انتخاب ژنوتیپ‌های برتر ذرت علوفه‌ا‌ی با استفاده از روش‌های چند متغیره در منطقه ورامین

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 8، دوره 7، شماره 20، اردیبهشت 1394، صفحه 98-111

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید محمدرضا احتشامی^{* 1}؛ مهدی رمضانی¹؛ متین فروزی²

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

²- گروه علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

به منظور بررسی صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های ذرت علوفه‌ای، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سال زراعی 89-1388 اجرا شد. در این آزمایش 20 ژنوتیپ ذرت علوفه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل طول دوره رشد، تعداد برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک غلاف، وزن تر و خشک بلال، عملکرد تر و خشک علوفه و صفات کیفی بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی‌داری در سطح یک‌درصد برای تمامی صفات به‌غیر از صفت طول دوره رشد بود. نتایج تجزیه به عاملی به روش تجزیه به مولفه‌های اصلی بعد از دوران واریماکس، وجود چهار عامل اصلی کیفیت علوفه (78/28)، عملکرد علوفه (96/19)، خصوصیات مورفولوژیکی (18/12) و خصوصیات فیزیولوژیکی (13/12) را که در مجموع 05/73 درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه می‌کرد، نشان داد. بر اساس بای‌پلات حاصل از دو مولفه اصلی اول و دوم ژنوتیپ‌های شماره 2، 17، 4 و 12 به عنوان ژنوتیپ‌های برتر شناسایی گردید. نتایج تجزیه کلاستر به دو روش وارد و متوسط فاصله حاکی از تفکیک کلیه ارقام در سه خوشه مجزا بود.

کلیدواژه‌ها

تجزیه عاملی؛ تجزیه کلاستر؛ رقم؛ مولفه اصلی