پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 10,005 |
| تعداد مقالات | 83,623 |
| تعداد مشاهده مقاله | 78,424,833 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,450,263 |
رابطه بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار در ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مدلسازی اقتصادی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 8، دوره 4، شماره 12، دی 1389، صفحه 137-164 اصل مقاله (270.45 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| در این مطالعه با استفاده از الگوی خود توضیح با وقفههای گسترده(ARDL) و با روش آزمون رویکرد کرانهها، رابطه بلندمدت بین بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار را طی سالهای 1386-1349 در ایران ارزیابی میشود. نتایج مقاله نشان میدهد که رابطه بلندمدت دوطرفه بین بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار وجود دارد و بهرهوری کل عوامل تولید و بهره وری نیرویکار بر همدیگر اثر مثبت و معناداری دارند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| بهرهوری کل عوامل تولید؛ بهرهوری نیرویکار؛ آزمون رویکرد کرانهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1- مقدمه میان نیازهای بشری به کالاها، خدمات و قابلیت دسترسی به منابعی که در تولید آنها بهکار میرود محدودیت وجود دارد. از یک سو افزایش جمعیت موجب افزایش تقاضا و مصرف میشود و از سوی دیگر به پیشرفت استانداردهای زندگی بر گستره نیازهای مصرفی در سطح وسیعی میافزاید، درحالیکه منابع موجود محدود میباشند، به همین دلیل در اکثر کشورهای در حال توسعه اهمیت ارتقاء بهرهوری به عنوان یکی از مهمترین عوامل توسعه مطرح میشود. در کشور ما نیز با توجه به ترکیب سنی جمعیت (جوان بودن جمعیت)، وجود نرخ بیکاری نسبتاً بالا ، کم کاری و بیکاری پنهان ، عدم استفاده از ظرفیتهای کامل واحدهای تولید، عدم وجود ساختارهای مناسب در اکثر بخشهای اقتصادی و موارد دیگر توجه به بهرهوری و ارتقاء آن به عنوان زمینهساز توسعه و پیشرفت اقتصادی مطرح میگردد (جابری، 1389، ص90). بر اساس نظریه‌های اقتصادی و مدلهای رشد نئوکلاسیک و همچنین مطالعات انجام گرفته، بهرهوری نیرویکار در کنار انباشت سرمایه عامل مؤثر بر بهرهوری کل عوامل تولید محسوب میشود(برنارد و جونز[1]،1996، ص4). از سویی دیگر طبق مدل رشد سولو[2]، بهرهوری کل عوامل تولید بر بهرهوری نیرویکار تأثیر میگذارد. بنابراین بر اساس مبانی نظری و مشاهدات تجربی، بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار دارای اثرات متقابل هستند و بررسی تأثیر هر یک از این دو متغیر بر دیگری بدون در نظر گرفتن اثر متقابل آنها از لحاظ اقتصادسنجی چندان معتبر نخواهد بود. لذا هدف این مقاله بررسی رابطه بین بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار در اقتصاد ایران میباشد؛ لذا فرضیه‌های مقاله برای اقتصاد ایران به صورت زیر مطرح میشوند: بهرهوری نیرویکار در بلندمدت اثر مثبت روی بهره وری کل عوامل تولید دارد.بهرهوری کل عوامل تولید در بلندمدت اثر مثبت روی بهرهوری نیرویکار دارد. برای آزمون فرضیات از الگوی خود توضیح با وقفههای گسترده و آزمون رویکرد کرانهها برای تخمین و بررسی رابطه بلندمدت بین این دو متغیر استفاده شده است. سازماندهیاینمقالهبهشرح زیراست: پس از مقدمه، در بخش دوم مقاله ادبیات موضوع مربوط به ارتباط بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید و نیز مروری بر مطالعات پیشین بیان میشود. بخش سوم به الگوی مورد نظر اختصاص دارد و در بخش چهارم یافتههای تحقیق ارائه میشود. بخش آخر نیز به نتیجهگیری و پیشنهادهای سیاستی اختصاص دارد. 2- مرور ادبیات موضوع در مطالعات تجربی سارگنت و ردریگویز(2000)، پیو(2006)، امینی و حجازی آزاد(1387)، عابدی(1384)و صلاحمنش و چهارمحالی(1384) ارتباط بین بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید با استفاده از مدل حسابداری رشد و مدل رشد نئوکلاسیک توضیح داده شده که هر یک به اختصارتوضیح داده میشود. ـ مدل حسابداری رشد روش حسابداری رشد به گونهای است که میتوان رشد تولید را بین رشد نهادههای مختلف(عموماً نیرویکار و سرمایه) و تغییرات در بهرهوری کل عوامل تولید تجزیه کرد. در این روش تابع تولید کاب داگلاس و با فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس تولید در نظر گرفته میشود و ارتباط بین بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید با دیفرانسیلگیری از تابع تولید کاب داگلاس و تقسیم آن به نیرویکار به صورت زیر بیان میشود: (1) با توجه به رابطه(1)، نرخ رشد بهرهوری نیرویکار به وسیله دو جزء رشد بهرهوری کل عوامل تولید و رشد نسبت سرمایه به نیرویکار توضیح داده میشود. به عبارت دیگر بهرهوری کل عوامل تولید یکی از منابع رشد بهرهوری نیرویکار میباشد (عابدی،1384 ،385و394)،(صلاحمنش و چهارمحالی،1384 ،596).
