اتنوفارماکولوژی، فیتوشیمیایی (فنل و فلاونویید کل) و ارزیابی اثر ضد باکتریائی عصاره اتانولی گیاهان دارویی-خوراکی ( Allium cepa, Actinidia deliciosa, Berberis vulgaris ) بر جدایههای لیستریا مونوسیتوژنز

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 7، دوره 2، شماره 4، اسفند 1393، صفحه 62-71   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یونس انزابی^{* 1}؛ آرش خاکی²

¹استادیار -گروه پاتوبیولوژی -دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²دانشیار -گروه پاتوبیولوژی -دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

بررسی‌های اتنوفارماکولوژیکی، فیتوشیمیایی و ضد باکتریایی گیاهان دارویی و خوراکی، به‌منظور دستیابی به ترکیبات طبیعی آنتی‌اکسیدان و ضدعفونی‌کننده در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌های عفونی، از مهمترین چالش‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO) گزارش شده است. در این تحقیق گیاهان  خوراکی: زرشک، کیوی و پیاز از استان‌های مختلف کشور جمع‌آوری و همزمان مهمترین استفاده‌های دارویی آن‌ها از مردم محلی اخذ و ثبت گردید، عصاره اتانولی گیاهان با استفاده از روش ماسراسیون در قیف پرکولاسیون، میزان فنل و فلاونوئید کل به روش اسپکتروفوتومتری، ارزیابی اثر ضد باکتریایی عصاره‌ها علیه جدایه‌های باکتری لیستریا مونوسیتوژنز از روش‌های دیسک دیفیوژن، تعیین حداقل غلظت ممانعت از رشد (MIC) وحداقل غلظت باکتری کشی (MBC) بر مبنای روش رقت لوله‌ای استفاده گردید و نتایج در سطح 05/0P< ارزیابی  گردید. ارزیابی اتنوفارماکولوژیکی نشان داد که از فراورده‌های مختلف پیاز، سیر، زرشک، اسفند و سیاه‌دانه در طب سنتی استان‌های مورد بررسی به‌عنوان مقوی سیتم ایمنی، ضدالتهاب و ضدمیکروب قوی در پیشگیری و درمان عفونت‌های گوارشی، روده، عفونت سینوسی و ریه استفاده می‌شود. نتایج نشان داد بالاترین میزان ترکیبات فنلی (402.14±1.51mgGAE/g) و فلاونوییدی (278.1±12.1 mgQUEg^-1) در دو گیاه زرشک و پیاز مربوط به عصاره گیاه زرشک بود و عصاره‌های کیوی، زرشک و پیاز در مقایسه با آنتی‌بیوتیک استاندارد آمپی‌سیلین، به‌ترتیب با قطر ‌هاله‌های عدم رشد 5/25، 22 و 21 میلی‌متر، مقدار MIC معادل 5/62، 125 و 125 میکروگرم بر میلی‌لیتر و MBC معادل 250، 500 و 500 میکروگرم بر میلی‌لیتر از عملکرد بهینه علیه باکتری لیستریا مونوسیتوژنز برخوردار بودند. نتایج آنالیز آماری نیز مشخص کرد که عصاره گیاه کیوی نسبت به عصاره دو گیاه دیگر از عملکرد ضدلیستریایی بیشتری برخوردار است و پیشنهاد می‌گردد در این رابطه بررسی‌های تکمیلی در مدل‌های حیوانی و بالینی صورت پذیرد.  

کلیدواژه‌ها

آنتی‌باکتریال؛ اتنوفارماکولوژی؛ پیاز؛ زرشک؛ کیوی؛ لیستریا مونوسیتوژنز

مراجع

1.Aguado, V., Vitas, A.I., and Garcia-Jalon, I. 2004. Characterization of Listeria monocytogenes and Listeria innocua from a vegetable processing plant by RAPD and REA. Int. J. Food Microbiol. 90(3):341-347.

2.Babayi, L., Kolo, J.I., and Ijah, U.J. 2004. The antimicrobial activities of methanolic extracts of Eucalyptus camaldulensis and Terminalia catappa against some pathogenic microorganisms. Biochemistry. 16(2):106-110.

3.Baqaeian, K., and Naqdi Badi, H.A. 2000. Essences in Plants. Tehran,Iran; Nashr Andooz. pp: 248 (In Persian)

4.Bayoub, K., Baibai, T., Mountassif, D., Retmane, A., and Soukri, A. 2009. Antibacterial activities of the crude ethanol extracts of medicinal plants against Listeria monocytogenes and some other pathogenic strins. Malabaricus Bloch et Schneider. Microb. Pathog.19: 39-48.

5.Burt, S. 2004. Essential oils: their antibacterial properties and potential application in food-a review. Int. J. Food Microbiol., 94(3):223-53.

