شناسایی و سنجش برخی از متابولیت های ثانویه اندام های برگ، ساقه و ریشه سیاه گینه(Dendrostellera lessertii (Wikstr)Van.Tigeh.) و اثر دگرآسیبی آنها بر گیاهان جو و ماش

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 12، دوره 7، شماره 22، آبان 1394، صفحه 162-177   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بابک دلنواز هاشملویان^* ؛ عذرا عطائی عظیمی؛ مینا مژدهی

گروه زیست شناسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

سیاه گینه(Dendrostellera lessertii) گیاهی چند ساله و دارویی از تیره تیملاسه (Thymelaeaceae) با ویژگی ضد سرطان است. در این پژوهش، شناسایی و سنجش برخی از مواد مؤثره سیاه گینه مثل فنل ها، تانن ها و گروه های آلکالوئیدی اندام های ریشه، ساقه و برگ و سپس اثر دگرآسیبی عصاره الکلی در مقادیرمختلف روی گیاهان جو و ماش بررسی شد. تیمارها شامل نوع اندام(برگ، ریشه و ساقه)، غلظت عصاره(0، 50 و 100 میلی گرم بر میلی لیتر) و نوع بذر(جو و ماش) بود. آزمایش ها در آزمایشگاه های تحقیقاتی ساوه و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گرفت. در عصاره الکلی این گیاه با روش کروماتوگرافی لایه نازک و پاشیدن کلرید آهن، حضور تانن های متراکم و هیدرولیزی شناسایی شد. نتایج سنجش فنل ها، تانن ها و آلکالوئیدها نشان داد که همه اندام های این گیاه به ویژه ریشه و برگ سرشار از این مواد هستند. محتوای فنلی این گیاه بسیار بالا و تانن های هیدرولیزی آن از تانن های متراکم بیشتر بود. محتوای آلکالوئید این گیاه نیزدر مقایسه با گیاهان دیگر بالا ولی نسبت به فنل ها و تانن هیدرولیزی پایین‌تر بود. نتایج نشان داد عصاره الکلی سیاه گینه به ترتیب با کاهش 66درصدی و 33 درصدی جوانه زنی جو و ماش و کاهش رشد دانه رست آن ها، اثر دگرآسیبی داشته و اثر دگرآسیبی آن روی جو بیشتر از ماش است.

کلیدواژه‌ها

"آلکالوئید"؛ "فنل"؛ "تانن هیدرولیزی"؛ "تانن متراکم"؛ "کلرید آهن"