جلوه‌های طبیعت در آثار شهریار

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 5، دوره 3، شماره 9، بهمن 1392، صفحه 47-66   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهمن علامی^{* 1}؛ اسماعیل صابری²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

²مدرس آموزشکده فنی و حرفه‌ای سما، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

طبیعت از ابتدا تا امروز همواره یکی از خاستگاه‌ها و سرچشمه‌های هنر بوده است. از همه بارزتر در هنر شعر، که نمونه‌ها و نشانه‌های آن را از قدیم‌ترین ایّام تاکنون، در آثار منظوم و شاعرانة همۀ کشورهای جهان می‌توان دید. برای مثال، از ترانه‌ها و شعرهای «سافو» در سرزمین سرسبز و سواحل جادویی یونان گرفته تا اشعار شاعران عرب از جمله «امرءالقیس» در بیابان‌های پر از «ربع و اطلال و دمن» یا تغزّلات آغاز قصاید قصیده‌سرایان قرون پنجم و ششم مانند: فرّخی، ازرقی، خاقانی و بویژه منوچهری که شاعر طبیعت نام گرفته است. از شاعران معاصر آن که شعرش سرتاسر بوی طبیعت می‌دهد، شهریار است. در دیوان شهریار، کمتر شعر و سروده‌ای را می‌توان یافت که جلوه و عنصری از طبیعت در آن به‌کار نرفته باشد. از این رو، در این پژوهش که به روش تحلیلی-توصیفی انجام شده عناصر طبیعت در شعر شهریار بررسی گردیده است. نتیجۀ به دست آمده این است که از آسمان و ستارگان گرفته تا سبزه‌زار و بوستان و گل‌ها و از حیوانات تا دریا و وابسته‌های آن، همه و همه در ساخت تصاویر شعری شهریار یاری‌دهندۀ او در بیان مفاهیم درونی هستند. در بیش از نود درصد از سروده‌های وی، جلوه‌ای از مظاهر طبیعت به کار رفته است که ‌این خود نشانگر روح لطیف و طبیعت‌گرای این شاعر نامدار معاصر است.

کلیدواژه‌ها

شهریار؛ طبیعت؛ تصویرسازی