47-57 / صفحات: 3636، زمستان 63 سال نهم، شماره ، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
74
47-57 / صفحات:3636، زمستان 63 سال نهم، شماره ، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی ژنوتیپ 31 بررسی اثر شوری بر برخی پاسخهای مورفوفیزیولوژیک Gossypium hirsutum ( گیاه پنبه L.)
2 ، سیدجلال میرقاسمی 1*قربانعلی روشنی موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان ، استادیار1 موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان ، کارشناسارشد 2
99/12/5 تاریخ پذیرش: 99/9/1تاریخ دریافت:
چکیده به منظور بررسی تاثیر شوری خاک بر برخی از ارقام گیاه پنبه و مشخص نمودن ارقام متحمل در استان گلستتان آزمایشی به صتورت ااکتوریتل در قالت ۱۹۳۱ و ۱۹۳۱ (در ایستگاه تحقیقات انبارالعلوم) طی دو سال طرح بلوکهای کامل تصادای با سه تکرار انجام شد. دوازده ژنوتیپ متورد بررستی شتامل ستالل، گلستتان، ) با NaCl( و شوری ۹۳۵ و شیرپان HAR ،Q28 سپید، سوپراکرا، ،۰۹۱۴۴ چکوروبا، سیلند، تابلادیلا، اوپال، دسیزیمنس بر متر بود که درآن صفاتی نظیر درصد جوانهزنی، ارتفتا بوتته، ست ۵/۱۱ هدایتالکتریکی برگ، کلروایل، عملکرد زودرسی، تعداد و وزن قوزه نیز اندازهگیتری شتد. نتتایو دو ستاله از تجزیته واریتانس زودرستی، تعتداد غتوزه و ، مرک نشان داد اثر شوری بر درصد جوانهزنی، ارتفا بوتته، وزن غتوزه، عملکترد کیلتوگرم 2۲2۲ کلروایل معنیدار بود. بین ژنوتیپهای مورد م العه بیشترین عملکرد مربوط به رقم گلستان بتا بتا Q 28 درصد زودرسی بر ژنوتیپهای دیگر برتری داشت. ژنوتیپ ۳۹ در هکتار وش بود. این ژنوتیبپ با گیلو گرم در هکتار نیز کمترین عملکرد وش را داشت. 1۳1۱ واژه های کلیدی کلروایل، ژنوتیپ، شوری، رشد، عملکرد ، : پنبه
1مقدمه تنش شتوری در ختاک یتا آ یکتی از تنشهتای اصلی، بخصوص در نتوالی خشتو و نیمته خشتو است و میتواند رشد و تولید گیاهان را محدود نمایتد (Allakhverdiev Koka ؛ et al., 2007 et al., 2000) گزارشهتتای بستتیاری تیییتترات دورهای ارآینتتدهای درگیر در متابولیسم گیاه را طی مرالل رشد رویشی و زایشی در شرایط تنش زا نشتان دادهانتد. بترای ملتال بیشترین لساسیت اغل گیاهان زراعی به شتوری در مرلله جوانهزنی و رشد میباشد. لذا بررسی تیییترات gh_roshani@yahoo.com *نویسنده مسئول
دورهای ایتتن ارآینتتدها از اهمیتتت ویتت های برختتوردار است. زیرا لداقل با بکارگیری روشهای بهینه زراعی در موقعیت و زمان مناست میتتوان موجت تقویتت گیاه در شرایط لساس گشت و از این طریق عملکترد Flowers and Yeo, ( گیاه را بهبود بخشید 1995 .) مقاومت به شوری شامل گروهت صتفات پیدیتده است و به خصوصیات ایزیولوژیو درون سلول گیاه Wanichan et al ( بستگ دارد ,..) وجود بیش از 2003 اشتار استمزخ ختاک را ،لد نمو در محلتول ختاک اازایش داده و گیتاه در جتذ آ بتا مشتکل روبترو Mittova et al ( میشود ,.). اولین پاسخ گیتاه بته 2002
... ژنوتیپ 31 بررسی اثر شوری بر برخی پاسخهای مورفوفیزیولوژیک
74
تنش، کاهش س برگ است کته بتا ااتزایش تتنش، شتتدت میگیتترد و بتتا کتتاهش تتتنش ااتتزایش مییابتتد (Parida and Das .)همدنتین یکتی دیگتر از , 2005 آثارشوری در گیاه، کاهش اعالیت اتوسنتزی است کته موج کاهش مقدار کلروایل میگردد. در ایتن راستتا ) بیتان 2۱1۱ و همکاران ( Hamayun اعلام شده است داشتتتند تتتنش شتتوری، بیوستتنتز کلروایتتل و کتتارایی دستگاه اتوسنتزی را کتاهش متیدهتد کته در نهایتت منجر بته کتاهش بهترهوری اقتصتادی در محصتو ت کشاورزی میشود. در بتیش از هشتتتاد کشتور، شتتامل استترالیا، چتتین، ارانسه، آاریقا، هند، پاکستان امریکا و ازبکستتان، پنبته محصول مهم است که بهمنظور تولید الیاف و روغتن در س وسیع کشت م شود. شناخت مکانیسمهای گیاه پنبه در برابر تنشهتای محی تی، جهتت ااتزایش محصول در شرایط تنش زم استت ( Meloni et al., Deridder and Salvucci, ؛2003 .)با آنکه پنبته 2007 از گیاهان مقاوم به شوری است، ولی ارقام مختلف آن نسبت به شتوری ختاک، واکنشهتای متفتاوتی نشتان Flowers and میدهنتد ( .) آمارهتا نشتان Yeo, 1995 میدهد در استان گلستان که از مهمترین مناطق زراعی ایران محسو میشود، ست زمینهتای شتور زیتاد ). از میتان گیاهتان 1۳3۳ ، است (رضایی و خاورین اد زراعی، پنبه جزء گیاهان متحمل به شوری طبقهبنتدی شده است و از محصو ت مهم ایتن استتان محستو میگردد .استفاده از رقمهایی که بتوانند شتوری بیشتتر را تحمل کنند در اازایش محصو ت زراعتی موثرنتد. بنتتابراین استتتفاده از رقمهتتای متفتتاوت در خاکهتتای مختلف این استان با توجه به تنتو مقاومتت آنهتا بته شوری الزامی بوده و در دستیابی به محصو ت بیشتتر مفید خواهد بود .هدف از این تحقیق بررسی اثر تنش شوری از نظر میزان تحمل ارقام پنبته در ختاک شتور
است و امید است که با استفاده از نتتایو ایتن تحقیتق زراعت پنبه در اراضی شور و نامرغو اازایش یابد.
