مطالعه محتوی ترکیبات فنلی و فعالیت ضداکسایشی برگ درخت کلخونگ (Pistacia khinjuk Stocks.) در رویشگاه‌های طبیعی استان ایلام

فیزیولوژی محیطی گیاهی

مقاله 4، دوره 10، شماره 40، اسفند 1394، صفحه 31-40   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علی اصغر حاتم نیا^{* 1}؛ پرویز ملک زاده²؛ خشنود نورالهی³؛ طاهره ولد بیگی¹

¹استادیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ایلام

²استادیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه قم

³استادیار، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

چکیده

در این مطالعه محتوی فنل و فلاوونوئید کل و فعالیت ضداکسایشی در چهار ژنوتیپ کلخونگ در رویشگاه‌های طبیعی استان ایلام مورد ارزیابی قرار گرفت. فعالیت ضداکسایشی عصاره‌های متانولی برگ به وسیله ظرفیت جمع آوری رادیکال DPPH، ظرفیت جمع آوری رادیکال نیتریت و سنجش FRAP بررسی گردید. در میان نمونه‌های آزمایش شده، عصاره برگ ژنوتیپ‌های K3 و K4 به‌ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان محتوی فنل و فلاوونوئید کل بودند. نتایج نشان داد در میان همه ژنوتیپ‌های مطالعه شده بیشترین و کمترین فعالیت ضداکسایشی به ترتیب در ژنوتیپ‌های K3 و K4 مشاهده شد. طبق نتایج به‌دست آمده محتوی فنل و فلاوونوئید کل و فعالیت ضد اکسایشی در کلخونگ تحت عوامل مختلفی از قبیل عوامل ژنتیکی، محیطی و اکولوژیکی قرار می‌گیرد. به‌طوری‌که میزان محتوی فنل و فلاوونوئید کل و فعالیت ضداکسایشی در برگ کلخونگ با افزایش ارتفاع بیشتر شده و بیشترین میزان این ترکیبات در ژنوتیپ K3 در ارتفاع 2083 متر (کوه قلارنگ) مشاهده گردید. به هر حال، نتایج به‌دست آمده از این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ K3 دارای بیشترین میزان محتوی فنل و فلاوونوئید کل بوده و به‌طور جالب توجه‌ای این ژنوتیپ در میان همه ژنوتیپ‌های مورد مطالعه دارای بیشترین فعالیت ضداکسایشی می‌باشد.
 

کلیدواژه‌ها

برگ؛ فعالیت ضداکسایشی؛ کلخونگ؛ محتوی فلاوونوئید کل؛ محتوی فنل کل

مراجع

آقایی، ا.، درویش‌زاده، ر.، حاتم‌نیا، ع.ع. و عباسی، ن. (1394). سنجش فعالیت ضداکسایشی و محتوی فنل کل در قسمت­های مختلف دانه چهار ژنوتیپ آفتابگردان (.Helianthus annus L). فصلنامه فیزیولوژی محیطی گیاهی. شماره 38. سال دهم. جلد 1. صفحات 10-1.

توکلی، ج.، حداد خداپرست، م.ح.، اسماعیل‌زاده کناری، ر.، امین‌لاری، م. و شریف، ع. (1392). بررسی قدرت آنتی‌اکسیدانی روغن پوست کلخونگ به‌عنوان منبع غذایی جدید در ایران. نشریه پژوهش‌های علوم و صنایع غذایی ایران. جلد 9. شماره 1. صفحات 67-61.

حاتم نیا، ع.ع. و ملک‌زاده، پ. (1394). سنجش میزان محتوی فنل کل و فعالیت ضداکسایشی در قسمت­های مختلف میوه بنه (Pistacia atlantica subsp. Kurdica). فصلنامه فیزیولوژی محیطی گیاهی. سال دهم. شماره 37. جلد 1. صفحات 8-1.

سروری، ا.، دیانتی تیلکی، ق.، رضایی، م.ب. و زادبر، م. (1394). تاثیر برخی فاکتورهای محیطی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه Stachys lavandifolia vahl. در استان خراسان رضوی (چناران). فصلنامه اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی. دوره 3، شماره 2. صفحات 7-1.

نجار فیروزجایی، م.، همتی، خ.، خراسانی‌نژاد، س.، دارائی‌گرمه­خانی، ا. و باقری‌فرد، ا. (1393). اثر ارتفاع بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی برگ گیاه گزنه (Urtica dioica L.) در استان‌های مازندران و گلستان.نشریه پژوهش‌های اکوفیزیولوژی گیاهی ایران. سال نهم. شماره 35. شماره 3. صفحات 11-1.

Akbari, V., Jamei, R., Heidari, R. and Jahanban Sfahlan, A. (2012). Antioxidant activity of different parts of Walnut (Juglans regia L.) fruit as a function of genotype. Food Chemistry. 135: 2404–2410.

Amarowicz, R., Pegg, R.B., Rahimi-Moghaddam, P., Barl, B. and Weil, J.A. (2004). Free radical scavenging capacity and antioxidant activity of selected plant species from the Canadian prairies. Food Chemtry. 84: 551–562.

Azadpour, M., Rezaei, M., Taati, M., Ghasemi Dehnoo, M. and Ezatpour, B. (2015). Antioxidant, antibacterial, and wound-healing properties of methanolic extract of Pistacia khinjuk. Comparative Clinical Pathology. 24(2): 379–385.

