولت آباد	18160	1950	1723
12	زرین شهر	59418	5672	4133
13	دهق	4002	461	632
14	تیران	13982	1770	1614
15	خمینی شهر	38789	8777	3777
16	فلاورجان	39839	7606	3806
17	کوهپایه	4567	520	636
18	میمه	5890	1039	569
19	فریدن	11905	1038	850
20	فریدونشهر	3748	333	346
21	شهرضا	27154	5008	3733
22	سمیرم	7394	432	603
23	اردستان	47771	8826	5311
24	نائین	9998	839	914
25	انارک	10136	1495	1344
26	خوروبیابانک	930	488	110

ادامه جدول 3. متغیرهای خروجی سال 1390 شعب تامین اجتماعی استان اصفهان

ردیف	شعب	تعداد بیمه شده (نفر)	تعداد مستمری بگیران (نفر)	تعداد اسناد صادره (فقره)
27	نجف اباد	3895	806	272
28	خوراسگان	48871	4654	4993
29	گزوبرخوار	8777	2426	918
30	رهنان	12166	3014	1540
31	شعبه یک	62630	14030	5352
32	شعبه دو	61093	13894	6296
33	شعبه سه	71254	18742	8409
34	شعبه چهار	53023	10894	4523
35	شاهین شهر	47864	7010	7020
36	مبارکه	49068	5124	5232
37	شعبه پنج	55082	11108	5269

منبع: یافته­های تحقیق (سازمان تامین اجتماعی اصفهان).

 

کارایی شعب تامین اجتماعی اصفهان با استفاده از مدل CCR و هم‌چنین مدل رتبه­بندی اندرسن- پیترسن با استفاده از نرم‌افزار GAMS محاسبه و نتایج حاصل در جدول (4) نشان داده شده است.

 

جدول 4. نتایج مدل CCRو APدر سال 1390

ردیف	شعب	نتایج مدل CCR	نتایج مدل AP	رتبه بندی با مدل AP
1	بادرود	40/0	40/0	37
2	علویجه	57/0	57/0	30
3	فریدونشهر	49/0	49/0	34
4	فریدن	63/0	63/0	29
5	میمه	51/0	51/0	33
6	کوهپایه	42/0	42/0	36
7	خوانسار	53/0	53/0	32
8	انارک	00/1	02/1	7

 

ادامه جدول 4. نتایج مدل CCRو APدر سال 1390

ردیف	شعب	نتایج مدل CCR	نتایج مدل AP	رتبه بندی با مدل AP
9	خوروبیابانک	44/0	44/0	35
10	سمیرم	665/0	665/0	26
11	دهق	72/0	72/0	23
12	دهاقان	65/0	65/0	28
13	هرند	92/0	92/0	13
14	رهنان	71/0	71/0	24
15	گلپایگان	70/0	70/0	25
16	شعبه پنج	85/0	85/0	18
17	درچه	73/0	73/0	22
18	نطنز	66/0	66/0	27
19	شعبه دو	84/0	84/0	19
20	شعبه یک	89/0	89/0	15
21	نجف اباد	54/0	54/0	31
22	شاهین شهر	00/1	015/1	6
23	شهرضا	95/0	95/0	11
24	دولت آباد	87/0	87/0	17
25	فلاورجان	78/0	78/0	21
26	شعبه چهار	885/0	885/0	16
27	گزوبرخوار	83/0	83/0	20
28	خوراسگان	98/0	98/0	9
29	نائین	945/0	945/0	12
30	تیران	97/0	97/0	10
31	خمینی شهر	91/0	91/0	14
32	مبارکه	00/1	01/1	8
33	کاشان	00/1	06/1	5
34	شعبه سه	00/1	18/1	3
35	زرین شهر	00/1	11/1	4
36	اردستان	00/1	62/1	1
37	آران وبیدگل	00/1	28/1	2

منبع: یافته­های تحقیق.

 

همان طور که در جدول (4) و نمودار (1) (نتایج مدل CCR) ملاحظه می­گردد، در سال 1390 از 37 شعبه 8 شعبه کاشان، آران و بیدگل، زرین شهر، اردستان، انارک، شعبه 3، شاهین‌­شهر و مبارکه دارای نمره کارایی 1 بوده و در نتیجه کارا می­باشد و سایر واحدها ناکارا می­باشند. نمودار هیستوگرام توزیع نمرات کارایی آنها با مدلCCR  به صورت زیر می­باشد. به علاوه ناکاراترین شعبه، شعبه بادرود دارای نمره کارایی 4/0 می‌باشد. چون جهت ارزیابی شعب، از مدل CCR ورودی محور استفاده نموده‌ایم، یعنی ­این که شعبه بادرود 60 درصد در ورودی­های خود مازاد مصرف دارد که این نکته برای مدیران قابل تامل می­باشد.

