مقایسه اثر انبارداری بذر ارقام مختلف گندم بر جوانه زنی و رشد گیاهچه

تحقیقات بذر

مقاله 8، دوره 4، شماره 10، فروردین 1393، صفحه 76-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رسول فخاری^{* 1}؛ محمد توبه²؛ حمیدرضا وحیدی پور³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه شناسایی و مبارزه با علفهای هرز، دانشگاه محقق اردبیلی

²استادیار، گروه زراعت، دانشگاه محقق اردبیلی

³دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

به‌منظور بررسی اثرات انبارداری بر روی جوانه‌زنی، استقرار و رشد گیاهچه ارقام مختلف گندم، پس از تهیه 27 رقم اقدام به انجام آزمون‌های آزمایشگاهی (آزمون هدایت‌الکتریکی، جوانه‌زنی و فرسودگی بذر) در قالب طرح کاملاً تصادفی گردید. به این صورت که پس از تعیین هدایت‌الکتریکی، بذور هر رقم در پتریدیش کشت گردید. همزمان آزمایش دیگری به‌صورت فاکتوریل که تیمارهای آزمایش شامل ارقام مختلف گندم و تنش فرسودگی بذر در سه سطح (2، 4 و 6 روز) بودند انجام شده و بذور پس از اعمال تنش در گلدان‌های پلاستیکی کشت گردیدند. نتایج تجزیه واریانس میزان هدایت‌الکتریکی محلول الکترولیت ارقام مختلف بذر گندم تفاوت معنی‌داری داشت. به‌طوری‌که بیشترین هدایت‌الکتریکی برای رقم آرتا و کمترین میزان برای رقم گاسبارد مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس برای صفات مورد بررسی در کشت پتریدیش و گلدانی معنی‌دار بدست آمد. در شرایط معمولی (کشت پتری‌دیش) بیشترین درصد جوانه‌زنی برای ارقام توس، گاسبارد، آذر 2، MV-17 و اروم و کمترین میزان درصد جوانه‌زنی برای ارقام آرتا و چمران بود. بررسی وزن خشک گیاهچه‌ها برای ارقام مختلف نشان داد ارقام توس و گاسبارد بیشترین و ارقام فلات و دریا کمترین وزن خشک گیاهچه را داشتند. ولی در آزمون فرسودگی نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم × فرسودگی نشان داد بیشترین درصد سبز شدن و وزن خشک گیاهچه به‌ترتیب مربوط به رقم دریا و گاسبارد در شرایط 2 روز فرسودگی و کمترین درصد سبز و وزن خشک گیاهچه مربوط به رقم چمران و شیرودی در شرایط فرسودگی 6 روز فرسودگی بود. به‌عبارت دیگر افزایش دوره زوال بذر بر روی جوانه‌زنی، استقرار و رشد گیاهچه‌های گندم تاثیر منفی می‌گذارد. به‌طورکلی می‌توان اظهار داشت رقم گاسبارد نسبت به دیگر ارقام مقاوم‌ترین رقم به تنش فرسودگی بوده که احتمالا می‌تواند ناشی از بیشتر بودن قوه زیست بذری این رقم به خاطر دارا بودن ذخایر ژنتیکی بذری و همچنین خصوصیت این رقم در برابر تحمل در شرایط ناسازگار محیطی باشد.

کلیدواژه‌ها

آزمون‌های بذر؛ درصد جوانه‌زنی؛ فرسودگی؛ گندم