مواد و روشها در این آزمایش بهمنظور بررسی ومقایسه تحمل بته شتتتوری دوازده ژنوتیتتتپ پنبتتته ستتتالل، گلستتتتان، ستپید،،۲۳2۱۱ چکورو ، ستیلند، تتابلادیلا، اوپتال، بتتتتتا ۹۳۵ و شتتتتتیرپان HAR ،Q28 ستتتتتوپراکرا، دسیزیمتنس بتر متتر بتهعنوان 1۲/۹ هدایتالکتریکی خاک شور در زمان کشت در قالت طترح بلوکهتای کامل تصادای و سه تکرار در استان گلستتان ایستتگاه و1۳۵1 تحقیقتات شتوری انبتار ا لتوم طتی دو ستال مورد بررسی قرار گراتند. ابتتدا بتذرهای تهیته 1۳۵2 درصتد کرکزدایتی ۵3 شده با اسیدسولفوریو غلتی (دلینته) شدند. ستپس بتذر ژنوتیپهتای پنبته از نظتر درصد قوه نامیه و جوانتهزنی در ژرمینتاتور بتا درجته 5۹ درجه ستانتیگراد و میتانگین رطوبتت 2۹لرارت درصد مورد آزمایش قرار گراتند. بذرها قبل از کاشت ۹ تتا ۳ با سم ویتاواکس (کاربوکسین تیرام بته مقتدار هزار) ضدعفونی شد. عملیات زراعی کاشت و داشتت محصتتول براستتاس نظتتر کارشناستتی انجتتام گردیتتد. ارتفا بوتته، ، پارامترهای رشد شامل درصد جوانهزنی س بترگ از شتاخص امپریکتال (تجربتی) و والتد زودرستی ، عملکرد، اندازهگیری سانتی مترمربع بر روز تعداد و وزن قوزه وصفات کمی بود. میتزان کلروایتل ) بتا winterman and motes, 1965( برگ نیز به روش استتتفاده از از دستتتگاه استتپکترواتومتر و بتتر استتاس میلیگرم برگرم وزن تر برگ اندازهگیری شد. برداشت به صورت دو چین از اواخر مرداد تتا پایتان شتهریور انجام شد. تجزیه واریانس دادهها م ابق دستورالعمل آزمتایش ااکتوریل در قال طرح بلوکهای کامتل تصتادای بتا سه تکرارو مقایسه میانگینهتا بته روش آزمتون چنتد
47-57 / صفحات: 3636، زمستان 63 سال نهم، شماره ، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
74
دامنهای دانکن انجام پذیرات. محاستبههای آمتاری بتا و تنظتیم متتن و رستم MSTAT استفاده از نترمااتزار Excel و Word شکلها بهترتی با استفاده از نرماازار انجام شدند. ) :بتر استاس نتتایو 1991نتایج سال اول آزماای تجزیه و تحلیل دادههای یاداشت برداری شده لاصتل از انجام پروژه پنبه در ایستگاه تحقیقات شوری مزرعه ) مشتخص 1۳۵1 نمونه انبارالوم در سال اول آزمایش ( گردید که بین ژنوتیپهای مورد م العته از نظتر تمتام صفات مورد بررسی شامل جوانهزنتی، ارتفتا مرللته چتین اول، چتین ، میتانگین وزن غتوزه،اول، کلروایل
درصد 1 دوم، عمکرد، زودرسی، تعداد غوزه در س و س بترگ مرللته دوم و ارتفتا مرللته ستوم در درصد اختلاف معنیدار وجود داشت (جدول ۹س ). همدنین مقایسه میانگین صفات در س التمتال 1 درصد نشان داد که از نظر عملکرد نیز بین تیمارهتا 1 تفاوت وجود داشت. بهطتوریکته بیشتترین عملکترد گیلتوگرم در ۳۹۲۵ مربوط به رقم گلستان بتود کته بتا هکتار بیشترین عملکرد وش را به خود اختصتاص داد گیلوگرم در هکتار کمترین عملکترد 1۳۳2 با Q 23و .)2 وش را داشت (جدول
انبارا لوم1۳۵1 : نتایو تجزیه واریانس صفات مورد بررسی ژنو تیپهای مواق پنبه در شرایط شور سال 1جدول
ارتفا مرلله ) (سانتیمتر ۳
ارتفا بوته 2مرلله (سانتیمتر)
ارتفا بوته 1مرلله (سانتیمتر)
س برگ ۳مرلله (سانتیمترمربع)
س برگ 2مرلله (سانتیمترمربع)
س برگ 1مرلله (سانتیمترمربع)
درصد جوانهزنی (بذر)
در جه منابع تیییرات آزادی
5۵5 3۹ /۳۳31 ۲1 /11۵3 ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ ۲5 /1 ۱۱۱ /۱ 2 تکرار 23۱* ۳۳2/۳1ns 21۵/۳1** ۱/۱۱۱ns ۱/۱۱۱* ۵/۳۲ns ** 13/5۹ 11 تیمار ۳/۳3 ۹ /1۲۳ ۹۱ /۲1 ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ 12 /5 - خ ا ۲۲/3 ۵۵ /21 31 /1۲ ۱1 /۳۹ ۱3 /1۹ ۲ /۳۲ ۳۳ /۹ - ضری تیییرات
-1ادامه جدول
منابع تیییرات
aکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)
bکلروایل (میلی گرم بر گرم وزن تر برگ)
وزن یو غوزه
چین اول (kg/ha)
چین دوم (kg/ha)
عملکرد (kg/ha)
درصد زودرسی
تعداد غوزه
۱/۱۳۲ تکرار ۱۱۱/۱ ۱۵۹/۱ ۱۱۹/۱ ۱۱۲/۱ ۱ /۱۱۱ ۱۱5/۱ ۱ /11۲ ۱ تیمار /1۲۵** ۱ /۱15ns **۲2۲/۱ **15۵/۱ **12۳/۱ ۱ /۱۲۵** ۱ /1۲۱** ۱ /1۱3** ۱/۱1۱ خ ا ۱1۲/۱ 1۱5 ۱2۹/۱ ۱1۲/۱ ۱۱3/۱ ۱۲۱/۱ ۱25/۱ ۲/۲۲ ضری تیییرات 3۹/11 ۲3/۲ 3۵/۹ ۲۵/۳ 52/2 ۵۱/1۲ ۲۹/11 درصد معنیدار است. 1 درصد معنیدار است. **در س التمال ۹ معنیدار نیست. *در س التمال ns
... ژنوتیپ 31 بررسی اثر شوری بر برخی پاسخهای مورفوفیزیولوژیک
05
انبار الوم1۳۵1 : مقایسه میانگین صفات مورد بررسی ژنوتیپهای مواق پنبه در شرایط شور سال 2جدول
تیمار
aکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)
bکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ
س برگ 1مرلله (سانتی متر مربع)
س برگ 2مرلله (سانتی متر مربع)
س برگ ۳مرلله (سانتی متر مربع)
ارتفا مرلله (سانتیمتر) 1
ارتفا 2مرلله (سانتیمتر)
ارتفا ۳مرلله (سانتیمتر)
۳۳/۹۵ ۹۳۵شیرپان b ۳۳/۲۲ bc ۱۱۵/۱ ab ۱۱۳/۱ a ۳۳/5۱ bc ۱۱۲/۱ ab ۱۹3/1 a c d 53 112ab 1/22a ۱/۱۱۲ ab ۹3/۲۲c ۱/۱۱۳a ۱/۱۱3ab ۳3/12c ۳۲/۲۲b چکوراوا 23 Q ab2۲/۲3 bc21/۲1 b۱۱۲/۱ a۱۱2/۱ b22/55 a۱۱5/۱ a۱۵/1 ab 1۱۹ 55/۳۳ سالل a ۹3 a ۱1۱/۱ a ۱۱۳/۱ a ۳۳/۵۱ a ۱۱5/۱ a 11/1 a a1۹2 ۹2/۲5 گلستان ab ۲۲/۳۲ c ۱۱5/۱ bc ۱۱2/۱ a ۲۲/۲۲ bc ۱۱۲/۱ ab ۵۲۵/۱ a bc ۵۲ ۹۳/۲5 سیلند ab ۲1 bc ۱۱5/۱ bc ۱۱2/۱ a ۲3 bc ۱۱۲/۱ ab ۵۹2/۱ a e52 1۳۵ab ۱/۵32a ۱/۱۱۲b ۹۵/1۵c ۱/۱۱۳a ۱/۱۱۲b ۳۲/۳۱c ۲3/1۲ab سوپر اکرا H.A.R ab1۲/۹۱ bc11/۲۳ ab۱۱3/۱ a۱۱۳/۱ bc51/۲۵ b۱۱۹/۱ a۵5۹/۱ ab 12۲ ۲۳ سپید b ۳۳/۳2 d ۱۱۹/۱ c ۱۱2/۱ a ۲۱ c ۱۱۳/۱ b ۵۲۱/۱ a bc 3۵ ۲۳2۱۱ ۹۵ ab ۲۵/۲1 bc ۱۱۵/۱ ab ۱۱۳/۱ a ۲۵ bc ۱۱۲/۱ ab ۵3۹/۱ a ab 12۹ 53 cd ۱/۵5۱a ۱/۱۱۲b 5۱/11bc ۱/۱۱2 a ۱/۱۱5bc ۲۱/13bc ۲۲/1۵ab تابلادیلا ۲۳ اوپال ab ۳۳/۹۱ ab ۱۱۵/۱ ab ۱۱۳/۱ a 55 b ۱۱۲/۱ ab 1۱۵/1 a ab112
-2 ادامه جدول
میانگینهایی که دارای لروف مشترک میباشند از نظر آماری در یو گروه قرار میگیرند.