 

نمودار 1. کارایی شعب  با مدل CCR در سال 90

 

1

9/0

8/0

7/0

 

6/0

5/0

 

4/0

3/0

2/0

1/0

0

منبع: یافته­های تحقیق.

 

به علاوه نمودار هیستوگرام توزیع نمرات رتبه­بندی آنها با مدل اندرسون ـ پیترسون به صورت زیر می­باشد. همان طور که در جدول (4) و نمودار(2) (نتایج مدل AP) ملاحظه می­گردد نمرات کارایی مدل CCR با مدل AP در خصوص واحدهای ناکارا دقیقا یکسان می­باشد. یعنی 29 شعبه ناکارا با مدل CCR دقیقا همان نمرات را در مدل AP نیز به دست می­آورند اما 8 واحد کارا با مدل CCR که نمره 1 به دست آورده­اند در مدل AP نمره­ای بالاتر از 1 به دست آورده­اند. بنابراین به سهولت رتبه آنها مشخص می­گردد. به علاوه کاراترین واحد در این بین واحد اردستان بوده که با نمره رتبه­بندی 62/1 دارای رتبه 1 می­باشد.

 

نمودار 2. رتبه‌بندی شعب با مدل اندرسون ـ پیترسون در سال 90

منبع: یافته­های تحقیق.

 

 

5. نتیجه‌گیری

تلاش برای بهبود استفاده موثر از منابع گوناگون چون نیروی کار، سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات، هدف تمامی فعالیت­های تولیدی و خدماتی است در این میان سرمایه انسانی در توسعه صنعتی و اقتصادی نقش اصلی را بر عهده دارد. امروزه نیروی انسانی دیگر به عنوان یک عامل کمی در توسعه مطرح نیست. بلکه کیفیت و کارایی نیروی کار بسیار مورد توجه می­باشد. مساله اصلی در بهبود کارایی نیروی کار دیگر ایجاد ثروت نیست. بلکه ایجاد ظرفیت­هایی است که خالق ثروت هستند و این افزایش ظرفیت در توجه به عامل انسانی نهفته است.

این مطالعه به دنبال محاسبه و ارزیابی نمره کارایی در شعب سازمان تامین اجتماعی (استان اصفهان) می­باشد. برای این منظور ابتدا به اهمیت کارایی و نقش آن در توسعه اقتصادی اشاره گردیده و این که اگر کارایی و بهره­وری تولید در کشوری افزایش یابد، همه فعالیت­های اقتصادی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار خواهند داد و این اعتقاد وجود دارد که برای افزایش تولید ناخالص ملی تنها کافی نیست از نیروی انسانی به طور گسترده استفاده نمود بلکه مهمتر از آن بالا بردن کارایی عوامل تولید می­باشد.

بنابراین در این راستا از اطلاعات و آمار سال 1390 جهت به دست آوردن نمرات کارایی شعب استفاده گردیده است. در نتیجه پس از ارزیابی این واحد­ها از 37 شعبه تحت ارزیابی 8 شعبه دارای کارایی واحد هستند (کاشان، آران و بیدگل، زرین شهر، اردستان، انارک، شعبه 3، شاهین شهر و مبارکه) و به عنوان شعب کارا شناسایی شدند. هم‌چنین شعب فریدونشهر، خور و بیابانک، کوهپایه و بادرود، دارای کم‌ترین میزان کارایی می­باشند و به عنوان ضعیف­ترین شعب شناسایی گردیدند. میانگین کارایی شعب 78/0 بوده و دارای انحراف معیار 2/0 می­باشد.

     اما همان طور که اشاره گردید با توجه به این که مدل‌های پایه­ای تحلیل پوششی داده­ها توانایی رتبه‌بندی واحدهای کارا را ندارند، برای رتبه‌بندی واحدهای کارا از مدل AP استفاده نموده­ایم که نتایج در جدول(4) و نمودار (2) منعکس گردیده است. واحدهایی که در ارزیابی با مدل CCR کارا شده و دارای نمره کارایی 1 می­باشد، در ارزیابی با مدل AP  دارای نمره کارایی بالاتر از 1 می­باشد، اما نمره کارایی واحدهایی که با مدل CCR کوچکتر از 1 می­باشد و در نتیجه ناکارا بوده، در ارزیابی با مدل AP نیز همان نمرات را به دست می­آورد. بنابراین در بین واحدهای کارا واحد اردستان با کسب نمره کارایی 62/1 با مدل AP دارای رتبه 1 بوده و همان طور که بیان گردید، واحد بادرود با کسب نمره 40/0 با مدل CCR و AP ضعیف­ترین شعبه تحت ارزیابی می­باشد.