Chen, C-Y., Milbury, P.E., Lapsley, K. and Blumberg, J.B. (2005). Flavonoids from almond skins are bioavailable and act synergistically with vitamins C and E to enhance hamster and human LDL resistance to oxidation. Journal of Nutrition. 135: 1366–1373.

Garrat,  D.C.  (1964). The quantitative analysis of drugs (vol 3). pp. 456–458. Japan: Chapman and Hall.

Ghasemi, K., Ghasemi, Y., Ehteshamnia, A., Nabavi, M., Nabavi, F., Ebrahimzadeh, A. and Pourmand, F. (2011). Influence of environmental factors on antioxidant activity, phenol and flavonoid content of walnut. Medicinal Plant. 5(7): 1128–1133.

Ghasemi Pirbalouti, A. and Aghaee, K. (2011). Chemical Composition of Essential Oil of Pistacia khinjuk Stocks grown in Bakhtiari Zagross Mountains, Iran. Electronic Journal of Biology. 7(4): 67–69.

Gourine, N., Yousfi, M., Bombarda, I., Nadjemi, B., Stocker, P. and Gaydou, E.M. (2010). Antioxidant ativities and chemical composition of essential oil of Pistacia atlanticafrom Algerian. Industrial Ctops and Products. 31:203–208.

Hatamnia, A.A., Abbaspour, N. and Darvishzadeh, R. (2014). Antioxidant activity and phenolic profile of different parts of Bene (Pistacia atlantica subsp. kurdica) fruits. Food Chemistry. 145: 306–311.

Hatamnia, A.A., Rostamzad, A., Malekzadeh, P., Darvishzadeh, R., Abbaspour, N., Hosseini, M., Nourollahi, Kh. and Sheikh Akbari Mehr, R. (2016a). Antioxidant activity of different parts of Pistacia khinjuk Stocks fruit and its correlation to phenolic composition. Natural Product Research. Article in Press.

Hatamnia, A.A., Rostamzad, A., Hosseini, M., Abbaspour, N., Darvishzadeh, R., Malekzadeh, P. and Mohammad Aminzadeh, B. (2016b). Antioxidant capacity and phenolic composition of leaves from 10 Bene (Pistacia atlantica subsp. kurdica) genotypes. Natural Product Research. 30 (5): 600–604.

Hu, F.B. and Willett W.C. (2002). Optimal diets for prevention of coronary heart disease. Journal of the American Medical Informatics Association. 288: 2569–2578.

Huang, D., Ou, B. and Prior, R.L. (2005). The chemistry behind antioxidant capacity assays. Journal of Agricultural and Food Chemistry. 53: 1841–1856.

Kalt, W. (2005). Effects of production and processing factors on major fruit and vegetable antioxidants. Journal of Food Science. 70: R11– R19.

Kaur, C. and Kapoor H.C. (2001). Antioxidants in fruits and vegetables – the millenium’s health. International Journal of Food Science and Technology. 36: 70 –725.

Lenucci, M.S., Cadinu, D., Taurino, M., Piro, G. and Dalessandro, G. (2006). Antioxidant composition in cherry and high-pigment tomato cultivars. Journal of Agricultural and Food Chemistry. 54: 398–415.

Nilsson, J., Pillai, D., Onning, G., Persson, C., Nilsson, A. and Akesson, B. (2005). Comparison of the 2,2'-azinobis-3-ethylbenzotiazo-line-6-sulfonic acid (ABTS) and ferric reducing anti-oxidant power (FRAP) methods to asses the total antioxidant capacity in extracts of fruit and vegetables. Molecular Nutrition & Food Research. 49: 239–246.

Marcocci, L., Packer, L., Droy-Lefai, M.T., Sekaki, A. and Gardes-Albert, M. (1994). Antioxidant action of Ginkgo biloba extracts EGb 761. Methods in Enzymology. 234: 462–475.

Sanchez-Moreno, C., Larrauri, J.A. and Saura-Calixto, F. (1999). Free radical scavenging capacity and inhibition of lipid oxidation of wines, grape juices and related polyphenolic constituents. Food Research International. 32: 407–412.

Tajali, A. and Khazaeipoor, M. (2002). Effect of height and organs on flavonoids of Crataegus microphylla. International Journal of Biosciences. 7: 54–58.

Tavakoli, J. and Haddad Khodaparast, M.H. (2013). Evaluation the fatty acid composition of the oil from fruit hulls of two Pistacia species growing wild in Iran. Chemistry of Natural Compounds. 49: 83–84.

Tavakoli, J., Haddad Khodaparast, M.H., Aminlari, M., Esmaeilzadeh Kenari, R. and Sharif, A. (2013). Introduction Pistacia khinjuk (Kolkhoung) fruit hull oil as a vegetable oil with special chemical composition and unique oxidative stability. Chemistry of Natural Compounds. 49: 803–810.

Tsantili, E., Shin, Y., Nock, J.F. and Watkins, C.B. (2010). Antioxidant concentrations during chilling injury development in peaches. Postharvest Biology and Technology. 57: 27–34.

Wijeratne, S.S.K., Abou-Zaid, M.M. and Shahidi, F. (2006). Antioxidant polyphenols in almond and its coproducts. Journal of Agricultural and Food Chemistry. 54: 312–318.

Wu, H.C., Chen, H.M. and Shiau, C.Y. (2003). Free amino acids and peptides as related to antioxidant properties in protein hydrolysates of mackerel (Scomber austriasicus). Food Research International. 36:  949–957.