بررسی همبستگی و روابط علی و معلولی ویژگی‌های مؤثر بر عملکرد وش 14 ژنوتیپ پنبه در شرایط آبیاری نرمال و اعمال تنش خشکی پس از مرحله گلدهی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 2، دوره 7، شماره 22، آبان 1394، صفحه 15-30   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سامان صدیق^{* 1}؛ محمد ضابط²؛ محمدقادر قادری¹؛ علی رضا صمدزاده¹

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند

²گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند

چکیده

هدف از این تحقیق شناسایی مهمترین ویژگی‌های مؤثر بر عملکرد وش 14 ژنوتیپ پنبه در شرایط نرمال و اعمال تنش خشکی پس از مرحله گلدهی بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1392 به اجرا در آمد. نتایج همبستگی فنوتیپی ویژگی‌ها نشان داد در محیط نرمال عملکرد وش با ویژگی‌های وزن الیاف، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد غوزه در بوته، تعداد روز تا چین دوم و درصد روغن و در محیط تنش نیز عملکرد وش با ویژگی‌های وزن الیاف، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد غوزه در بوته همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که در محیط نرمال ویژگی تعداد غوزه در بوته و در شرایط تنش ویژگی وزن الیاف بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه نمود. نتایج تجزیه علیت نشان داد که در محیط نرمال ویژگی های وزن الیاف و عملکرد بیولوژیک و در محیط تنش ویژگی های عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد داشتند. تجزیه خوشه‌ای نیز در هر دو محیط ژنوتیپ‌ها را در پنج گروه دسته بندی کرد. با انجام تجزیه به عامل‌ها، در محیط نرمال پنج عامل اول 03/90 درصد و در محیط تنش خشکی چهار عامل اول 28/81 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. در شرایط نرمال و تنش عامل عملکرد به‌عنوان اولین و دومین عامل مهم انتخاب شد.

کلیدواژه‌ها

پنبه؛ تجزیه ‌عامل‌ها؛ تجزیه علیت؛ تنش خشکی؛ رگرسیون گام به گام