ارزیابی کارایی مصرف انرژی در تولید خربزه (Cucumis melo L.) در استان-های خراسان‌رضوی و جنوبی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 13، دوره 7، شماره 20، اردیبهشت 1394، صفحه 164-174

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدمحمد سیدی^* ؛ پرویز رضوانی مقدم؛ روشنک شهریاری

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

ارزیابی کارایی انرژی از جمله شاخص‌های کلیدی به منظور شناخت و توسعه بهتر عملیات کشاورزی پایدار در نظر گرفته می‌شود. هدف از این مطالعه، تعیین میزان انرژی ورودی و خروجی و نیز ارزیابی کارایی مصرف انرژی در تولید خربزه در استان‌های خراسان‌رضوی و جنوبی بود. به‌منظور دستیابی به این هدف، پس از طراحی پرسشنامه‌ها، اطلاعات مورد نیاز در بهار و تابستان سال 1391 از مزارع تولید خربزه در این دو استان جمع‌آوری گردید‌. بر اساس داده‌های بدست آمده، کل معادل انرژی ورودی در استان‌های خراسان‌رضوی و جنوبی به‌ترتیب 0/67118 و 5/59815 مگاژول بدست آمد. هم‌چنین در هر دو استان خراسان رضوی و جنوبی، انرژی الکتریسیته، کود شیمیایی نیتروژن و آب آبیاری (به‌ترتیب با میانگین‌های 43، 27 و 13 درصد) بیشترین درصد از کل انرژی ورودی را به خود اختصاص دادند. بر اساس میانگین داده‌های دو استان، 15 درصد از کل انرژی ورودی بصورت انرژی‌های قابل‌تجدید و 85 درصد به صورت غیر قابل‌تجدید بود. بهره وری انرژی در استان خراسان رضوی و جنوبی نیز به‌ترتیب 18/0 و 11/0 کیلوگرم بر مگاژول تعیین شد. به نظر می‌رسد صرف نیروی ورودی بیشتر و توسعه عملیات مکانیزه می‌تواند در ارتباط با عملکرد و در نتیجه کارایی مصرف انرژی بالاتر در سیستم تولید خربزه در استان خراسان‌رضوی باشد.از این رو به‌نظر می‌رسد که در راستای توسعه نظام‌های کشاورزی پایدار، اجرای صحیح برنامه‌های مکانیزاسیون می‌تواند نقش موثری را ایفا کند.

کلیدواژه‌ها

انرژی خالص؛ انرژی ورودی؛ بهره‌وری انرژی