ارزیابی پاسخ‌های فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های مختلف پنبه (Gossypium hirsutum L.) در محیط‌های شور و غیرشور

فیزیولوژی محیطی گیاهی

مقاله 4، دوره 6، شماره 24، فروردین 1391، صفحه 37-45

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سیدجلال میرقاسمی¹؛ محمد علی رضایی²؛ سیده سمانه موسوی خورشیدی^{* 2}

¹مؤسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان، ایران

²گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

پنبه (Gossypiuym hirsutum L.) یکی از مهمترین محصولات زراعی در سراسر دنیاست. ارقام مختلف این گیاه نسبت به شوری خاک واکنش‌های متفاوت نشان می‌دهند. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک ارقام مختلف پنبه آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های تصادفی در سه تکرار در منطقه آق قلا (گرگان) و کارکنده (کردکوی) در سال زراعی 1389 انجام گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل ژنوتیپ‌های پنبه در 10 سطح (ساحل، Q28، 43200، شیرپان 539، چکوروا، کوکر 349، سپید، سیلند،‌ سوپر اکرا و اوپال) و شوری خاک در 2 سطح (محیط غیرشور با هدایت الکتریکی 2 و محیط شور با هدایت الکتریکی 16 دسی زیمنس بر متر) بود و در آن صفاتی نظیر ترکیبات آنتوسیانینی، پرولین، برخی عناصر و آنتی اکسیدانت‌ها تحت اثر شوری‌های مختلف اندازه‌گیری شد. نمونه‌برداری در مرحله رشد رویشی از آخرین‌ برگ‌های کامل شده گیاه پنبه در یک مرحله صورت گرفت. نتایج نشان داد که در محیط شور (16 دسی زیمنس بر متر) میزان فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و غلظت یون‌های سدیم، کلسیم، منیزیم کلر در همه ارقام افزایش یافت. بیشترین میزان آنتوسیانین در محیط شور و در رقم سیلند دیده شد و با افزایش شوری میزان پرولین در رقم‌های ساحل، شیرپان 539، کوکر 439 و اوپال بطور معنی داری (در سطح 5%) افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها

آنتوسیانین؛ آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانتی؛ پنبه (Gossypiuym hirsutum L.)؛ شوری