---

1 Efficiency

2 Productivity

[3] Charnes

[4] Banker

[5] Data Envelopment Analysis (DEA)

[6] Decision Making Unit (DMU)

[7] Cooper et al.

[8] Anderson

[9] Petersen

مراجع

منابع

-         حمزه­پور، مهدی، محمدی، روح­الله (1391). بررسی کارایی شعب سازمان بیمه تامین اجتماعی در استان تهران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده­ها. فصلنامه الکترونیک پارس مدیر،2(4): 117-94.

-         رحیمی، غفور (1385). ارزیابی عملکرد و بهبود مستمر سازمان. ماهنامه تدبیر، 16(173): 44-41.

-         طاهری، عصمت­السادات، یحیی­­تبار، فاطمه (1390). ارزیابی عملکرد سازمان تامین اجتماعی استان مازندران با استفاده از تحلیل پوششی داده­ها. سومین همایش ملی تحلیل پوششی داده­ها.

-         مرتضوی، کیوان (1380). راهبردها و خطی­مشی­های برنامه و بودجه سازمان. مجله سازمان تامین اجتماعی. 3(8): 261-253.

-         نصر اصفهانی، محمد (1389). بررسی و مقایسه کارایی و بهره­وری شرکتهای خودروسازی. نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا، 9(25): 108-97.

-         نوروز طالقانی، ابوالقاسم (1373). تامین اجتماعی ­آموزش کارگران. موسسه­ عالی پژوهش­ تامین اجتماعیI LO­ .

-          Anderson, P., &Petersen, N.C. (1993). A procedure for ranking efficient units in data envelopment  analysis. Management Science, 39(10): 1261-12.

-          Banker, R.D., & Charnes, A., &Cooper, W.W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management Science, 30(9): 1078-1092.

-          Charnes, A., & Cooper, W.W., & Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operation Research, 2(6): 429-444.

-          Cooper, W., &Seiford, L., &Tone, K. (2002). Data envelopment analysis a comprehensive text with models applications references, DEA solved software. Third Printing  By Kluwer academic publishers.

-          Hosseinzadeh Lotfi,F., &Noora, A.A.,& Jahanshahloo,G.R., &Reshadi,M.( 2013). One DEA ranking. method based on applying aggregate units. Expert Systems with applications.

-          Jahanshahloo, G.R, &Hosseinzadeh Lotfi, F., &Shoja, N., & Tohidi, G, Razavyan (2004). Ranking using L₁ norm in data envelopment analysis. Applied mathematics and computational, 153(1): 215-224.

-          Jahanshahloo, G.R., &Afzalinejad.M. (2006). A ranking method based on a full-inefficient frontier Applied Mathematical Modelling, 30(3): 248-260.

-          Jahanshahloo, G.R., & Hosseinzadeh Lotfi, F., & Shoja, N., Fallah Jelodar, M, Gholam abri, A. (2010. ( Ranking extreme and non-extreme efficint decision making units in Data Envelopment Analysis. Math Comput, APPl, 15:299-308.

-          Jahanshahloo, G.R.,& Hosseinzadeh Lotfi,F., &Shoja,N., &Gholam Abri,A., &Fallah Jelodar,M.,& Jamali Firouzabadi,Kamran.( 2011). Sensitivity analysis of inefficient units in data envelopment analysis. Mathematical and Computer Modelling, 53(5):587-596.

-          Jahanshahloo,G.R., &Hosseinzadeh Lotfi , F ., & Khanmohammadi ,M. , & Kazemimanesh,M., & Rezai.(2013). Ranking of units by positive ideal DMU with common weights.  Expert Systems with applications, 37(3):7483-7488.

-          Gholam Abri , A., &  Jahanshahloo, G.R., &  Hosseinzadeh Lotfi, F. ,&  Shoja. N., &  Fallah Jelodar, M. (2013) . A new method for ranking non-extreme efficient units in Data envelopment analysis. Optimization  letters, 7(1): 309-324.