6.Chitsaz, M. 2006. In vitro Evaluation of Antibacterial Effect of Stachys schtschegleevii. Med.Daneshvar.67:12-19. (In Persian)

7.Chyun, J.C., and Huang, L. 2007. Ginger and its bioactive component inhibit entrotoxigenic Escherichia coli heat-labile enterotoxin-induced diarrhea in mice. J. Agric. Food Chem., 55(21): 8390-7.

8.Cowan, M.M. 1999. Plant products as antimicrobial agents. Clin. Microbiol. Rev., 12(4): 564-82.

9.Dankert, J., Tromp, T.F., Devries, H., and Klasen, H.J. 1979. Antimicrobial Activity of Crude Juices of Allium ascalonicum, Allium cepa and Allium sativum. Journal of Zentralblatt fur Bakteriologie, Parasitenkunde, Infektionskrankheiten und Hygiene. 245(1-2):229-239.

10.Farber, J.M., and Peterkin, P.L. 1991. Listeria monocytogenes, a food-borne pathogen. Microbiol Rev., 3(55):476-511.

11.Fazlara, A., Sadeghi, E., and Rostami Soleimani, P. 2012. Study on the antibacterial effects of Cuminum cyminum essential oil on Listeria mono cytogenes in Iranian white cheese. JFST. 35(9): 36-42.

12.Freile, M.L., Giannini, F., Pucci, G., Sturniolo, A., Rodero, L., Pucci, O., Balzareti, V., and Enriz, R.D. 2003. Antimicrobial activity of aqueous extracts and of berberine isolated from Berberis heterophylla. Fitoterapia Journal, 74(7-8):702-5.

13.Gandhi, M., and Chikindas, M.L. 2007. Listeria: A food borne pathogen that know how to survive. Int. J. Food Microbiol. 113:1-15.

14.Griffiths, G., Trueman, L., Crowther, T., Thomas, B. and Smith, B. 2002. Onions – A global benefit to health. Phytotherapy Research, 16: 603-615.

15.Guinoiseau et al. 2010. Cellular effects induced by Inula graveolens and Santolina corsica essential oils on Staphylococcus aureus. Eur. J. Clin. Microbiol. Infect Dis. 29(7):873-9.

16.Hof, H., Nichterlein, T., Lampidis, R., and Wecke, J. 1998. Listeria dispose of many facettes. Biotest Bullten., 6: 3-21.

17.Inouye, Sh., Takizawa, T., and Yamaguchi, H. 2001. Antibacterial activity ofessential oils and their major constituents against respiratory tract pathogensby gaseous contact. J. Antimicrob. Chemother. 47: 565-573.

18.Jalali, M., Abedi, D., Ghasemi dehkordi, N. and Chaharmahali, A. 2006. Evaluation of antibacterial activity of ethanol extracts of some medicinal plants against Listeria monocytogenes. J. Shahrekord. Univ. Med. Sci., 8(3): 25-33. 

19. Lu, Y., and  Chen, H. 2011. Composition and Antimicrobial Activity of the Essential Oil of a Wild Kiwi. Advanced Materials Research, 322: 160-163.

20.Mashak, Z., Moradi, B., Akhonzdade, A., Abasifar, A., and Gandomi, H. 2008. Study the behavior of Listeria monocytogenes during the production process of Iranian white cheese under the influence of Zataria multiflora Boiss essential oil. Journal of Medicinal Plants. 29:114-122.

21.Mashhadian, N.V., and Rakhshandeh, H. 2005. Antibacterial and antifungal effects of Nigella sativa extracts against S. aureus, P. aeroginosa and C. albicans. Pakistan J. Medical Sci., 21(1):47–52.

22.Mahboubi, M., Bokaee, S., Dehdashti, H., and Feizabadi, M.M. 2012. Antimicrobial activity of Mentha piperitae, Zhumeria majdae, Ziziphora tenuior oils on ESBLs producing isolates of Klebsiella pneumoniae, Biharean Biologist. 6(1):5–9.

23.Mazandarani, M., Momeji, A., and Zarghami Moghaddam, P. 2013. Evaluation of phytochemical and antioxidant activities from different parts of Nasturtium officinale R. In Mazandaran province. Iranian Journal of Plant Physiology, 3(2):659-664.

24.Mazandarani, M., Nargess Osia, N., and Ghafourian, M. 2015. Activity and Ethno pharmacological Survey of Achillea biebersteinii Afan. In the Treatment of Dysmenorrhoea in Traditional Medicine of Golestan Province, Iran.  International Journal of Women’s Health and Reproduction Sciences, 3(2):107–110.

