بن‌مایه‌های ملّی‌گرایی در مثنوی خسرو و شیرین نظامی گنجوی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 6، دوره 3، شماره 8، آبان 1392، صفحه 77-91   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محبوبه مسلمی‌زاده^*

استادیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه، خوزستان، ایران،

چکیده

ملّی‌گرایی عقیده‌ای است که اغلب حسّ وفاداری و دلبستگی نسبت به شاکله‌های یک ملّت نظیر زبان، اساطیر، عادات و سنّت‌ها، فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، اعتقادات دینی و نظایر آن را پدید می‌آورد. نظامی گنجوی شاعر پرآوازۀ ایران، در خمسۀ خود نسبت به هویّت ایرانی و وطن‌پرستی، کمی از فردوسی و شاهنامه ندارد. نگارنده در مقالۀ حاضر بر آن است تا نگرشی به برخی از مؤلّفه‌های ملّی‌گرایی نظامی در مثنوی خسرو و شیرین نظامی گنجوی داشته باشد. از این رو با  مطالعۀ کلّی و دقیق این مثنوی، مواردی را در جای جای داستان یافته که به نوعی گویای تعلّق خاطر او به مضامین ملّی‌گرایی است. مضامینی که در این مقاله مطرح شده‌اند عبارتند از: توجّه به مفاخر و شخصیت‌های دینی، تاریخی، اسطوره‌ای و حماسی، آثار باستانی، آیین باستان، رعایت عدل، آسایش و آزادی ملّت، حفظ آیین و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، زبان فارسی دری و پهلوی، نژادگی و صنایع.

کلیدواژه‌ها

مثنوی خسرو و شیرین؛ نظامی گنجوی؛ ملّی‌گرایی