تیمار
درصد جوانهزنی
وزن غوزه (g)
چین اول (kg/ha)
چین دوم (kg/ha)
عملکرد (kg/ha)
درصد زودرسی
تعداد غوزه 15ef 5۹a 1۵۹۹cd 33e 1۲۲5a ۲/۳d ۵۱a ۹۳۵شیرپان ۲۲ab 22bc 1۳۵۵de 1112a 235cd ۹/5a ۵۱a چکوراوا 23 Q a۵۱ cd5/۲ cd۲۲۹ a1۱۲5 e1۳۳2 bc2۱ ab ۳۹ ۲۳a 11c 131۹cd 1۲1۵bc 1۵۲d ۹/۵a 3۲b سالل ۳۵ab 11c ۳۹۲۵a ۳1۲3a ۲۱1bc ۹/1bc 3۲b گلستان c 2۲bc 15۹۲cd 1۳۳3 cd ۲15 bc ۹bc 3۲b سیلند d22 ۳۳ ab 22bc 22۵3bc 153۲bc ۹1۲ bc ۲/3 bc 3۲b سوپر اکرا H.A.R c32 ab۲/۹ b 523 bc15۲1 ab2۲۲۵ b2۵ de2۳ 1۵ef ۳1b 2۳5۵bc 1۲2۵bc 5۹۱b ۲/3bc 3۱d سپید ۲۳2۱۱ d3۱ bc۵/۲ bc۲۲۹ ab 2۲۹1 ab۳11۲ bc1۵ ab۲۲ 2۹bc ۳2b 2۲5۲ab 1۲5۲bc 3۱2b ۲/3cd 3۱d تابلادیلا 15f 2۳bc 22۹۲bc 15۲۳ bc ۹1۳bc ۲/5cd 5۲e اوپال
47-57 / صفحات: 3636، زمستان 63 سال نهم، شماره ، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
05
) :بتر استاس نتتایو 1992نتایج سال دوم آزماای تجزیه و تحلیل دادههتای یاداشتت بترداری شتده، در ) مشتخص گردیتد کته بتین 1۳۵2سال دوم آزمایش ( ژنوتیپهایی مورد م العه از نظر صفات مورد بررسی درصتد و 1 شامل جوانتهزنتی، وزن غتوزه، در ست درصتتد ۹ در ستت ۲۲۳ارتفتتا بوتتته و کلروایتتل معنیدار بود. اما از نظرچین اول، چین دوم، عملکترد، زودرسی و تعداد غوزه تفاوت معنیدار مشتاهده نشتد
.) همدنین مقایسه میانگین صفات نشتان داد ۳ (جدول که در بین تیمارهای مورد آزمایش ژنوتیپ تابلادیلا با درصتد شترایط ۹۱ کیلوگرم وزودرسی 211۹ عملکرد بهتری نسبت به سایر ارقام داشته است. ولتی ژنوتیتپ ۲۲ کیلتوگرم و زودرستی 1۱۵۱شیرپان بتا عملکترد درصتتد کمتتترین عملکتترد را بتته ختتود اختصتتاص داد .)۲ (جدول
1۳۵2 ژنو تیپهای مواق پنبه در شرایط شور سال 12 : نتایو تجزیه واریانس صفات مورد بررسی 9جدول
ارتفا ۳مرلله (سانتیمتر)
ارتفا 2مرلله (سانتیمتر)
ارتفا 1مرلله (سانتیمتر)
س برگ ۳مرلله (سانتیمترمربع)
س برگ 2مرلله (سانتیمترمربع)
س برگ 1 مرلله (سانتیمترمربع)
درصد جوانهزنی
درجه منابع تیییرات آزادی
۹/۵۲۹ ۲23 /1۱۳ ۹51 /۵۹ ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ ۲5۲ /1 ۳۳/۹ 2 تکرار * 2/12۲ 2۲/۱۵۹ns 22/۳۳۳* ۱/۱۱۱ns ۱/۱۱۱ns ۵/۳۲۹ns ** 52/۲۱ 11 تیمار ۱۵/۹3 5 /1۱۹ ۳۲ /۳2 ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ ۳۳ /۹ - خ ا ۲۳/12 ۵5 /3 5۱ /5 5۲ /۳2 ۵5 /2۳ ۲۱ /۳۲ 5۲ /2 - ضری تیییرات
-9ادامه جدول
تعداد غوزه
درصد زود رسی
عملکرد (kg/ha)
چین دوم (kg/ha)
چین اول (kg/ha)
وزن یو (gr)غوزه
(میلی bکلروایل گرم بر گرم وزن تر برگ)
aکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ
منابع تیییرات
123/۱ ۲/۹5۵ 151/۱ ۳۵2/۱ 1۱۲/۱ 532/۱ ۱۱۱ /۱ ۱5۵ ۱/ تکرار ns ۱2۲/۱ ns ۵/1۵۱ ns ۱2۱/۱ ns ۱۹1/۱ ns ۱2۵/۱ ** ۱/۲۹۱ ۱/۱15ns ۱/223* تیمار ۱22/۱ ۵ /1۱۵ ۱1۲ /۱ ۱۳۲ /۱ ۱1۹ /۱ ۱۲3 /۱ ۱۲2 /۱ ۱31 ۱/ خ ا ۹2/1۹ 3۲ /15 ۲3 /۳ 5۲ /۲ 2۲ /۲ 13 /۲ 31 /11 ۲5 /11 ضری تیییرات
... ژنوتیپ 31 بررسی اثر شوری بر برخی پاسخهای مورفوفیزیولوژیک
05
انبار الوم1۳۵2 :مقایسه میانگین صفات مورد بررسی ژنو تیپهای مواق پنبه در شرایط شور سال 4جدول
ارتفا مرلله (سانتیمتر) ۳
ارتفا مرلله (سانتیمتر) 2
ارتفا مرلله (سانتیمتر) 1
س برگ ۳مرلله (سانتیمتر مربع)
س برگ 2مرلله (سانتیمتر مربع)
س برگ 1 مرلله (سانتیمتر مربع)
bکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)
aکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)
تیمار
ab۲۱ ۳ /۲۵ a a ۳/۳۵ ۱۱۵ /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱۳ /۱ a ۱۲ /1 ab 2۹ 2/ ab شیرپان ۹۳۵ bc۲/۹۲ a ۲/۲۵ b ۲/23 ab ۱۱5/۱ ab ۱۱۹/۱ a ۱۱۳/۱ ab ۵3۵/۱ ab 2/1۲ چکوراوا a5۱ a ۹/۹۱ b ۵/2۹ ab ۱۱3/۱ ab ۱۱۲/۱ a ۱۱2/۱ ab ۵۹۵/۱ b ۵3/1 23 Q ab۳/۹5 ۲ /۲۲ a ۳ /۳۲ a ۱۱5 /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱2 /۱ a ۵۲۵ /۱ ab 12 2/ ab سالل c۲۲ ۳ /۲2 a ۲ /۲۱ a ۱1۱ /۱ a ۱۱5 /۱ a ۱۱۳ /۱ a 11 /1 a ۲۱ 2/ a گلستان ab۳/۲2 ۲ /۲3 a ۳ /۳3 a ۱۱5 /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱2 /۱ a ۵۹2 /۱ ab 1۹ 2/ ab سیلند ab۹5 a ۳/۲۲ b 5/۳1 b ۱۱۲/۱ ab ۱۱۹/۱ a ۱۱2/۱ ab ۵۲۲/۱ b 1/3۵ سوپر اکرا ab۳/۲5 a 1/۲1 b ۳/2۵ ab ۱۱5/۱ ab ۱۱۲/۱ a ۱۱۳/۱ ab ۵51/۱ ab ۱2/2 H.A.R ab۲۱ ۲۳a ۲ /۳2 b ۱۱۹ /۱ b ۱۱۳ /۱ b ۱۱2 /۱ a ۵۲۱ /۱ b 5۲ 1/ b سپید ab۹۵ ۳ /۲۵ a ۲ /۳3 a ۱۱5 /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱۳ /۱ a ۵3۹ /۱ ab 1۲ /2 ab ۲۳2۱۱ ab۳/۲۲ ۲ /۲3 a 3 /۳5 a ۱۱5 /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱2 /۱ a ۵۹1 /۱ ab 22 2/ ab تابلادیلا ab۲۲ ۲ /۲۵ a ۲۱a ۱۱۵ /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱۳ /۱ a 1۱ /1 ab ۹1 2/ a اوپال -4 ادامه جدول درصد تعداد غوزه زود رسی عملکرد (kg/ha) چین دوم (kg/ha) چین اول (kg/ha) وزن یو )gr( غوزه درصد تیمار جوانه زنی ab۳/3 ab ۹/۲۳ b 1۱۵۱ b ۳۵3 ab ۲۵2 de 1/۹ bc 3۲ شیرپان ۹۳۵ b۲/5 ab ۲/۹۲ ab 1۳۲۹ ab ۲2۹ ab 52۱ ab ۲ cd 32 چکوراوا ab۲/3 ab ۳/۲۲ b 1233 b ۲۳۳ ab 3۹۲ ef 5/۲ bc 3۲ 23 Q ab۳/3 bc ۲/۲۵ ab 1۹22 ab 3۲۲ ab ۲53 a 2/۲ d 3۱ سالل ab۳/1۱ ab 5/۹5 ab 1۲3۱ ab 5۳۲ ab ۵۲۹ de ۹ cd 32 گلستان ab۲/1۱ ab 5/۲۱ ab 15۲5 ab ۲۵۱ ab 1۱۹۲ bc ۲/۹ ab 33 سیلند ab ۲/3 c ۲/۲۲ b 1۲۱2 ab 3۱1 c ۲۱1 cd 2/۹ cd 32 سوپر اکرا ab12 ab ۵/۹۲ ab 11۹۹ b ۹۲۲ bc ۲۱۵ de ۹ cd 3۳ H.A.R ab۲/3 ab ۲5 ab 1۹3۲ ab ۹۱۵ ab 1۱5۲ f ۲/۲ a ۵1 سپید ab۳/۵ a 3/51 ab 1۹۵۳ b ۲۹۱ a 11۲2 de 1/۹ e 5 ۲ ۲۳2۱۱ a۲/1۲ bc ۹/۲۵ a 211۹ a 1۱۲۵ ab 1۱۲۲ de 1/۹ a ۵2 تابلادیلا ab۳/11 ab ۳/۲۱ ab 15۱1 ab ۲۲۹ ab 1۱۳۹ de 1/۹ bc 3۲ اوپال میانگینهایی که دارای لروف مشترک می باشند از نظر آماری در یو گروه قرار میگیرند.
ژنوتیپهاای موفا 12 نتایج تجزیه مرکب صفات ایساتااه 1991 –1992 پنبه در شرایط شاور ساال انبار الوم :تجزیه واریانس مرک دادههای صتفات در شرایط شور درمزرعه نشان داد که از نظر درصد جوانه زنی، ارتفا مرلله اول، وزن غتوزه، چتین اول، چتین درصتد و ارتفتا 1 دوم، عملکردو زودرسی در س ۹ کلروایل و تعداد غتوزه در ست ،بوته، س برگ
) .همدنتتین ۹ درصتتد تفتتاوت معنتتیدار بتتود (جتتدول مقایسه میانگین صفات در من قه شور نشان داد که در بین تیمارهای مورد آزمایش رقم گلستتان بتا عملکترد درصد شترایط بهتتری ۳۹ گیلوگرم وزودرسی 2۲2۲ با عملکرد Q 28 نسبت به سایر ارقام داشت و ژنوتیپ درصتتد کمتتترین ۲۳ کیلتتوگرم و زودرستتی 1۳1۱ .)۲ عملکرد را دارا بود(جدول
47-57 / صفحات: 3636، زمستان 63 سال نهم، شماره ، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
05
ژنوتیپ مواق پنبه در شرایط شور 12 )و میانگین مربعات 1۳۵1–1۳۵2 : نتایو تجزیه واریانس مرک دو سااله ( 5جدول
تعداد غوزه
درصد زود رسی
عملکرد (kg/ha)
چین دوم (kg/ha)
چین اول (kg/ha)
وزن یو (gr)غوزه
b کلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)
aکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)
منابع تیییرات
۱۵/۲ 3/13۲25 ۹۳3/۱ ۳۲/۳ ۱1/1 323/۱ ۱۱۲ /۱ ۱۱۱ ۱/ سال 121/۱ 3 /۳۱۵ ۱3۹ /۱ 1۵3 /۱ ۱۹۲ /۱ ۲۳۵ ۱/ ۱/۱۹5ns ۱/۱۱۱ns خ ا سال * ۱۲3/۱ ** 3/۹3۱ ** ۱۲۲/۱ ** 115/۱ ** 111/۱ ** 1/1۱۲ ۱/۳۹۳* ۱/۱2۹* تیمار ۱2۹/۱ ۲ /3۳ ۱11 /۱ ۱2۲ /۱ ۱2۱ /۱ ۱53 ۱/ ۱/۱2۲ns ۱/۱۱۱ns خ ا کل 1۱/1۳ ۳ /21 21 /۳ 2۲ /۹ ۱5 /۹ ۲۱ /۹ ۲۲ /3 3 11/ ضری تیییرات
-5ادامه جدول
ارتفا مرلله (سانتیمتر) ۳
ارتفا مرلله (سانتیمتر) 2
ارتفا مرلله (سانتیمتر) 1
س برگ ۳مرلله (سانتیمترمربع)
س برگ 2مرلله (سانتیمتر مربع)
س برگ 1مرلله (سانتیمتر مربع)
درصد جوانهزنی
در جه منابع تیییرات آزادی
3۵2/۱ 3 /111۱ 3 /۳1۲ ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ ۱۱۱ /۱ ۹۱۱/۱ 1 سال ۱۲۹/۱ 15۲2/۲** ۲۲5** ۱/۱۱۱ns ۱/۱۱۱ns ۱/۱۱۱ns ۲۲ /2 ۲ خ ا سال * ۱1۵/۱ 1۵3/3* 1۳5/۳** ۱/۱۱۱* ۱/۱۱۱ns ۱/۱۱۱ns ** 55/۲۳ 11 تیمار ۱۱3/۱ 1۹5/۹ns 1۱۲/2** ۱/۱۱۱ns ۱/۱۱۱** ۱/۱۱۱ns ۲۲ /2 ۲۲ خ ا کل ۲۲/۲ ۵ /15 2 /12 3 /۳۳ 3 /1۵ ۲ /2۲ ۵۲ /1 - ضری تیییرات درصد معنیدار است. 1 درصد معنیدار است. ** در س التمال ۹ معنیدار نیست .