ـ مدل رشد نئوکلاسیک یکی از مشهورترین مدلهای رشد برونزا، مدل رشد نئوکلاسیکی است که بر اساس تابع تولید کاب- داگلاس[3] میباشد و شکل عمومی آن به صورت زیر است: (2) که Y تولید، K نهاده سرمایه، L نهاده نیرویکار و A بهرهوری کل عوامل تولید و پارامتر α ارتباط بین نهادههای نیرویکار و سرمایه با تولید میباشد. بهرهوری کل عوامل تولید به طور معمول با سطح تکنولوژی شناخته میشود ولی در واقع از ترکیب عوامل متعددی بوجود میآید. با تقسیم رابطه (2) به نهاده نیرویکار(L)، عبارت زیر حاصل میشود: (3) که حروف کوچک نشانگر مقادیر، به ازای هر واحد از نهاده نیرویکار میباشد، یعنی y بیانگر بهرهوری نیرویکار یا تولید به ازای یک واحد نهاده نیروکار و k بیانگر سطح شدت سرمایه یا نسبت سرمایه به نیرویکار میباشد. علامتهای نقطه نشان دهنده ی نرخ تغییر هر متغیر است. معادله(3) نشان میدهد که نرخ رشد بهرهوری نیرویکار(y·) برابر است با نرخ رشد بهرهوری کل عوامل تولید(A·) به اضافه α دفعه نرخ رشد شدت سرمایه. زمانی که از چارچوب نئوکلاسیکی استفاده میکنیم، باید در نظر داشته باشیم که سرمایه از عوامل برونزای رشد نمیباشد؛ بلکه یک متغیر درونزاست که به رشد بهرهوری کل عوامل تولید وابسته است. در وضعیت پایدار بلندمدت- حالتی که تمام متغیرهای سرانه با نرخ رشد ثابت حرکت میکنند- میتوان نشان داد که رشد شدت سرمایه برابر نرخ رشد بهرهوری نیرویکار است، یعنی: (4) عبارت سمت راست به نرخ تنظیمی رشد بهرهوری کل عوامل تولید اشاره دارد. معادله(4) بیانگر این است که در بلندمدت، رشد بهرهوری نیرویکار در نتیجه رشد بهرهوری کل عوامل تولید است. به عبارت دیگر، در بلندمدت اگر بهرهوری کل عوامل تولید رشد نداشته باشد، شدت سرمایه نیز رشد نخواهد داشت؛ و رشد بیشتر بهرهوری نیرویکار و در نتیجه پیشرفت بیشتر در استانداردهای زندگی نیز وجود نخواهد داشت. چهچیزی منجر به این نتیجه میشود؟ بازدهی نزولی سرمایه عامل آن است. با فرض ثابت بودن بازده سرمایه(1=α)، نرخ رشد شدت سرمایه به میزان سرمایه(K) بستگی نخواهد داشت و میتواند بدون اینکه بهرهوری کل عوامل تولید رشد کند مدام افزایش یابد(رشدA). در حالی که، با فرض بازدهی نزولی سرمایه، نرخ رشد شدت سرمایه به میزان سرمایه بستگی خواهد داشت. هر واحد اضافی سرمایه مقدار کمتری به تولید اضافه میکند بنابراین تنها راه برای جلوگیری از این جریان در بلندمدت رشد بهرهوری کل عوامل تولید است که منجر به افزایش بهرهوری سرمایه در طول زمان میشود. پذیرش دیدگاه نئوکلاسیک در واقع پذیرش موارد زیر را نیز شامل میشود: 1) محاسبه اهمیت نسبی سرمایه در توصیف رشد بهرهوری نیرویکار؛ 2) قبول یک تئوری رشد؛ 3) رابطه علت و معلولی از سمت رشد بهرهوری کل عوامل تولید به سمت رشد میزان سرمایه است. این موارد برای معیار رشد بهرهوری مناسبتر است، زیرا بدین معنی است که، در بلندمدت، رشد میزان سرمایه تنها از رشد بهرهوری کل عوامل تولید تبعیت میکند نه چیز دیگر. برای مثال، اگر رشد بهرهوری نیرویکار بیشتر از رشد بهرهوری کل عوامل تولید تعدیل یافته باشد، مدل نئوکلاسیکی نتیجه میگیرد که سرمایه بیش از نرخ مورد انتظار بلندمدتش رشد کرده است، بنابراین اگر بهرهوری کل عوامل تولید افزایش نیابد، رشد بهرهوری نیرویکار کمتر میشود. در این حالت، در مدل نئوکلاسیکی رشد بهرهوری کل عوامل تولید، نه رشد بهرهوری نیرویکار، عامل پیشبینیکننده بهتری برای روند بهرهوری در آینده خواهد بود. راه‌های زیادی برای تخمین رشد بهرهوری وجود دارد. معادله(3) معمولترین روش برای محاسبه بهرهوری کل عوامل تولید توسط اقتصاددانان و موسسات آماری است. رشد بهرهوری کل عوامل تولید از تفاضل رشد بهرهوری نیرویکار و رشد نسبت سرمایه به نیرویکار بدست میآید. برای این کار، نیازمند تخمین α هستیم که بهرهوری نهائی سرمایه است. تحت شرایط رقابت کامل و بازدهی ثابت نسبت به مقیاس،این پارامتر برابر با سهم سرمایهدر تولید است و با نشان داده میشود. بهرهوری کل عوامل تولید را میتوان از فرمول زیر محاسبه کرد که در آن LP بهرهوری نیرویکار است: (5) در کوتاهمدت، بدین معنی است که انباشت سرمایه در عمل یک نقش مستقل در محاسبه رشد بهرهوری کل عوامل تولید دارد. در بلندمدت، مدل نئوکلاسیکی بیان میکند که رشد بهرهوری کل عوامل تولید هم رشد بهرهوری نیرویکار و هم رشد شدت سرمایه را پوشش میدهد. همچنین هر دو نرخ رشد باید برابر با نرخ رشد بهرهوری کل عوامل تولید تعدیلیافته باشند(سارگنت و ردریگویز، 2000، 4-3). رشد بهرهوری نیرویکار دو عامل رشد بهرهوری کل عوامل تولید را در بر میگیرد که حاصل هر نوع بهبود کیفیت و آموزش نیرویکار، بهبود تکنولوژی تولید و ... که منجر به انتقال تابع تولید میشود و رشد حاصل از رشد تعمیق سرمایه که منظور استفاده هر واحد نیرویکار از سرمایه بیشتر در فرایند تولید است و منجر به بهبود بهرهوری نیرویکار میشود (عابدی،1384 ،389). بنابراین طبق مدل رشد نئوکلاسیکی سولو، بهرهوری کل عوامل تولید