نقد و تحلیل کارکرد ردیف در شعر سیمین بهبهانی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 4، دوره 4، شماره 11، مرداد 1393، صفحه 39-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی عبدی^{* 1}؛ سجاد فرّخ نژاد²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامۀ طباطبائی، تهران، ایران .

چکیده

ردیف از ویژگی‌های بارز اشعار فارسی، به‌خصوص غزل است؛ به گونه‌ای که اکثر شاعران غزل‌سرا از ردیف به طرزی ویژه بهره برده‌اند و کمتر شعر موفقی را می‌توان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیبایی‌ها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش دارند و برای نمونه، حدود هشتاد درصد اشعار سیمین بهبهانی مردّف است. ردیف مانند قافیه، شعر را آهنگین می‌کند و سطح زیبایی آن را بالا می‌برد و در تکوین موسیقی کناری مؤثر است. به نظر می‌رسد که سیمین بهبهانی تحت تأثیر شاعران سبک عراقی، رویکردی با بسامد بالا به ردیف داشته است. در پژوهش پیش‌رو کوشیده‌ایم با بازخوانی دقیق اشعار سیمین بهبهانی و بهره‌گیری از شیوۀ استقرایی و تحلیل محتوا، کارکردهای مختلف زبانی، ادبی و معنایی ردیف را در این اشعار بنمایانیم و تشریح کنیم، که چنین تلاشی می‌تواند درآمدی بر تحلیل زبان، جوهرۀ ادبی وشاخصه‌های فکری شعر سیمین بهبهانی باشد.

کلیدواژه‌ها

غزل معاصر؛ ردیف؛ موسیقی کناری؛ کارکرد