شکل گیری جنگ سرد نوین در رقابت آمریکا و روسیه در منطقه ی قفقاز

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 6، دوره 4، شماره 12، آذر 1391، صفحه 185-229   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

اسماعیل شفیعی¹؛ علی کرم صفری²

¹([e-mail]) 1. استادیار و عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

²([e-mail]) 2. کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

چکیده

بررسی و سنجش حضور و نقش آفرینی ایالات متحده ی آمریکا و روسیه در منطقه ی قفقاز نشان دهنده ی ایجاد تحول جدیدی در این منطقه است. به نظر می رسد ایالات متحده در نظر دارد تا در قالب مناسبات اقتصادی، تغییراتی را در ساختارهای اقتصادی و تکنولوژیکی کشورهای حوزه قفقاز ایجاد کند تا ضمن جایگزین ساختن الگوهای اقتصاد آزاد و سرمایه داری با اقتصاد متمرکز دولتی، زمینه های لازم را برای نفوذ و همچنین کنترل ساختار حکومتی دولت های تازه استقلال یافته و مقابله با مناطقی که آمریکا را با چالش روبرو می سازند فراهم آورد. از سوی دیگر روسیه که خود را پدرخوانده ی این منطقه ی استراتژیک می داند، بر اساس این دیدگاه که منطقه ی قفقاز به لحاظ اهمیت برای روسیه «خارج نزدیک» محسوب می شود در صدد است که از گسترش نفوذ آمریکا و ناتو در این منطقه بکاهد. بر این اساس در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به طرح این سوال پرداخته شده است که آیا پس از جنگ سرد، جنگ سرد جدیدی در منطقه قفقاز در راه است؟ فرضیه مقاله نیز در این قالب طرح گردیده است که به نظر می رسد حضور ایالات متحده آمریکا در منطقه قفقاز جنگ سرد جدیدی برای روسیه و سایر قدرتهای منطقه ایجاد کرده است. در مجموع به نظر می رسد با افزوده شدن هرروزه به جذابیت های اقتصادی، سیاسی، استراتژیک و نظامی منطقه ی قفقاز درگیری ها در این منطقه افزایش قابل توجهی یابد.

کلیدواژه‌ها

قفقاز؛ ایالات متحده آمریکا؛ روسیه؛ بازی بزرگ؛ هارتلند جدید