بدون تغییر در سرمایه فیزیکی و از طریق تغییر در سرمایه انسانی و بهرهوری نیرویکار تأثیر میگذارد. این تأثیر از دو طریق حاصل میشود:1- افراد تحصیل کرده(سرمایه انسانی) دارای دانش و مهارت بیشتری هستند، لذا قادر به اختراع و نوآوری بیشتری نیز میباشند و این امر باعث بالا رفتن بهرهوری آنان میشود(انگلندر و گورنی[4]،1994، ص60) زیرا افزایش بهرهوری نیرویکار نیازمند پیشرفت در دانش فنی و علمی است(کالابرس و همکاران[5]،2002، ص210)؛ 2- افراد تحصیل کرده به دلیل داشتن دانش و مهارت بیشتر، دستمزد بالاتری خواهند داشت، لذا انگیزه بیشتری برای کار داشته و بهرهوریشان نیز بالاتر است(انگلندر و گورنی،1994، ص57). از طرف دیگر رشد بهرهوری کل عوامل تولید نتیجه رشد عمقی سرمایه و افزایش سرمایه انسانی است. زیرا شدت سرمایه معرف تغییرات فنی در اقتصاد است؛ و تغییرات فنی نیز رابطه بسیار نزدیکی با بهرهوری دارد. با افزایش سرمایه فیزیکی و بهکار بردن تکنولوژیهای بالاتر، سرمایه انسانی نیز در اقتصاد به تدریج افزایش مییابد و از این طریق باعث بالا رفتن بهرهوری نیرویکار میشود. افزایش بهرهوری نیرویکار نیز افزایش عمقی سرمایه را به دنبال خواهد داشت و بهرهوری کل عوامل تولید نیز که کارآیی همه نهادهها از جمله سرمایه را شامل میشود در نتیجه افزایش عمقی سرمایه افزایش مییابد(کهلی[6]، 2004، 3)،(هالتین[7]،2000، 2). همچنین افزایش بهرهوری نیرویکار میتواند افزایش سرمایه انسانی را در پی داشته باشد و از این راه موجب افزایش بهرهوری کل عوامل تولید گردد (پیو[8]، 2006، 56). از موارد ذکر شده در بالا میتوان بدین نتیجه رسید که سرمایه انسانی و افزایش عمقی سرمایه عوامل موثری هستند که از طریق آنها بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید بر همدیگر اثر گذاشته و باعث تغییر در یکدیگر میشوند. لذا از این طریق ارتباط بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید اثبات میشود. حال به برخی از مطالعات انجام شده در این زمینه اشاره میشود: استال و بروگارد[9](2011) در مقاله"پیشرفت بهرهوری کل عوامل تولید در بخش کارخانهای دنیش[10] " با استفاده از دادههای سطح بنگاهی پیشرفت بهرهوری کل عوامل تولیددر بخش کارخانهای دنیش را بین سالهای 2004-1997 بررسی کردهاند. نتایج تحقیقات آنها نشان میدهد که پیشرفت بهرهوری کل عوامل تولید در 6 صنعت کارخانهای دنیش کاهش یافته است و علت این کاهش ناشی از کاهش پیشرفت بهرهوری نیرویکار و ارتباط ضعیف و بیمعنی ساختار سرمایه با بهرهوری کل عوامل تولید در دوره مورد بررسی میباشد. اکونومی[11](2010) در مقاله" چارچوبی ارائه میدهد و نشان میدهد که بهرهوری نیروی کار موجب رشد بهرهوری کل عوامل تولید، افزایش کیفیت نیروی کار و عمق سرمایه میشود. به عبارت دیگر، با فرض ثابت نگه داشتن سطح سرمایه و کیفیت نیرویکار،از طریق افزایش سطح بهرهوری، کل عوامل تولید رشد اقتصادی را میتوان افزایش داد. ماهادوان و سوردی[12](2010) در مقاله" اثرات پویاییهای نامطمئن روی صادرات، واردات و رشد بهرهوری" رابطه رشد بهرهوری تجاری را با ترکیب نوساناتش و با استفاده از مدل VECM-GARCH در سنگاپور بررسی کردهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد که در صورت کنترل نااطمینانیها نیز واردات عامل تأثیرگذاری بر رشد بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار میباشد. اختلاف نتایج آزمون علیت برای رشد بهرهوری کل عوامل تولید، بهرهوری نیرویکار و تجارت با در نظر گرفتن نااطمینانیها و بدون در نظر گرفتن آن حاکی از اهمیت یکی شدن نااطمینانی در ایجاد استنباط قوی درباره ارتباط علی بین آنها میباشد. کت و همکاران[13](2009) در مقالهای تحت عنوان" سطوح و رشد بهره وری در کشورهای فرانسه، ژاپن، انگلیس و ایالات متحده در قرن21" بهره وری نیروی کار و بهره وری کل عوامل تولید را در کشورهای فرانسه، ژاپن، انگلیس و ایالات متحده در دو دوره بلندمدت(از سال1890) و میان(از سال1980)مقایسه کرده اند. و نتایج زیر حاصل شده است: 1- هر چهار کشور در دوره‌های مورد مطالعه رشد بهره وری و رشد اقتصادی بالایی داشته اند. 2- در کشور فرانسه، انگلیس و ایالات متحده، بهره وری کل عوامل تولید در افزایش بهره وری نیروی کار نسبت به افزایش عمقی سرمایه نقش بیشتری داشته است، ولی در ژاپن این چنین نبوده است. 3- در مقایسه کشورها با هم سطوح بهرهوری نیروی کار با سطوح بهرهوری کل عوامل تولید هماهنگ و هم سو نبودهاند. کرار[14](2009) در مقالهای تحت عنوان" ترتیب علی بین تورم و بهرهوری نیرویکار و سرمایه" در دوره زمانی 2007-1960 رابطه علی بین تورم و بهرهوری نیرویکار و سرمایه را با استفاده از روش VAR در پاکستان بررسی کرده است. نتایج حاکی از آن است که رابطه علی یکسویه از تورم به بهرهوری نیرویکار از طریق نسبت سرمایه به نیروی کار وجود دارد. همچنین رابطه علی دوسویه بین تورم به بهرهوری سرمایه از طریق نسبت سرمایه به نیروی کار وجود