بررسی تنوع ژنتیکی، سازگاری، انتخاب و معرفی مناسب ترین ژرم پلاسم اکسشنهای مختلف گیاه آویشن دنایی ( Thymus daenensis Celak. ) در استان مرکزی

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 2، دوره 1، شماره 1، خرداد 1392، صفحه 15-24   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

جنس L. Thymus متعلق به تیره نعناع و تقریبا 215 گونه مختلف از آن در سراسر جهان و 14 گونه گیاه معطر و چند ساله دارد که 4 گونه از آن انحصاری ایران هستند. گونه‌های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی دارند. این تحقیق به منظور تعیین و معرفی مناسب ترین اکسشن گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی علی آباد- اراک طی سالهای 1386 الی 1390 اجرا گردید. بذرهای 9 اکسشن از آویشن دنایی از بانک ژن منابع طبیعی ایران دریافت و در جی فی پات محیط گلخانه کشت شدند، در اوایل سال 1388 نشاء‌ها به زمین اصلی با فواصل روی ردیف و بین ردیف‌ها یک متر انتقال یافت همچنین با سیستم قطره ای آبیاری شدند. درصد استقرار بوته‌ها، قطرهای بزرگ و کوچک، مساحت تاج پوشش، ارتفاع گیاه، مراحل فنولوژی، وزن خشک اندام‌های هوایی، درصد اسانس تولید اسانس در هکتار اندازه گیری و ثبت گردید. بررسی داده‌ها نشان داد بیشترین درصد استقرار بوته‌ها در نمونه 38 به میزان 96 درصد بود. حداکثر مساحت تاج پوشش در نمونه‌های 68 با 4794 سانتی متر مربع مشاهده و تعداد روزهای گلدهی پس از شروع رشد و جوانه زنی محاسبه شد در نمونه‌های 49 و 62 زودتر از سایر نمونه‌ها مراحل 50 درصد گلدهی و گلدهی کامل را سپری نمود. میزان اسانس در سال 1389 نمونه‌های 68 و 38 با 7053 و7.35 کیلو گرم در هکتار و در سال 1390 نمونه‌های 38 و 60 به ترتیب با 44.12 و 23.48 کیلوگرم در هکتار برتر از سایرین بود در مجموع سه اکسشن 68،38 و60 مطلوب تر از سایرین بودند.

کلیدواژه‌ها

آویشن دنایی؛ تنوع ژنتیکی؛ سازگاری؛ اراک