قوم گرایی و تأثیر آن بر روابط جمهوری اسلامی ایران و آذربایجان

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 6، دوره 4، شماره 13، اسفند 1391، صفحه 205-238   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مرتضی اباذری¹؛ حبیب رضازاده²؛ محمد کریم زاده³

^[e-mail] 1. استاد یار و عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

^[e-mail] ٢. کارشناسی ارشد مسایل ایران دانشگاه تهران

³mohammadkarimzadeh٨٤@yahoo.com ٣. کارشناسی ارشد جامعه شناسی سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

فروپاشی اتحاد شوروی یکی از مهمترین رویدا د های جهان در نیمه قرن 20 بوده است و تأثیرات عمیقی در سطح جهان، منطقه و روابط بین کشورها به جا گذاشته است . نتیجه این فروپاشی ظهور و حضور جمهوری های جدید در آسیای مرکزی و قفقاز است، از جمله این کشورها جمهوری آذربایجان می باشد . البته 1297 ش) نیز دارای استقلال بود و - 1918 م( 1299 - این کشور در سالهای 1920 سپس به اتحاد جماهیر شوروی الحاق گردید . آذری ها با اکثریت 90 درصد و زبان ترکی، مذهب شیعه و احساسات شدید میهن پرستی جمعیت جمهوری آذربایجان را تشکیل می دهند. ایران و جمهوری آذربایجان به رغم داشتن اشتراکات فراوانی چون فرهنگ، تاریخ، دین و مذهب و مرز مشترک روابط پرتنشی با یکدیگر دارند. حال این سوال پ یش می آید که چرا به رغم این اشتراکات روابط این دو کشور تن شآمیز است؟ فرضیه نویسندگان این است که عامل قوم گرایی که تحت عنوان آذربایجان واحد از سوی جمهوری آذربایجان تبلیغ می شود (و به عاملی در سیاسی شدن قوم آذری ایران تبدیل شده است) مانعی در برقراری ارتباط مناسب بین ایران و جمهوری آذربایجان می باشد و توانسته است نقش سایر عوامل تسهیل کننده در برقراری ارتباط بین دو کشور را (تاریخ مشترک، دین و مذهب مشترک،مرز مشترک و... ) تحت الشعاع خود قرار دهد و منجر به تنش در روابط بین دو کشور گردد.

کلیدواژه‌ها

جمهوری آذربایجان؛ ایران؛ قوم گرایی؛ روابط خارجی