دارد. همچنین حدود 15 ماه طول میکشد تا تورم بر بهرهوری نیرویکار و سرمایه اثر بگذارد. لیاو و لیو[15](2007) در مقاله" پیوند رشد صادرات و بهرهوری کل عوامل تولید در اقتصاد کشورهای آسیای شرقی" با استفاده از آزمون رویکرد کرانهها و آزمون والد رابطه بین تجارت و بهرهوری را در کشورهای آسیای شرقی میسنجد. نتایج آزمون حاکی از وجود رابطه دوسویه بین این دو متغیر در کشورهای کره، سنگاپور و تایوان و وجود رابطه یک سویه از سمت بهرهوری کل عوامل تولید به صادرات در کشورهای چین، هنگکنگ، اندونزی، مالزی و فیلیپین میباشد. پیو و همکاران(2006) در مقاله" تخمین بهرهوری نیرویکار و بهره وری کل عوامل تولید 72 صنعت در کره (2003-1970)" علاوه بر اینکه بهرهوری نیرویکار و بهره وری کل عوامل تولید 72 صنعت در کشور کره را طی دوره 2003-1970 بررسی کردهاند، ارتباط بین بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید را نیز تخمین زدهاند و بدین نتیجه رسیدهاند که رشد بهرهوری کل عوامل تولید بهطور مثبت متأثر از بهرهوری نیرویکار میباشد. قمز- سالوادور و همکاران (2006) در مقاله"توسعه بهرهوری نیروی کار در اتحادیه اروپا"اثر برخی از عوامل مؤثر در توسعه بهرهوری نیرویکار، در کشورهای اتحادیه اروپا را طی سالهای1990- 2005 سنجیدهاند. همچنین در این دوره بهره وری نیرویکار در اتحادیه اروپا را با بهرهوری نیرویکار در آمریکا مقایسه کردهاند. نتایج نشان میدهند که بهرهوری نیروی کار در اتحادیه اروپا طی دوره مورد مطالعه کاهش یافته و نیز از بهرهوری نیرویکار در آمریکا پایینتر میباشد؛ آنها علت کاهش رشد بهرهوری نیرویکار را ناشی از کاهش رشد بهرهوری کل عوامل تولید و کاهش رشد افزایش عمقی سرمایه در دوره مورد مطالعه میدانند. هندرسون و دیگران[16](2005) در مقالهای تحت عنوان" سرمایه انسانی و همگرایی: دیدگاه مرز تولید" با استفاده از تحلیل پوشش داده به مطالعه منابع رشد اقتصادی چین بین سالهای 2000-1978 پرداخته است. آنها بدین نتیجه رسیدهاند که افزایش ناگهانی بهرهوری نیرویکار چین به دلیل تغییرات تکنولوژیکی به میزان 5.5% و پیشرفت کارآیی به میزان 19.7%، به اضافه افزایش در انباشت سرمایه فیزیکی میباشد. کهلی(2004) در مقالهای تحت عنوان" بهرهوری نیروی کار در مقابل بهرهوری کل عوامل تولید" رابطه بین بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید را آزمون کرده و نشان داده است که بهرهوری کل عوامل تولید مولفه اصلی تأثیرگذار بر بهرهوری نیرویکار است. بهرهوری نیروی کار هم چنین از شدت سرمایه، و در اقتصادهای باز از تجارت و نرخ واقعی ارز نیز تأثیرپذیر است. بررسی کامل بهرهوری در سوئیس برای دوره 1980 تا 2002 با استفاده از تابع تولید نشان میدهد که عمق سرمایه نقش بیشتری در توصیف رشد بهرهوری نیروی کار در این کشور داشته است. کالابرس و همکاران(2002) در مقالهای تحت عنوان" تغییر بهرهوری در صنایع مخابراتی 13 کشور عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه[17] "وجود همگرایی بین بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید را برای 13 کشور عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه طی سالهای1979-1998 با استفاده از روش سری زمانی-مقطعی سنجیدهاند. نتایج تحقیق نشان میدهند که همگرایی زیادی بین بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید در این صنایع وجود ندارد و افزایش بهرهوری این صنایع تأثیر کمی بر رشد اقتصادی دارد. ازان[18](2001) در مقالهای تحت عنوان" عوامل موثر بر بهرهوری کل عوامل تولید" با استفاده از دادههای سری زمانی و هم چنین دادههای مقطعی عوامل موثر روی بهرهوری کل عوامل تولید را در 4 کشور مالزی، سنگاپور، کره جنوبی و تایلند بررسی کرده است. نتایج آزمون با دادههای سری زمانی نشان میدهد که رابطه علی بین بهرهوری کل عوامل تولید و درجه بازبودن اقتصاد، سرمایه انسانی و مخارج دولت وجود دارد. همچنین نتایج آزمون با دادههای مقطعی نشان میدهد که با اثرات ثابت کشورها، رابطه بلندمدت بین بهرهوری کل عوامل تولید و عوامل موثر بر آن وجود دارد. برنارد و جونز(1996) در مقالهای تحت عنوان" همگرایی و میزان بهرهوری در صنایع و کشورهای مختلف" برای 14 کشور عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، طی سالهای 1986-1970،نقش بخشهای مختلف را در همگرایی کل سنجیدهاند؛ و نتیجه گرفتهاند که در صنایع کارخانهای همگرایی بهرهوری نیرویکار با بهرهوری کل عوامل تولید کم میباشد و در بخش خدمات زیاد است. امینی و حجازی آزاد(1387) در مقالهای تحت عنوان" تحلیل نقش سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در ارتقای بهرهوری کل عوامل در اقتصاد ایران" عوامل موثر بر بهرهوری کل عوامل در اقتصاد ایران را با تأکید بر سرمایه انسانی، سرمایه تحقیق و توسعه دولتی، نسبت تولید بالفعل به بالقوه، به عنوان شاخص میزان استفاده از ظرفیتها مورد بررسی قرار داده است.