* در س التمال ns ایستگاه انبار الوم1۳۵1 –1۳۵2 ژنو تیپهای مواق پنبه در شرایط شور سال 12 : مقایسه میانگین صفات 6جدول ارتفا ۳مرلله (سانتیمتر) ارتفا 2مرلله (سانتیمتر) ارتفا 1مرلله (سانتیمتر) س برگ ۳مرلله (سانتیمترمربع) س برگ 2مرلله (سانتیمتر مربع) س برگ مرلله (سانتیمتر 1 مربع) b کلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ) aکلروایل (میلیگرم بر گرم وزن تر برگ) تیمار bcd ۲۵ ab ۹۵ ab ۲2 ۱۱۹ /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱2 /۱ a ۱۵۹ /1 ab 1۲1 2/ b شیرپان ۹۳۵ abcd 3۳ ab ۲1 ab ۲۳ ab ۱۱۹/۱ b ۱۱۳/۱ a ۱۱1/۱ ab ۵2۹/۱ bc 2/۱۲۲ چکوراوا abc33 ab ۲۱ bc ۳۵ ab ۱۱۹/۱ b ۱۱۳/۱ a ۱۱2/۱ ab ۵33/۱ bc 1۱۲/2 23 Q a1۱۹ b ۲5 bc ۳۲ ۱۱۲ /۱ bc ۱۱۳ /۱ b ۱۱1 /۱ a ۵1۵ /۱ b ۱31 2/ bc سالل d51 a ۲۲ a ۲3 ۱۱5 /۱ a ۱۱۹ /۱ a ۱۱2 /۱ a 1۱2 /1 a ۹۱1 2/ a گلستان cd۲5 ab ۹1 bc ۳3 ۱۱۹ /۱ ab ۱۱۳ /۱ b ۱۱1 /۱ a ۵22 /۱ b 1۱۹ 2/ bc سیلند abc۵3 ab ۲1 ab ۲۱ bc ۱۱۲/۱ c ۱۱2/۱ a ۱۱1/۱ ab ۵5۹/۱ bc 2/11۱ سوپر اکرا ab۵۲ ab ۹3 ab ۲1 bc ۱۱۲/۱ b ۱۱۳/۱ a ۱۱1/۱ ab ۵۲۲/۱ b ۵3۹/1 H.A.R abcd 5۲ b ۲۹ c ۳۹ ۱۱۳ /۱ c ۱۱2 /۱ c ۱۱1 /۱ a ۵21 /۱ b 51۱ 1/ c سپید abc۵2 ab ۹3 bc ۳۵ ۱۱۹ /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱2 /۱ a ۵۲۹ /۱ ab 1۳۵ /2 b ۲۳2۱۱ abcd 53 ab ۹۹ ab ۲2 bc ۱۱۲/۱ b ۱۱۳/۱ a ۱۱2/۱ ab ۵۲3/۱ b 2/12۲ تابلادیلا bcd۲۵ ab ۹۹ a ۲۹ ۱۱۹ /۱ ab ۱۱۲ /۱ ab ۱۱2 /۱ a 1۱1 /1 a ۲۵۹ 2/ a اوپال
... ژنوتیپ 31 بررسی اثر شوری بر برخی پاسخهای مورفوفیزیولوژیک
07
6ادامه جدول
میانگینهایی که دارای لروف مشترک میباشند از نظر آماری در یو گروه قرار میگیرند
بحث نتایو دو ساله از تجزیه واریانس مرک نشتان داد اثر شوری بر در صد جوانهزنتی، ارتفتا بوتته مرللته زودرستی، چتین اول ودوم ، وزن غوزه، عملکترد ،اول به التمال پنو درصد و برکلروایل، تعداد غوزه، س برگ مرلله سه و ارتفا مرلله دو و سته بته التمتال یو درصد در دوازده ژنوتیپ معنیدار بود و بر ست برگ مرلله یو و دو تاثیر معنیداری نداشت. مقایسه میانگین درصد جوانتهزنتی بتین ارقتام نشتان داد کته بیشترین درصد جوانهزنی در رقم تابلا دیلا و کمترین در رقم گلستان بود. جوانهزنی مرلله مهمی از چرخه زنتدگی گیاهتان را در محیطهای شور به خود اختصاص میدهد زیترا جوانهزنی از نظر تعداد گیاه سبز شده در والد ست برای تولید تعیینکننتده استت (شتکاری و همکتاران، ). م العات زیادی درباره اثر شوری برجوانهزنی 1۳55 انجام شده است. بته عنتوان ملتال، گتزارش شتده کته دانههای بیشتر گیاهان نسبت به شوری در طی مرللته
Hussain جوانهزنی و رشتد لستاس میباشتند ( and Abbad ؛Shahidbaig, 2003 .) طبق نتایو et al.,2004 بدست آمده تیییرات درصتدجوانهزنی بتذرهای ارقتام پنبه نشتان داد بتا ااتزایش شتوری جوانتهزنی کتاهش مییابد اما ارقام از نظر میانگین درصتد جوانتهزنی در محیط شور، تفاوت زیتادی نداشتتند. علتت ایتن امتر G.hirsutum میتواند این باشد که همه ارقام از گونته و جزء ارقام بالنسبه مقاوم هستند. گزارشهای بسیاری نشان دادهانتد کته گیاهتان مقتاوم بته شتوری، درصتد جوانهزنی و استقرار بیشتری در محیطهای شور دارند (Hussain Abbad ؛ et al.,2003 et al., 2004.) در ارتباط با پاسخ گیاهان به تش شوری تحقیقات نشتتان داده استتت در ابتتتدا کتتاهش ستترعت رشتتد محسوس نیست زیرا بروز آثار شتوری نیتاز بته زمتان دارد و در مرالل اولیه رشد، دانه رست، بترای تتیمین مواد معدنی که اثر آنتاگونیستی با سدیم دارند وابستته به ذخایر بذر میباشتند و تفتاوت در رشتد بته علتت اازایش شوری، چندان محسوس نیست. در این راستتا
درصد تعداد غوزه زود رسی
عملکرد (kg/ha)
چین دوم (kg/ha)
چین اول (kg/ha)
وزن یو غوزه (gr)
درصد تیمار جوانه زنی
c1۳ a ۲۵ cbe 1۹2۳ d ۲۲۳ a 1۱5۵ d 5/۲ bc 3۲ ش ۹۳۵یرپان ab2۲ bcd ۲۱ db 1۳52 bc 3۲3 de ۹۱۳ a 3/۹ bc 3۲ چکوراوا ab22 bc ۲۳ e 1۳1۱ cd 5۹۱ de ۹۹۵ d 5/۲ de 3۳ 23 Q a۳۲ d ۳۱ bc 1۲۲3 ab 12۳1 e ۲۳5 a ۲ bc 3۹ سالل ab2۹ cd ۳۲ a 2۲2۲ a 1۵۹1 cd ۲5۳ bc ۹ f 31 گلستان ab1۲ bcd ۲2 abc 15۹1 ab 1۱1۲ bc 5۳۲ b ۳/۹ b 35 سیلند ab21 cd ۳۲ abc 13۹۱ ab 12۵2 d ۹۹5 bc ۹ cd 3۲ سوپر اکرا ab15 bc ۲۳ bcd 1312 ab 11۲۳ ab ۲۲3 bc 2/۹ ef 32 H.A.R c1۲ b ۲۵ abc 1۵31 ab 1۱۲۵ ab ۵12 d 5/۲ ef 32 سپید ab23 bc ۲۹ ab 2۳۹۲ ab 1۹۹۱ ab 3۱۲ bc ۹ g 53 ۲۳2۱۱ ab2۱ bcd ۲1 ab 22۵۲ a 1۳51 ab ۵2۲ cd ۵/۲ a ۵1 تابلادیلا bc1۲ bcd ۲2 abc 1۵53 ab 12۱۲ ab 55۲ cd ۵/۲ bc 3۹ اوپال
47-57 / صفحات: 3636، زمستان 63 سال نهم، شماره ، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
00
