نقد نشانه- معناشناختی اشعار سیمین بهبهانی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 7، دوره 5، شماره 16، آبان 1394، صفحه 91-106   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

شیرزاد طایفی^*

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران

چکیده

نشانه‌شناسی رویکردی است که از زبان‌شناسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، نقد ادبی و ... بهره گرفته، برای تحلیل آثار ادبی یکی از روش‌های نو و بسیار مناسب است و کمک بسیاری به خواننده در جهت آشنایی با سبک نویسنده و عمیق‌تر شدن فهم او از متن آثار ادبی می‌کند. با توجه به این که در نشانه‌شناسی متون ادبی، تفسیر و نظرات شخصی جایی ندارد و این امر به نوبۀ خود زمینه را برای بررسی روشمند متن فراهم می‌کند، و همچنین به دلیل آن که شعر سیمین بهبهانی از جهات مختلفی، قابلیت بررسی نشانه‌شناسانه را داراست، پژوهش پیشِ ‌رو شکل گرفته، و با بهره‌گیری از روش استقرایی- تحلیلی، کوشیده‌ایم به بررسی نشانه‌های خالق اثر، زیبایی‌شناختی، احساسی و اجتماعی در اشعار سیمین بهبهانی بپردازیم. دستاوردهای پژوهش گویای این است که شعر این شاعر، مملو از نشانه‌هاست؛ به خصوص نشانه‌های اجتماعی بسامد بالایی دارد. در میان نشانه‌های احساسی نیز، احساسات غم‌انگیز نمود بیشتری دارد که این امر با نشانه‌های خالق اثر در ارتباط است. شاعر از طریق نشانه‌ها و روابط حاکم میان آنها، معنا را به خواننده منتقل می‌کند. این مقاله می‌تواند راهی به روی پژوهشگران در آشنایی روش‌مند با شعر سیمین بهبهانی بگشاید.

کلیدواژه‌ها

سیمین بهبهانی؛ شعر معاصر؛ نشانه‌شناسی؛ نشانه‌های اجتماعی؛ نظریة ادبی