نتایج برآوردالگو با استفاده از دادههای آماری سری زمانی سالهای 1383-1347 به روش مدل خود رگرسیونی با وقفههای گسترده(ARDL) نشان میدهد در بلند مدت سرمایه انسانی، تحقیق ،توسعه و نرخ بهرهبرداری از ظرفیت اثرات مثبت و معنیداری بر بهرهوری داشته است. زراء و قنادی(1384)، در مقالهای تحت عنوان « تخمین تابع بهرهوری نیرویکار در بخش صنایع استان خوزستان» بااستفاده از مدل کاب– داگلاس تعمیمیافته، تابع بهرهوری نیرویکار در صنایع استان خوزستان را بین سالهای1380-1350 بررسی کردهاند و از متغیرهای مستقلی چون شدت سرمایه، شکاف بین تولید بالقوه و بالفعل، هزینههای تحقیق و توسعه استفاده کردهاند. نتایج حاکی از وجود رابطه مستقیم بهرهوری نیرویکار با شدت سرمایه و هزینههای تحقیق، توسعه و رابطه معکوس با تولید بالقوه است. کریمی و پیراسته(1383)، در مقاله « ارزیابی و تحلیل تأثیرات متقابل بهرهوری نیرویانسانی، هزینههای تولید و صادرات کالاهای صنعتی در ایران» میزان تأثیرپذیری هزینههای تولید و صادرات کالاهای صنعتی را از بهرهوری نیرویانسانی در بخش صنعت کشور بین سالهای1378 – 1373 با استفاده از سیستم معادلات هم زمان تعیین کردهاند. نتایج حاصل از تخمین سیستم به روش حداقل مربعات دو مرحلهای تکرای (I2SLS) حاکی از آن است که آموزش و مهارت نیرویانسانی و شدت صادرات و شدت سرمایه تأثیر مثبت ومعنی داری بر افزایش بهرهوری نیرویکار طی دوره مورد مطالعه داشته است. توکلی(1374)، در مطالعهای تحت عنوان « بررسی نقش تحصیلات بر بهرهوری نیرویکار در صنایع ایران» به بررسی نقش تحصیلات عالی بر بهرهوری نیروی انسانی در صنایع نهگانه(طبقهبندیISIC) با استفاده از روش گرنجر پرداخته است و به کمک مدلهای اقتصادسنجی نشان داده است که رابطهی علیت از سمت تحصیلات عالی بر بهرهوری نیرویکار به شکل یکسویه است. بنابراین در مقاطع تحصیلات عالی، نیرویکار از میزان تحصیلات تأثیرپذیر است و از این طریق میتوان با گسترش این دورهها بر بهرهوری نهایی و متوسط نیرویکار تأثیر مشهودی گذاشت. 3- تصریح مدل در این مقاله رابطه بین بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار در اقتصاد ایران طی سالهای 1386-1349 مورد مطالعه قرار گرفته است و برای تخمین اثر بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار از مدل پیو(2006) استفاده شده است که به صورت زیر میباشد: (6) log (TFPt) = α + β log (LPt) + γ
که در آن TFP بهرهوری کل عوامل تولید، LP بهرهوری نیرویکار، γ جمله خطای تصادفی و log لگاریتم طبیعی را نشان میدهد. در مدل تحقیق حاضر بهرهوری نیرویکار به قیمتهای ثابت سال1376است که از نسبت تولید ناخالص داخلی (GDP) به جمعیت شاغل بدست میآید. بهرهوری کل عوامل تولید نیز به قیمتهای ثابت سال 1376میباشد و آمار آن به همراه آمار جمعیت شاغل از دفتر اقتصاد کلان سازمان مدیریت و برنامهریزی(سابق) گرفته شده است. با توجه به مبانی نظری تحقیق، سرمایه انسانی و افزایش عمقی سرمایه، عوامل موثر بر بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید میباشند؛ ولی به دلیل عدم معنیداری به مدل اضافه نشدند. برای بررسی رابطه بلندمدت بین بهرهوری کل عوامل تولید و بهره وری نیروی کار و اثرات متقابل آنها از آزمون رویکرد کرانهها[19] (یا الگوی خودتوضیح با وقفههای گسترده)که توسط پسران و همکاران(1999)[20]ارائه شده، استفاده شده است. این روش نسبت به سایر روشها دارای سه مزیت است. 1) روش آزمون کرانهها روشی ساده است. زیرا برخلاف تکنیکهای همگرایی چند متغیری مثل تکنیک جوهانسون و جوسیلیوس(1990)[21] ارتباط همگرایی بین متغیرها را با روش حداقل مربعات معمولی[22] تخمین میزند، 2) روش آزمون کرانهها برخلاف سایر تکنیکها مثل تکنیک جوهانسون نیازی به آزمون قبل از تحلیل درجه انباشتگی متغیرها ندارد؛ ولی متغیرها باید انباشته از مرتبه صفر یا یک باشند، 3) این آزمون برای نمونهها با دادههای متناهی و کوچک مثل مطالعه حاضر مناسب و کارا است. برای آشنایی بیشتر با فرآیند آزمون همگرایی در این روش الگوی VAR(p) زیر را در نظر بگیرید: (7) در رابطه فوق Zt نشانگر بردار مشتمل بر متغیرهای مورد نظر که همگی انباشته از درجه صفر یا یک هستند،T روند زمانی، b وc بردارهایی شامل پارامترهای الگو، Fi ماتریس ضرایب و etجزء خطا است. با کمی تغییر، الگوی فوق را میتوان به صورت معادله تصحیح خطای[23] زیر نوشت: (8)
i = 1,…, p-1 در روابط فوق P وG دو ماتریس (k+1)´(k+1) از ضرایب بلندمدت و ضرایب پویای کوتاه مدت هستند. فرض کنیم که بردار Zt تنها شامل دو متغیرx وy باشد، در این حالت ماتریس‌های P،G و همچنین بردارهایb وc به صورت زیر خواهند بود. و
الگوی تصحیح خطا را برای دو متغیرx وy میتوان به شکل زیر نوشت: (9) (10) قدم اول در روش آزمون کرانهها تخمین معادلات(9) و(10) با روش حداقل مربعات معمولی برای آزمون وجود رابطه بلندمدت بین متغیرها و به کار بردن آزمونF برای معنیداری هم زمان ضرایب با وقفه متغیرها میباشد.
