بررسی استعاره‌های مفهومی «زن» در شعرهای فروغ فرخزاد

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 2، دوره 5، شماره 16، آبان 1394، صفحه 25-36   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

زهرا قاسمی^*

دانشجوی دکتری زبان و ‌ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، اصفهان، ایران

چکیده

در دیدگاه شناختی، اساس استعاره‌سازی تنها بر بنیاد شباهت نیست و استعاره، ریشه در اندیشه و ذهن و ادراک انسان دارد و استعاره‌های مفهومی، درک جدیدی از تجربه را برای انسان میسّر ساخته و معنای تازه‌ای به آنها می‌دهد. در حقیقت، تجربه به مثابه یک اصل محسوب می‌شود که مفاهیم محیطی، طبیعی یا فرهنگی و دیگر مفاهیم موردنظر شاعر و یا نویسنده را به‌واسطۀ قلمروهای مقصد و مبدأ توضیح می‌دهد. به این ترتیب، پژوهش متون و نوشته‌ها با رویکرد شناختی در زمینۀ استعاره، می‌تواند ما را به شناخت لایه‌های ذهنی و انگیزه‌های گزینشی استعاره‌ها راهنمایی کند. در این مقاله، استعاره‌های با قلمرو مقصد «زن» در اشعار فروغ فرخزاد، با توجه به دیدگاه شناختی بررّسی می‌شود و سپس به کاوش استعاره‌ها با توجه به نقش‌های «مادری»، «همسری» و «معشوقی/عاشقی» با توجه به قلمروهای مبدأشان می‌پردازیم و سرانجام میزان خلاق یا متعارف بودن استعاره‌ها را بررّسی می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها

استعاره؛ دیدگاه شناختی؛ نقش؛ خلاق؛ متعارف؛ فروغ فرخزاد