نقش درختچه ریش بز (Ephedra procera Fisch & Mey.) در جذب فلزات سنگین معدن منگنز رباط کریم

فیزیولوژی محیطی گیاهی

مقاله 7، دوره 9، شماره 34، شهریور 1393، صفحه 65-71   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فرهنگ مراقبی^{* 1}؛ علی سلطانی جاوید²؛ مژگان فرزامی سپهر³

¹استادیار،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، تهران

²دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، ساوه

³استادیار، گروه زیست‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، ساوه

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی اثرات فلزات سنگین (منگنز، سرب و مس) بر مورفولوژی گیاه و میزان جذب عناصر در قسمت‌های مختلف گیاه ریش بز مستقر در معدن منگنز رباط کریم استان تهران، صورت گرفت. نمونه‌‌برداری و نحوة انجام آزمایش میزان فلزات سنگین با توجه به روش پیشنهادی کتاب استاندارد متد انجام شد. نتایج بررسی‌های ظاهری پایه‌های گیاهی مستقر شده در معدن منگنز رباط کریم نشان داد که فلزات سنگین اثرات منفی بر روی مورفولوژی گیاهان آن منطقه داشتند. پایه‌های ریش بز روییده شده در معدن نسبت به پایه‌های روییده شده در خارج محل معدن، از نظر فاصله میان گره، طول ساقه و طول ریشه، اختلاف معنی‌داری را نشان دادند. به‌طوری‌که گیاهان داخل معدن از نظر طول ساقه و فاصله میان گره، بزرگتر و از نظر طول ریشه، کوچکتر از پایه‌های خارج معدن بودند. آنالیز فلزات سنگین در این گیاه نشان داد که تحت غلظت بالای منگنز این عنصر در ریشه و ساقه گیاه تجمع نیافت و بدین ترتیب نتوانست اثر منفی بر گیاه اعمال کند. اما فلز سرب به‌طور قابل ملاحظه‌ای در سیستم ریشه‌ای و ساقه ریش بز تجمع یافت. همچنین فلز مس نیز در سیستم ریشه‌ای ریش بز بیشتر از بخش‌های هوایی و ساقه آن تجمع یافت.

کلیدواژه‌ها

تغییرات مورفولوژیک؛ ریش بز؛ فلزات سنگین