برای آزمون فرضیه ی وجود رابطه بلندمدت ازx بهy داریم: 0 = 12p = 11p H0 : 0≠ 12p ≠ 11p H1 : و برای آزمون وجود رابطه بلندمدت ازy بهx داریم: 0= 22p = 21p H0 : 0≠ 22p ≠ 21p H1 :
براساس روش پسران و همکاران(1999) اگر در معادله(9) ضرایب 11p و 12p به طور هم زمان مخالف صفر شوند، میتوان نتیجه گرفت که در بلندمدتx برy تأثیر گذار است و مقدار این اثر به صورت زیر قابل محاسبه است:
بنابراین برای بررسی عدم وجود رابطه بلندمدت ازx بهy آزمون فرضیه
ولی اگر y متقابلاً برx تأثیر نگذارد، نتیجه می‌گیریم کهx برونزای ضعیف است. در این روش دو مجموعه از مقادیر بحرانی برای آمارهF توسط پسران و همکاران(1999) گزارش شده است. این دو مجموعه به ترتیب با فرض این که همه متغیرهای دخیل در الگو دارای درجه انباشتگی از صفر و یا یک هستند، برای سطوح اطمینان مختلف محاسبه شدهاند.اگر آمارهF محاسباتی خارج از محدوده مقادیر بحرانی قرار گیرد، بدون دانستن اینکه متغیرهای مورد مطالعه دارای درجه انباشتگی صفر یا یک هستند قادر به قضاوت خواهیم بود. اگر آمارهF محاسباتی بین مقادیر بحرانی بالا و پایین قرار گیرد، نیاز است تا درجه انباشتگی متغیرهای مورد مطالعه تعیین شود تا بتوان در مورد ارتباط بلندمدت متغیرها اظهار نظر کرد. در صورتی که آمارهF محاسبه شده به زیر مقدار بحرانی پایینI(0) سقوط کند، فرضیه صفر عدم وجود هم انباشتگی پذیرفته شده و هیچ رابطه بلندمدتی بین متغیرهای تحت بررسی وجود نخواهد داشت. از مدلهای تصحیح خطای ارائه شده در معادلات(9)و(10) میتوان کششهای بلندمدت و کوتاهمدت متغیرها را نیز بدست آورد. کشش بلندمدت در مدلهای تصحیح خطا، عبارت است از:منفی نسبت ضریب تخمینزده شده یک متغیر توضیحی با تأخیر به ضریب تخمین زده شده یک متغیر وابسته تأخیری؛ که برای معادله (9) برابر و برای معادله (10) برابرمیباشد. کشش کوتاهمدت نیز، ضریب تخمین زده شده متغیر تفاضلی مرتبه اول در مدلهای تصحیح خطا را شامل میشود. 4- یافتههای تحقیق قبل از تخمین الگو باید از عدم وجود متغیرهایی با درجه انباشتگی 2و بالاتر مطمئن شویم،زیرا وجود متغیرهایی با درجه انباشتگی 2و بالاتر باعث میشوند که آمارهF محاسباتی ارزش چندانی نداشته باشد(پسران و همکاران، 2001). بدین منظور در جدول(1) آزمون پایایی متغیرها به روش تعمیم یافته دیکی-فولر[24] (ADF) آورده شده است.
جدول1: خلاصه نتایج حاصل از آزمون ریشه واحد دیکی-فولر تعمیم یافته
مقدار بحرانی درسطح 10% مقدار بحرانی در سطح 5% نتایج آزمون دیکی-فولر تعمیم یافته نشان میدهد که متغیر بهرهوری نیرویکار انباشته از درجه صفر و متغیر بهرهوری کل عوامل تولید انباشته از درجه یک است. براساس معادلات(9) و(10) الگوهای تصحیح خطای متغیرهای بهره وری کل عوامل تولید و بهره وری نیروی کار به صورت زیر هستند که برای بررسی رابطه بین این دو متغیر مورد استفاده قرار می‌گیرند: (11) (12) در قدم اول آزمون کرانهها، وجود روابط بلندمدت در معادلات(11) و(12) را میسنجیم. نتیجه آزمون فرضیهی عدم وجود رابطه بلندمدت در معادله(11)،[0= 2α = 1α] با طول وقفه 1و2و3 در جدول(2) آمده است.
جدول2: نتیجه آزمون فرضیه 0= 2α = 1α برای 1.2.3=p زمانی که LLP Dمتغیر وابسته است
همان طور که مشاهده میشود براساس معیار شوارز-بیزین[25] و آکاییک[26] وقفه 1 مناسبتر است. بنابراین مقدار آماره F مربوط به این وقفه را که برابر(0.000) 9418/12 است با مقادیر کرانهای مقایسه میکنیم. آمارهF محاسباتی در سطح اطمینان99 درصد(جدول مقادیر بحرانی پسران و همکاران،1999)از کرانه بالا(786/9) بزرگتر است. بنابراین فرضیه صفر رد شده و وجود رابطه بلندمدت از بهرهوری کل عوامل تولید به بهرهوری نیروی کار تأیید میشود. بررسی وجود رابطه بلندمدت از بهرهوری نیرویکار به بهرهوری کل عوامل تولید با استفاده از معادله(12) با آزمون فرضیه 0 = 2β =1β قابل انجام است. نتیجه این آزمون برای تعداد وقفه 1،2و3 در جدول (3) آمده است.
جدول3 : نتیجه آزمون فرضیه 0 = 2β =1β برای 1.2.3=p زمانی که LTFP D متغیر وابسته است
بر اساس معیار شوارز- بیزین و آکاییک وقفه بهینه1است و مقدار آماره F در این وقفه برابر (0.000) 4297/14 میباشد که از مقدار بحرانی کرانه بالا (786/9) در سطح اطمینان 99 درصد بزرگتر است. لذا فرضیه صفر رد شده و وجود رابطه بلندمدت از بهره وری نیروی کار به بهره وری کل عوامل تولید تأیید میشود. با توجه به نتایج فوق میتوان نتیجه گرفت که در اقتصاد ایران بهره وری نیروی کار و بهره وری کل عوامل تولید اثرات متقابل و معنی داری بر یکدیگر داشته و از عوامل مهم مؤثر بر یکدیگر محسوب میشوند. قدم دوم ارائه مدل بلندمدت برای معادلات (11)و(12)با استفاده از الگوی خودتوضیح با وقفههای توزیعی است و معادلات زیر را تخمین میزند: (13) (14)
جدول4: نتایج بدست آمده از برآورد الگوی بلندمدت معادله(13):ARDL(1,1)( LLP متغیر وابسته)
همان طوری که مشاهده میشود اثر بهرهوری کل عوامل تولید بر بهرهوری نیرویکار مثبت و معنادار است و مقدار آن بسیار قابل توجه است. به گونهای که یک درصد افزایش در بهرهوری کل عوامل تولید باعث افزایش 24/2 درصدی بهرهوری نیرویکار میشود. ضریب متغیر LTFP بیانگر کشش بلندمدت بهره وری کل عوامل تولید به بهرهوری نیرویکار میباشد و برابر 24/2 تخمین زده شده است. قدم سوم و آخر، بدست آوردن پارامترهای پویای کوتاهمدت با تخمین الگوی تصحیح خطایی است که با الگوی بلندمدت در ارتباط است. نتایج تخمین الگوی تصحیح خطا برای رابطه بلندمدت فوق در جدول(5) نشان داده شده است.