عنوان شده است گیاه پنبه مقاوم به شتوری استت و از ذخایر بتذری پرانترژی (روغتن) برختوردار میباشتد (Abrol Tatura ؛ et al., 1988 Jamil ,؛ 1997 et al., 2005). طبق نتایو ایتن تحقیتق لتداکلر میتانگین ارتفتا مرلله یو و دو در رقم گلستان و بیشتترین میتانگین ارتفا مرلله سه در رقم ستالل بتود .در گزارشتی از ) آمده است که در نتیجه شوری، ارتفا 1۳3۳رضایی ( ساقه کم میشود و در مقایسه رقم سالل و سای اکترا در پنبه، شدت کاهش در رقم ستالل، بتیش از ستای اکرا بود. در تحقیقتات مختلتف، کتاهش طتول ستاقه نشانه لساسیت گیاه به شوری، معرای شده استت.امتا اازایش بی رویه ارتفا ساقه نشانه ادامه مرللته رشتد رویشی و تاخیردر ورود به مرلله زایشی است. مقایسه میانگین س برگ در سه مرلله نیز نشتان داد که بیشترین میانگین س بترگ مرللته دو و سته مربوط به رقم گلستان می باشد. کتاهش ست بترگ در شرایط شتور در گزارشهتای زیتادی آمتده استت 1 (شکاری و همکتاران، .)کتاهش رشتد در گیتاه ۳55 اغل بته سته مکانیستم ایزیولوژیتو مربتوط استت کاهش اشار تورژسانس، کاهش اعالیتت اتوستنتزی و Abrol ( اثر منفی نمو روی مسیرهای متابولیستمی et .)در شرایط شور ابتتدا ست بترگ کتاهش al.,1988 مییابد بدنبال کاهش س برگ جتذ نتور کتاهش یااته و ظرایت کل اتوستنتزی گیتاه یتا تتاش پوشتش، Nieman کتاهش مییابتد ( .) در and Shannon,1976 مجمو تنش شوری رشد تاش پوشش را بیش از رشد ریشه کاهش میدهد و کاهش میزان طویل شدن بترگ به واس ه تیییرات ایجاد شده در وضتعیت آبتی بترگ Marschner میباشد ( ,1995.) همدنتتین بیشتتترین میتتانگین کلروایتتل نیتتز دررقتتم گلستان وکمترین میانگین درارقام ستوپر اکترا وستپید مشاهده شد .درباره اثر شتوری بتر کلروایتل گتزارش
شده کته کلروایتل در همته گیاهتان اتوستنتز کننتده، رنگدانه اصل جذ نوراستت و تجزیته کلروایتل در تنشها، باعث تیییراتی در اعالیتهای آنزیمی، انتقتال اتوسنتزی، متابولیسم کتربن و اسفریلاستیون میشتود (Wanichan .)اثتر شتوری بتر اعالیتت et al., 2003 آنزیمهای اتوسنتزی بتا کتاهش دی اکستید کتربن در برگها و بسته شدن روزنتهها، ایجتاد میگتردد. تتنش شوری با تیییر جهت سیستم ملایی کلروپلاستها و ایجاد نقص در کلروپلاستت، باعتث کتاهش اتوستنتز Lawlor ( میشود Meloni ؛ and Cornic, 2002 et al., Deridde ؛ 2003 r and Salvucci, 2007).
نتیجهگیری نهایی بررستتتتی تجزیتتتته واریتتتتانس خصوصتتتتیات موراوایزیولوژیو ژنوتیپهای مواق پنبته در شترایط شور در هر دو سال م العه نشان داد که ارقام از نظتر درصتتد جوانتتهزنتتی، ارتفتتا بوتتته مرللتته اول، وزن غتتوزه،چین اول، چتتین دوم، عملکتتردو زودرستتی در درصد و ارتفا بوته مرلله دوم وسوم، س 1س درصتتد ۹ بتترگ، کلروایتتل و تعتتداد غتتوزه در ستت معنیدار بودند. تیییترات درصتد جوانتهزنی بتذرهای دوازده ژنوتیپ پنبه نشان داد که ارقتام از نظتر درصتد جوانهزنی در محیط شور تفاوت معنیدار دارند؛ علتت تفاوت بین ارقام میتواند به التمال قری به یقین بته علت تفاوت ژنوتیپهای مورد بررسی از نظتر مقتدار اسیدهای چتر غیتر اشتبا باشتد. بترای عملکترد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای مواق پنبه در شرایط شور در هر دو سال م العه، بین تیمارها اختتلاف معنتیدار مشاهده گردید و تیییرات درصد جوانتهزنی بتذرهای دوازده ژنوتیپ پنبه نشان داد کته بتا ااتزایش شتوری جوانهزنی کاهش یاات. با توجه به جمیع صفات مورد بررسی به نظر میرستد کته در بتین تیمارهتای متورد ست ، آزمایش رقم گلستان با لد اکلر میزان کلروایل
... ژنوتیپ 31 بررسی اثر شوری بر برخی پاسخهای مورفوفیزیولوژیک
05
درصتد ۳۹ کیلوگرم وزودرسی 2۲2۲ برگ و عملکرد شرایط بهتری نسبت به سایر ارقتام داشتت. بیشتترین میانگین ارتفا مرللته یتو و دو و کمتترین میتانگین ارتفا مرلله سه در این رقم نشتان داد کته ایتن رقتم پتتس از رشتتد رویشتتی در شتترایط شتتور وارد مرللتته زایشی شده است به همین دلیتل عملکترد آن بهتتر و برداشت آن بهدلیل ارتفا کم بوتته رالتت تتر استت. کیلتوگرم و زودرستی 1۳1۱ با عملکترد Q 28ژنوتیپ . درصد نیز کمترین عملکرد را داشت ۲۳ با توجه به اینکه استان گلستان با خشکسالی مواجه است کشاورزان باید محصو تی کشت نمایند که نیاز به آ کمتری دارند. پنبه از گیاهان مقاوم به شوری است که در این تحقیق مقایسه خصوصیات موراو ایزیولوژیو بین ارقام مقاوم به شوری پنبه انجام شده است. در بین این ارقام می توان کاشت رقم گلستان را بهدلیل مقاومت به شوری با بازدهی با و برداشت آسان به کشاورزان توصیه کرد.
