جهانی شدن و چالشهای فراروی هویت ملی در کشورهای در حال توسعه

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 1، دوره 3، شماره 6، خرداد 1390، صفحه 1-23   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

عنایت اله یزدانی¹؛ نادر مروتی²

¹([e-mail]) . دانشیار و عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

²([e-mail]) کارشناس ارشد برنامهریزی توسعه ی منطقهای دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

امروزه جهان در معرض بزرگترین تغییرات تاریخ بشر قرار گرفتهاست؛ تغییراتی سریع که فرصت زیادی را برای فرهنگ سازی، هنجاریشدن، هویتیابی و انطباق با شرایط اجتماعی فراهم نمیسازد. تغییرات به قدری سریع است که به قول بوردیو، فرد فرصت تعامل فکری و ذهنی را با آنها ندارد. در واقع فرایند جهانیشدن که از آن به فشرده شدن زمان و مکان تعبیر شده میتواند فرهنگهای سنتی را در معرض تهدید قرار دهد و موجب اشاعه ی ارزشها و هنجارهای فرهنگ جهانی شود. همین امر سبب تغییرات شگرفی در عرصههای مختلف از جمله در گونههای جمعی هویت افراد (مخصوصاً هویت ملی به عنوان فراگیرترین سطح هویت جمعی) شده است. با تأمل در تبیینهایی که در تئوری های مرتبط با جهانی شدن شکل
گرفته اند، شاهد چالشها و فرصتهای ایجاد شدهای هستیم که جهانیشدن عرضه میدارد. در این راه، مهم حفظ سطوح مختلف هویت شهروندان در تعامل سازنده با جهان بیرون و استفاده از فرصتهای جهانی از جمله فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی است، نه ستیزه جویی و مقابله با آن. پیوست کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال توسعه به پروسه ی جهانیشدن به معنای و یا از دست دادن و رها کردن هرگونه هویت در اساس و بنیان نیست، بلکه « غربی شدن » به معنای پذیرش آن همچون پدیده ای بحرانی در مسیر پرنوسان حرکت جهانی و به معنای خروج از زیست تک روانه است.

کلیدواژه‌ها

جهانی شدن؛ هویت؛ ملیت؛ هویت ملی؛ کشورهای در حال توسعه