جدول5: نتایج حاصل از برآورد الگوی تصحیح خطا(LLP متغیر وابسته)
ملاحظه میگردد که ضریب تصحیح خطای مدل کوچکتر از یک و از نظر آماری معنیدار میباشد. منفی بودن آن حاکی از این است که هر عدم تعادلی در الگو در بلندمدت به سمت تعادل حرکت میکند. ضریب تصحیح خطای مدل که برابر 084151/0- میباشد، نشان میدهد که در هر دوره حدود 8 % از عدم تعادلهای بهرهوری نیرویکار برطرف میشود؛ لذا حدود 5/12دوره لازم است تا خطای تعادل کوتاهمدت تصحیح گردد و مدل به تعادل بلندمدت بازگردد. مقدار آماره دوربین- واتسون برابر 9375/1 است و حاکی از عدم وجود خودهمبستگی سریالی در بین اجزای مدل میباشد.ضریب متغیر dTFP بیانگر کشش کوتاه مدت بهرهوری کل عوامل تولید به بهرهوری نیرویکار میباشد و برابر 05/1 تخمین زده شده است. آزمونهای ثبات پسماند تجمعی[27] و مجذور پسماند تجمعی[28] که منعکسکننده ثبات در ضرایب تخمینی در طول دوره مورد بررسی هستند در نمودار(1) و جداول(6) و(7)نشان داده شدهاند.
نمودار 1: آزمونهای ثبات پسماند تجمعی و مجذور پسماند تجمعی (LLP متغیر وابسته)
نمودار (1) و همچنین جداول(6) و(7) نشان میدهند که نمودار پسماند تجمعی ومجذورپسماند تجمعی در بین کرانههای بالا و پایین قرار گرفتهاند، لذا فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود شکست ساختاری پذیرفته میشود و وجود ثبات ساختاری تأیید میشود. بر اساس معادله(14) تخمین صورت گرفته به صورت جدول(8) میباشد.
جدول8: نتایج بدست آمده از برآورد الگوی بلندمدت معادله(14):ARDL(1,1)( LTFP متغیر وابسته)
همان طوری که مشاهده میشود اثر بهرهوری نیرویکار بر بهرهوری کل عوامل تولید مثبت و معنادار است. به گونهای که یک درصد افزایش در بهرهوری نیرویکار باعث افزایش 4/0 درصدی بهرهوری کل عوامل تولید میشود.ضریب متغیر LLP بیانگر کشش بلندمدت بهرهوری نیرویکار به بهرهوری کل عوامل تولید میباشد و برابر 4/0 تخمین زده شده است. نتایج تخمین الگوی تصحیح خطا برای رابطه بلندمدت فوق در جدول(9) نشان داده شده است.
جدول9: نتایج حاصل از برآورد الگوی تصحیح خطا(LTFP متغیر وابسته)
ملاحظه میگردد که ضریب تصحیح خطای مدل کوچکتر از یک و از نظر آماری معنیدار میباشد. منفی بودن آن حاکی از این است که هر عدم تعادلی در الگو در بلندمدت به سمت تعادل حرکت میکند. ضریب تصحیح خطای مدل که برابر 16865/0- میباشد، نشان میدهد که در هر دوره حدود 17 % از عدم تعادلهای بهرهوری کل عوامل تولید برطرف میشود؛ لذا حدود 6 دوره لازم است تا خطای تعادل کوتاه مدت تصحیح گردد و مدل به تعادل بلندمدت میل میکند. مقدار آماره دوربین- واتسون برابر 9819/1 است و حاکی از عدم وجود خودهمبستگی سریالی در بین اجزاء میباشد.ضریب متغیر dLLP بیانگر کشش کوتاهمدت بهرهوری نیرویکار به بهرهوری کل عوامل تولید میباشد و برابر 94/0 تخمین زده شده است. آزمونهای ثبات پسماند تجمعی و مجذور پسماند تجمعی که منعکس کننده ثبات در ضرایب تخمینی در طول دوره مورد بررسی هستند در نمودار(2) و جداول(10) و(11)آورده شدهاند.
نمودار 2: آزمونهای ثبات پسماند تجمعی و مجذور پسماند تجمعی (LTFP متغیر وابسته)
نمودار (2) و همچنین جداول(10) و(11) نشان میدهند که نمودار پسماند تجمعی و مجذورپسماند تجمعی در بین کرانههای بالا و پایین قرار گرفتهاند، لذا فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود شکست ساختاری پذیرفته میشود و وجود ثبات ساختاری تأیید میشود. 5- نتیجهگیری بر اساس نظریه‌های اقتصادی و مطالعات انجام گرفته، بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار دارای اثرات متقابل هستند و بررسی تأثیر هر یک از این دو متغیر بر دیگری بدون در نظر گرفتن اثر متقابل آنها از لحاظ اقتصادسنجی چندان معتبر نخواهد بود. لذا هدف این مقاله بررسی رابطه متقابل بهرهوری کل عوامل تولید با بهرهوری نیرویکار در اقتصاد ایران طی سالهای 1386-1349 میباشد. نتایج آزمون دیکی- فولر تعمیم یافته نشان میدهد که متغیر بهرهوری نیرویکار انباشته از درجه صفر و متغیر بهرهوری کل عوامل تولید انباشته از درجه یک است، لذا برای بررسی رابطه بلندمدت بین بهرهوری کل عوامل تولید و بهرهوری نیرویکار و همچنین اثر متقابل آنها از الگوی خود توضیح با وقفههای گسترده و روش آزمون رویکرد کرانهها استفاده شده است و نتایج زیر حاصل شده است.در اقتصاد ایران بهرهوری نیرویکار و بهرهوری کل عوامل تولید اثرات متقابل و معنادار بر یکدیگر داشته و از عوامل مهم مؤثر روی یکدیگر محسوب میشوند. اثر بهرهوری کل عوامل تولید بر بهرهوری نیرویکار مثبت و معنیدار است و کشش بهرهوری کل عوامل به بهرهوری نیرویکار در بلندمدت برابر 2426/2 و در کوتاهمدت برابر 045/1 میباشد. اثر بهرهوری نیرویکار بر بهرهوری کل عوامل مثبت و معنادار است و کشش بهرهوری نیرویکار به بهرهوری کل عوامل تولید در بلندمدت برابر 0.4 و در کوتاهمدت برابر 94/0 میباشد. [1]- Bernard&Jones(1996) [2]- Solow(1956) [3]- Cobb-Douglas production function [4]- Englander & Gurney(1994) [5]- Calabrese and et al.(2002) [6]- Kohli [7]- Hulten [8]- Pyo [9]- Staal & Brogaard [10]- Danish [11]- Dansk Økonomi [12]- Mahadevan & Suardi [13]- Cette and et al.(2009) [14]- Karrar [15]- Liao & Liu [16]- Henderson et al [17]- Organization of Economic Coorperation and development(OECD) [18]- Ozanne [19]- Bounds Tests [20]- pesaran & shin & smith(1999) [21]- Johansen and Juselius(1990) [22]- Ordinary Least Square(OLS) [23]- Error Correction Model(ECM) [24]- Augmented Dickey-Fuller [25]- Schwarz Bayesian Criterion [26]- Akaike Bayesian Criterion [27]- Cumulative Sum of Residuals(CUSUM) [28]- Cumulative Sum of Squared Residuals(CUSUMSQ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