25.Mazandarani M., Majidi Z., Zarghami-Moghaddam P., Abrodi M., Hemati, H., and Fathiazad, F. 2012. Essential Oil Composition, Total Phenol, Flavonoid, Anthocyanin and Antioxidant Activities in Different Parts of Artemisia annua L. in Two Localities (North of Iran). Journal of Medicinal Plants and By-products, 1: 13-21.

26.Mazandarani M., Mirdeilami S.Z., and Pessarakli M. 2013.  Essential oil composition and antibacterial activity of Achillea millefolium L. from different regions in North east of Iran. J. Med. Plants Res., 7:1063-9.

27.Mishra, N., Dubey, A., Singh, N., and Gupta, P. 2010. Antimicrobial, Antionxidant and Chemopreventive potential of Vitamin C rich Fruits. International Journal of Applied Biology and Pharmaceutical Technology, 1:3(915-920).

28.Mohan Nair, M.K., Vasudevan, P., and Venkitanarayanan, K. 2005. Antibacterial effect of black seed oil on Listeria monocytogenes. Journal of Food Control. 16(5):395-398.

29.Momeni, L. and Zamanzad, B. 2010. The antibacterial properties of Allium cepa (onion) and Zingiber officinale (ginger) extracts on Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli and Candida albicans isolated from vaginal specimens. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 11(4): 81-87.

30.Moshtaghi, H., and Bonyadian, M. 2008. Anti Listerial effects of mint extract oil in a food model. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants. 24(3):326-332.

31.Moreno, S., Scheyer, T., Romano, C.S., and Vojnov, A.A. 2006. Antioxidant and antimicrobial activities of rosemary extracts linked to their polyphenol composition. Free Radic Res. 40(2): 223-31.

32.Motohashi, N., Shirataki, Y., Kawase, M., Tani, S., Sakagami, H., Satoh, K., Kurihara, T., Nakashima, H., Wolfard, K., Miskolci, C., Molnár, J. 2001. Biological activity of kiwifruit peel extracts.  Phytotherapy Research, 15(4):337-343.

33.Naderinasab, M.,  Rashed, T.,  Nazem, M. 1997. Laboratory bacteriology. Emam Reza Press. Mashhad. Iran. pp:24-29. (In Persian).

34.Nelson, C. and Regiland, A. 2007. Antimicrobial properties of extracts of Allium cepa and Zingiber officinale (ginger) on Escherchia coli, Salmonella typhi and Bacillus subtilis. Int. J. of Trop. Med., 3(2):1540.

35.Nostro, A., Germano, M.P., Angelo, V.A., Marino, A., Connatelli, M.A. 2000. Extraction methods and bioautography for evaluation of medicinal plant antimicrobial activity. Lett. Appl. Microbiol., 30(5): 389-394.

36.Pourmorad, F., Hosseini Mehr, S.J. and Shahabimajd, N. ,2006. Antioxidant activity, phenol and flavonoid contents of some selected Iranian medicinal plants. African Journal of Biotechnology, 5(11):1142-1145.

37.Quinn, P.J., Carter, M.E., Markey, B.K. and Carter, G.R. 1994. Clinical Veterinary Microbiology. Mosby-year Book Europe Limited. pp: 95-102.

38.Razavi Rohani, S.M., Moradi, M., Mehdizadeh, T. 2011. Antibacterial combined effects of nisin and onion essential oil under different concentration of NaCl and pH against Listeria monocytogenes in vitro. J. Food hygiene. 1(3):25-34. (In Persian).

39.Rezai, M., Rasooli, I. 2000. Chemical components and biological activity of essential oils of Thymus xprolock and Mentha longifolia. Daneshvar., 8(31):1-8.

40.Seyydnejad, S.M., Niknejak, M., Darabpoor, I. and Motamedi, H. 2010. Antibacterial Activity of Hydroalcoholic Extract of Callistemon citrinus and Albizia lebbeck. American Journal of Applied Sciences, 7(1):13-16.

41.Sindambiwe, J.B.,  Calomme, M., Cos, P., Totte, J., Pieters, L., Vlietinck, A. 1999. Screening of   seven selected Rwandan medicinal plants for antimicrobial and antiviral activates. Journal of Ethnopharmacology. 65(1): 71-77.

42.Singh, A., Singh, R.K., Bhunia, A.K. and Singh, N. 2003. Efficacy of plant essential oils as antimicrobial agents against Listeria monocytogenes in hotdogs. Lebensmittel-Wissenschaft und-Technologie.; 36(8):787-794.

43.Thuille,  N.,  Fille, M., and Nagl, M. 2003. Bactericidal activity of herbal extracts. Int. J. Hyg. Environ. Health. 206(3): 217-21.

44.Vanden, D.A., and Vlietnick, A.J. 1991. Methods in plant biochemistry: screening methods for antibacterial and antiviral agents from higher plants. London: Academic Press; pp: 47-69.