بررسی زبان نگاه در شعر فارسی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 3، دوره 5، شماره 15، مرداد 1394، صفحه 33-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد گلی¹؛ راضیه زاهدی^{* 2}

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی، آذربایجان

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی، آذربایجان.

چکیده

زبان نگاه، زبانی رمزی و اشاره‌ای میان انسان‌هاست که در شرایط مختلف، با حرکات و سکنات چشم، با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. چشم‌ها، بهترین دریچۀ قلب افراد هستند؛ چون به کمک آن‌ها، می‌توان بسیاری از مفاهیم و احساساتی را که هیچ‌گاه نمی‌توان با زبان، آن‌ها را به درستی منتقل کرد، به طرف مقابل انتقال داد. در دنیای شاعران، ارتباط عاشقان واقعی در بیشتر مواقع با همین زبان صورت می‌گیرد. در واقع، با اشتعال شعلۀ عشق در دل آن‌ها، زبان گفتار،  قدرت خود را در گویایی، به چشم‌ها می‌دهد. ارتباط عمیق والدین با فرزندان نیز اغلب از طریق ارتباط چشمی صورت می‌گیرد. هم‌چنین افراد ناشنوا که از نعمت زبان گفتار محروم هستند، می‌توانند در کنار استفاده از انگشتان برای تفهیم منظور خود به دیگران، از زبان نگاه نیز یاری بگیرند. در واقع، زبان نگاه می‌تواند زبان بی‌زبانی آن‌ها باشد و موجب تسهیل ارتباط با افراد عادی جامعه گردد. این مقاله به بررسی و تبیین اهمّیّت زبان نگاه، در روابط مختلف اجتماعی و همچنین دلایل برتری آن بر زبان گفتار می‌پردازد. گفتنی است که این بررسی، بیشتر بر مبنای متون نظم فارسی صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

نگاه؛ زبان نگاه؛ چشم؛ عاشق و معشوق