فهرست منابع: - - Amini, A.R. & Hejazi, A. (2008). Analyze the role of human capital and R&D on TFP growth in Iran, J. Iranion Economic Research, summer, 10(35):1-30 - - Bernard, A.B. & C.I., Jones.(1996). Comparing apples to orange: productivity convergence and measurement across industries and countries. Journal of American Economic Review, 86(5):1216-1238 - - Calabrese, A., D.Campisi & P.Mancuso. (2002). Productivity change in the telecommunications industries of 13 OECD countries. International Journal of Business and Economics, 1(3):209-223 - - Cette, G.,Y .Kocoglu & J.Mairesse. (2009). Productivity growth and levels in France, Japan, the united kingdom and the united states in the twentieth century. Journal of NBER Working Paper series, 15577:1-39 - - Dansk Økonomi. (2010). Dansk Økonomi, efterår 2010, kapitel 2: Produktivitetsudviklingen. Copenhagen: De Økonomiske Råd (Danish Economic Councils). - - Englander, A.S. & A.Gurney.(1994). Medium-Term Determinants of OECD Productivity, OECD Economic Studies, 22:49-109 - - Gomez-Salvador, R. & A.Musso & M.Stocker. (2006). Labour Productivity Developments in the Euro Area, European Central Bank,Occasional paper series, 53:1-33 - - Henderson, D. J., & Robert R. R. (2005). “Human capital and convergence: A production -frontier approach.” International Economic Review 46, no. (4): 1167-1205. - - Karimi, F. & Pyrasteh, H. (2004). Analysis of the interaction effects of labor productivity, production costs and export of industrial goods in Iran. J. TAHGHIGHAT -E- EGHTESADI, summer, (65): 33-75 - - Karrar,H. (2009). " Causal Ordering between Inflation and Productivity of Labor and Capital: An Empirical Approach for Pakistan", CID Graduate Student Working Paper Series No( 39):1-33 - - Kohli, Ulrich.(2004). Labor Productivity vs.Total Factor Productivity, annual Irving Fisher Committee Conference, Bank for International Settlements, Basel, pp.1-21 - - Liao, Hailin and Liu, X.(2007). Export-Total Factor Productivity Growth Nexus in East Asian Economies. Journal of Discussion Paper Series, (23):1-31 - - Mahadevan, R., & Suardi, S. (2011). The effects of uncertainty dynamics on exports, imports and productivity growth. Journal of Asian Economics, 22 (2): 174-188 - - Mehrara, M., & Ahmadzadeh, E. (2009). Investigate the role of TFP on production growth of major economic sectors in Iran. J. Tahghighat -E- Eghtesadi, 44(87):209-232 - - Mohammadvand Nahidi, M. R. and Jaberi, N. (2010). Surveying the effect of openness, practitioner population, human capital and capital intensity on the labor productivity management in Iran. J. Industrial Management. 5(12):89-106 - - Ozanne, A.L. (2001). The determinants of total factor productivity: the high-performing Asian economies revisited, http://hdl.handle.net/10523/1475, pp.1-302 - - Pesaran, M.H. & Y.Shin & R.J. Smith.(1999). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Long Run Relationships, Cambridge University, PP.1-41 - - Pesaran, M.H. & Y.Shin & R.J. Smith.(2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16:289-326 - - Pyo, Hak K. & Keun Hee Rhee & Bongchan H. (2006). “Estimates of Labor and Total Factor Productivity by 72 industries in Korea (1970-2003)”, Oecd Workshop on Productivity Analysis and Measurement, October. p.1-138 - - Sargent, T.C. & Rodriguez, E.R. (2000). Labour or Total Factor Productivity: Do We Need to Choose?, Department of Finance Working Paper 2001-04, Department of Finance, Canada, Vol.1, fall, pp. 1-13 - - Sobhani, H& Aziz Mohammadlu, H. (2008). A comparative analysis of TFP in sub sectors of Iran's major industries, J. Tahghighat -E- Eghtesadi, spring:78-119 - - Staal, S. & Brogaard, M. (2011). Developments in Total Factor Productivity within the Danish Manufacturing Sector, ASB. Department of Business Studies. pp.1-111 - - Tavakoli, A. (1995). Investigate the role of education on labour productivity in Iran industries. Islamic Azad Univ. of Najafabad branch - - Zaranegad, M., & Gannadi, B. (2007). Estimate the labour productivity function in Khoozestan manufacturies. J. Iranion Economic Research. 9(31):127-150
پیوست جدول 6: اعداد و ارقام مربوط به آزمون پسماند تجمعی( LLP متغیر وابسته)
منبع: محاسبات تحقیق جدول 7: اعداد و ارقام مربوط به آزمون مجذور پسماند تجمعی( LLP متغیر وابسته)
منبع: محاسبات تحقیق
جدول 10: اعداد و ارقام مربوط به آزمون پسماند تجمعی(LTFP متغیر وابسته)
منبع: محاسبات تحقیق جدول 11: اعداد و ارقام مربوط به آزمون مجذور پسماند تجمعی(LTFP متغیر وابسته)
منبع: محاسبات تحقیق | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,361 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 952 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||