شعر غنایی و عرفان

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 3، دوره 5، شماره 17، بهمن 1394، صفحه 39-58   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مهدی تدین^*

استاد زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

شعر غنایی که موضوع اصلی آن بیان عواطف و احساسات لطیف انسانی است همۀ غزل‌ها و غزلواره‌ها و منظومه‌های عاشقانه اعم از عرفانی و غیر عرفانی را شامل می‌شود، از آنجا که بزرگترین بخش ادبیات غنایی را اشعار عرفانی تشکیل می‌دهد، در این مقاله بحث اصلی پیرامون شعر عاشقانه است و بدان دلیل که مهمترین نقش در شعر به طور عموم و شعر عرفانی به طور خاص بر عهدۀ قوه خیال و تخیل است و حل بسیاری از غوامض اشعار عارفانه موکول به شناخت درست خیال و میدان عمل آن است در این بحث سخن ما دربارۀ خیال و تخیل و مراتب و کارکرد آن در شعر عرفانی است و رویکرد اصلی به آراء و نظریات اهل عرفان دربارۀ ماهیت و وظیفۀ خیال و گسترۀ دامنۀ آن به عنوان عنصر اصلی آفرینش هنری بویژه شعر عرفانی است.

کلیدواژه‌ها

شعر غنایی؛ شعر عرفانی؛ تخیل؛ خیال متصل؛ خیال منفصل؛ عالم مثال