صلح دموکراتیک و چندگونگی فرهنگی مردمان

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 8، دوره 6، شماره 21، اسفند 1393، صفحه 219-245   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

مهدی براتعلی پور^*

استادیار دانشگاه خوارزمی گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل

چکیده

چکیده الگوی صلح دموکراتیک جان راولز با رسمیت بخشیدن به «مردمان» و تمایزگذاری بین جوامع «لیبرال دموکرات»، «پایگانی شریف»، «تحت فشار»، «دیکتاتوری‌های خیرخواه» و «دولت‌های قانون‌شکن» در عرصه بین‌المللی، عدالت جهانی را در راستای «معقولیت» در روابط بین کشورها  به تصویر می‌کشد. این مفهوم از عدالت، بنیاد‌های اخلاقی جهان‌شمول را به نفع «اجماع همپوشان سیاسی» کنار می‌نهد. این الگو می‌کوشد این چندگونگی را با بهره‌گیری از مفاهیم «کثرت‌گرایی معقول»، «اجماع همپوشان سیاسی» و «دموکراسی جهان‌شهری» شناسایی کند. اکنون پرسش این است که آیا الگوی صلح دموکراتیک توجیه مناسبی برای شناسایی چندگونگی فرهنگی مردمان در عرصه بین‌المللی به‌شمار می‌آید. در نگاهی انتقادی، این الگو از آموزه جامعی سردرمی‌آورد که همچنان با اولویت بخشیدن به «ارزش‌های خاص لیبرالی»، «تصویری فراگیر و جهان‌شمول از بنیاد‌های اخلاقی» برای جامعه بین‌المللی بسامان درسرمی‌پروراند؛ به‌گونه‌ای که بر اساس آن، می‌توان به مداخلات بشردوستانه و تجویز جنگ عادلانه علیه «دیگری» دون‌مرتبه دست‌یازید. دستاورد این پژوهش آن است که می‌توان با ایجاد تعدیلاتی در الگوی صلح دموکراتیک، آن را در شناسایی چندگونگی فرهنگی مردمان کامیاب دانست. بنابراین تعدیلات، صلح دموکراتیک با ارایه «رویکردی حداقلی»، «ذات‌گروی مفهومی» و «نگاهی اتوپیایی-واقع‌گرا» سمت‌وسوی رادیکالی نسبی‌گرایی فرهنگی و جهان‌شمول‌گرایی لیبرالی را در سیاستگذاری جهانی بی‌اثر می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: صلح دموکراتیک؛ جان راولز؛ قانون مردمان؛ معقولیت؛ اجماع همپوشان سیاسی؛ جنگ عادلانه؛ چندگونگی فرهنگی