منابع ). بررسی اثرات شوری بر 1939 رضایی، م.ع. کمیت و کیفیت جوانهزنی و برخی از عوامل ایزیولوژیو در مرالل اولیه رشد در دو رقم پنبه در خاکهای استان گلستان (گزارش نهایی طرح). .1۱1صفحه .) پاستخ 1939 رضایی، م.ع.، و خاوریناااد، ر.ع. ایزیولوژیو گیاه پنبه به شوریهای مختلف خاک. ، شتماره15 پ وهش و سازندگی در باغبانی. دوره 31-3۵، صفحات 1 شکاری، ف.، رحیمزادهخویی، ف.، ولیزاده، م.، ). اثرات تنش 1911 آلیاری، ه.، و شکیبا، م. رقم کلزا. چکیده مقا ت 13 شوری بر جوانهزنی پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. .23۲ کرش. صفحه
Abbad, A., Hadrami, A.E. and Benchabane, A. (2004). Germination response of the Mediterranean saltbush (Atriplex halimus L.) to NaCl treatment. Journal of Agronomy and Plant Science. 3(2):111-114. Abrol, I.P., Yadov, J.S.P. and Massoud, F.I. (1988). Salt-affected soils and their management. Soil Resources, Mgmt and Conservation Ser. Fao Land and Water Development. Bulgarian, 39. Allakhverdiev, S.I., Sakamoto, A., Nishiyama, Y., Inaba, M. and Murata, N. (2007). Ionic and osmotic effects of NaCl induced inactivation of photosystems I and II in Synechococcus sp. Plant Physiology. 123: 1047–1056. Deridder, B.P. and Salvucci, M. (2007). Modulation pf Rubisco activase gene expression during heat stress in cotton (Gossyoium hirsutum L.) involves post- transcriptional mechanisms. Plant Science, 172:246-252. Flowers, T.J., and Yeo, A.R. (1995). Breeding for salinity resistance in crop plants: where next. Australian Journal Plant Physiology. 22: 875-885. Hamayun, M., Khan, S.A., Khan, A.L., Shinwari, Z.K., Hussain, J., Sohn, E.Y., Kang, S.M., Kim, Y.H., Khan, M.A. and Lee, I.J. (2010). Effect of salt stress on growth attributes and endogenous growth hormones of soybean cultivar Hwangkeumkong. Pakistan Journal of Botany, 42(5):3103-3112. Hussain, A. and Shahidbaig, M. (2003). Compatrative study of effect of Na+K+ and Ca2+ metals and Rrhizopus species on the growth of Acacia nilotica and Peganum harmala seeds. Khewra, Salt Mine, District, Jhelum and Muzaffarabad. Azad Kashmir. Biological Science. 6 (15):1324-1327. Jamil, M., Chunlee, C., Rehman, S.U., Baelee, D., Ashraf, M. and Rha, E.S. (2005). Salinity (NaCl). tolerance of Brassica species at germination and early seedling growth. Ejeafche, 4 (4):970-976. Koka, M., Bor, M., Ozdemir, F. and Turkan, I. (2000). Thee ffect of salt stress on lipid peroxidation, antioxidative enzymes and proline content of sesame cultivars. Environmental and Experimental Botany. 60:344–351. Lawlor, D.W. and Cornic, G. (2002). Photosynthetic carbon assimilation and associated metabolism in relation to water deficits in higher plants. Plant Cell Environmental, 25:275-294.
47-57 / صفحات: 3636، زمستان 63 سال نهم، شماره ، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
04
Marschner, H. (1995). Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd ed, Academic Press Inc., San Diego. Meloni, D.A., Oliva, M.A., Martinez, C.A. and Cambraia, J. (2003). Photosynthesis and activity of superoxide dismutase, peroxidase and glutathione reductase in cotton under salt stress. Environmental and Experimental Botany. 49:69-76. Mittova, V., Tal, M., Volokita, M. and Guy, M. (2002). Salt stress induces up regulation of an efficient chloroplast anti oxidant system in the salt tolerant wild tomato species Lycopersicon pennelli but not in the cultivated species. Physiology Plantarum, 115:393-400. Nieman, R.H. and Shannon, M.C. (1976). Screening plants for salinity tolerance. Pp. 359-368. Parida, A.K. and Das, A.B. (2005). Salt tolerance and salinity effect on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety, 60: 324–349 Pohlman, J.M. (1987). Breeding field crops. Van Nostrant Reinhold Newyork.
Ritchie, G.L., Bednarz, C.W., Jost, P.H. and Brown, S.M. (2007). Cotton Growth and Development. 1-14. Accessed on 14 August 2007. Sadiq, M., Jamil, M., Mehdi, S.M., Sarfaraz, M. and Hassan, G. (2002). Comparative performance of Brassica varietes/lines under salin sodic condition. Asian Journal of Plant Science. 2: 77-78. Tatura, M.R. (1997). Salinity and the growth of forage species. Department of primary industries. Victoria, Australia, 1-10. Wanichan, P., Kirdmanee, C. and Vutyano, C. (2003). Effect of salinity on biochemical and physiological characteristics in correlation to selection of salt-tolerance in Aromatic rice (Oriza sativa L.). Science Asian. 29: 333-339. Winterman, J.F. and Motes, A.D. (1965). Speetrophotometric characteristics of cholorophyll a and b and their pheophitin in ethanol. Biochemistry and Biophysica Acta. 109:404-452
|
رضایی، م.ع. (1383). بررسی اثرات شوری بر کمیت و کیفیت جوانهزنی و برخی از عوامل فیزیولوژیک در مراحل اولیه رشد در دو رقم پنبه در خاکهای استان گلستان (گزارش نهایی طرح). صفحه 101.
رضایی، م.ع.، و خاوری‌نژاد، ر.ع. (1383). پاسخ فیزیولوژیک گیاه پنبه به شوریهای مختلف خاک. پژوهش و سازندگی در باغبانی. دوره 17، شماره 1، صفحات 89-81
شکاری، ف.، رحیمزادهخویی، ف.، ولیزاده، م.، آلیاری، ه.، و شکیبا، م. (1377). اثرات تنش شوری بر جوانهزنی 18 رقم کلزا. چکیده مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج. صفحه 286.
Abbad, A., Hadrami, A.E. and Benchabane, A. (2004). Germination response of the Mediterranean saltbush (Atriplex halimus L.) to NaCl treatment. Journal of Agronomy and Plant Science. 3(2):111-114.
Abrol, I.P., Yadov, J.S.P. and Massoud, F.I. (1988). Salt-affected soils and their management. Soil Resources, Mgmt and Conservation Ser. Fao Land and Water Development. Bulgarian, 39.
Allakhverdiev, S.I., Sakamoto, A., Nishiyama, Y., Inaba, M. and Murata, N. (2007). Ionic and osmotic effects of NaCl induced inactivation of photosystems I and II in Synechococcus sp. Plant Physiology. 123: 1047–1056.
Deridder, B.P. and Salvucci, M. (2007).Modulation pf Rubisco activase gene expression during heat stress in cotton (Gossyoium hirsutum L.) involves post-transcriptional mechanisms. Plant Science, 172:246-252.
Flowers, T.J., and Yeo, A.R. (1995). Breeding for salinity resistance in crop plants: where next. Australian Journal Plant Physiology. 22: 875-885.
Hamayun, M., Khan, S.A., Khan, A.L., Shinwari, Z.K., Hussain, J., Sohn, E.Y., Kang, S.M., Kim, Y.H., Khan, M.A. and Lee, I.J. (2010). Effect of salt stress on growth attributes and endogenous growth hormones of soybean cultivar Hwangkeumkong. Pakistan Journal of Botany, 42(5):3103-3112.
Hussain, A. and Shahidbaig, M. (2003). Compatrative study of effect of Na+K+ and Ca2+ metals and Rrhizopus species on the growth of Acacia nilotica and Peganum harmala seeds. Khewra, Salt Mine, District, Jhelum and Muzaffarabad. Azad Kashmir. Biological Science. 6 (15):1324-1327.
Jamil, M., Chunlee, C., Rehman, S.U., Baelee, D., Ashraf, M. and Rha, E.S. (2005).Salinity (NaCl). tolerance of Brassica species at germination and early seedling growth. Ejeafche, 4 (4):970-976.
Koka, M., Bor, M., Ozdemir, F. and Turkan, I. (2000). Thee ffect of salt stress on lipid peroxidation, antioxidative enzymes and proline content of sesame cultivars. Environmental and Experimental Botany. 60:344–351.
Lawlor, D.W. and Cornic, G. (2002). Photosynthetic carbon assimilation and associated metabolism in relation to water deficits in higher plants. Plant Cell Environmental, 25:275-294.
Marschner, H. (1995).Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd ed, Academic Press Inc., San Diego.
Meloni, D.A., Oliva, M.A., Martinez, C.A. and Cambraia, J. (2003).Photosynthesis and activity of superoxide dismutase, peroxidase and glutathione reductase in cotton under salt stress. Environmental and Experimental Botany. 49:69-76.
Mittova, V., Tal, M., Volokita, M. and Guy, M. (2002). Salt stress induces up regulation of an efficient chloroplast anti oxidant system in the salt tolerant wild tomato species Lycopersicon pennelli but not in the cultivated species. Physiology Plantarum, 115:393-400.
Nieman, R.H. and Shannon, M.C. (1976). Screening plants for salinity tolerance. Pp. 359-368.
Parida, A.K. and Das, A.B. (2005). Salt tolerance and salinity effect on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety, 60: 324–349
Pohlman, J.M. (1987). Breeding field crops. Van Nostrant Reinhold Newyork.
Ritchie, G.L., Bednarz, C.W., Jost, P.H. and Brown, S.M. (2007). Cotton Growth and Development. 1-14. Accessed on 14 August 2007.
Sadiq, M., Jamil, M., Mehdi, S.M., Sarfaraz, M. and Hassan, G. (2002). Comparative performance of Brassica varietes/lines under salin sodic condition. Asian Journal of Plant Science. 2: 77-78.
Tatura, M.R. (1997). Salinity and the growth of forage species. Department of primary industries. Victoria, Australia, 1-10.
Wanichan, P., Kirdmanee, C. and Vutyano, C. (2003). Effect of salinity on biochemical and physiological characteristics in correlation to selection of salt-tolerance in Aromatic rice (Oriza sativa L.). Science Asian. 29: 333-339.
Winterman, J.F. and Motes, A.D. (1965). Speetrophotometric characteristics of cholorophyll a and b and their pheophitin in ethanol. Biochemistry and Biophysica Acta. 109:404-452
رضایی، م.ع. (1383). بررسی اثرات شوری بر کمیت و کیفیت جوانهزنی و برخی از عوامل فیزیولوژیک در مراحل اولیه رشد در دو رقم پنبه در خاکهای استان گلستان (گزارش نهایی طرح). صفحه 101.
رضایی، م.ع.، و خاوری‌نژاد، ر.ع. (1383). پاسخ فیزیولوژیک گیاه پنبه به شوریهای مختلف خاک. پژوهش و سازندگی در باغبانی. دوره 17، شماره 1، صفحات 89-81
شکاری، ف.، رحیمزادهخویی، ف.، ولیزاده، م.، آلیاری، ه.، و شکیبا، م. (1377). اثرات تنش شوری بر جوانهزنی 18 رقم کلزا. چکیده مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج. صفحه 286.
Abbad, A., Hadrami, A.E. and Benchabane, A. (2004). Germination response of the Mediterranean saltbush (Atriplex halimus L.) to NaCl treatment. Journal of Agronomy and Plant Science. 3(2):111-114.
Abrol, I.P., Yadov, J.S.P. and Massoud, F.I. (1988). Salt-affected soils and their management. Soil Resources, Mgmt and Conservation Ser. Fao Land and Water Development. Bulgarian, 39.
Allakhverdiev, S.I., Sakamoto, A., Nishiyama, Y., Inaba, M. and Murata, N. (2007). Ionic and osmotic effects of NaCl induced inactivation of photosystems I and II in Synechococcus sp. Plant Physiology. 123: 1047–1056.
Deridder, B.P. and Salvucci, M. (2007).Modulation pf Rubisco activase gene expression during heat stress in cotton (Gossyoium hirsutum L.) involves post-transcriptional mechanisms. Plant Science, 172:246-252.
Flowers, T.J., and Yeo, A.R. (1995). Breeding for salinity resistance in crop plants: where next. Australian Journal Plant Physiology. 22: 875-885.
Hamayun, M., Khan, S.A., Khan, A.L., Shinwari, Z.K., Hussain, J., Sohn, E.Y., Kang, S.M., Kim, Y.H., Khan, M.A. and Lee, I.J. (2010). Effect of salt stress on growth attributes and endogenous growth hormones of soybean cultivar Hwangkeumkong. Pakistan Journal of Botany, 42(5):3103-3112.
Hussain, A. and Shahidbaig, M. (2003). Compatrative study of effect of Na+K+ and Ca2+ metals and Rrhizopus species on the growth of Acacia nilotica and Peganum harmala seeds. Khewra, Salt Mine, District, Jhelum and Muzaffarabad. Azad Kashmir. Biological Science. 6 (15):1324-1327.
Jamil, M., Chunlee, C., Rehman, S.U., Baelee, D., Ashraf, M. and Rha, E.S. (2005).Salinity (NaCl). tolerance of Brassica species at germination and early seedling growth. Ejeafche, 4 (4):970-976.
Koka, M., Bor, M., Ozdemir, F. and Turkan, I. (2000). Thee ffect of salt stress on lipid peroxidation, antioxidative enzymes and proline content of sesame cultivars. Environmental and Experimental Botany. 60:344–351.
Lawlor, D.W. and Cornic, G. (2002). Photosynthetic carbon assimilation and associated metabolism in relation to water deficits in higher plants. Plant Cell Environmental, 25:275-294.
Marschner, H. (1995).Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd ed, Academic Press Inc., San Diego.
Meloni, D.A., Oliva, M.A., Martinez, C.A. and Cambraia, J. (2003).Photosynthesis and activity of superoxide dismutase, peroxidase and glutathione reductase in cotton under salt stress. Environmental and Experimental Botany. 49:69-76.
Mittova, V., Tal, M., Volokita, M. and Guy, M. (2002). Salt stress induces up regulation of an efficient chloroplast anti oxidant system in the salt tolerant wild tomato species Lycopersicon pennelli but not in the cultivated species. Physiology Plantarum, 115:393-400.
Nieman, R.H. and Shannon, M.C. (1976). Screening plants for salinity tolerance. Pp. 359-368.
Parida, A.K. and Das, A.B. (2005). Salt tolerance and salinity effect on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety, 60: 324–349
Pohlman, J.M. (1987). Breeding field crops. Van Nostrant Reinhold Newyork.
Ritchie, G.L., Bednarz, C.W., Jost, P.H. and Brown, S.M. (2007). Cotton Growth and Development. 1-14. Accessed on 14 August 2007.
Sadiq, M., Jamil, M., Mehdi, S.M., Sarfaraz, M. and Hassan, G. (2002). Comparative performance of Brassica varietes/lines under salin sodic condition. Asian Journal of Plant Science. 2: 77-78.
Tatura, M.R. (1997). Salinity and the growth of forage species. Department of primary industries. Victoria, Australia, 1-10.
Wanichan, P., Kirdmanee, C. and Vutyano, C. (2003). Effect of salinity on biochemical and physiological characteristics in correlation to selection of salt-tolerance in Aromatic rice (Oriza sativa L.). Science Asian. 29: 333-339.
Winterman, J.F. and Motes, A.D. (1965). Speetrophotometric characteristics of cholorophyll a and b and their pheophitin in ethanol. Biochemistry and Biophysica Acta. 109:404-452
|
