بررسی توان ذخیره سازی و میزان مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه گندم نان متاثر از تنش خشکی انتهای فصل

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 1، دوره 7، شماره 23، اسفند 1394، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ماندانا آژند¹؛ سعید جلالی هنرمند²؛ محسن سعیدی¹؛ مختار قبادی¹؛ کیانوش چقامیرزا¹؛ مجید عبدلی^{* 3}

¹گروه زراعت واصلاح نباتات،پردیس کشاورزی ومنابع طبیعی ،دانشگاه رازی ،کرمانشاه ، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات ،پردیس کشاورزی ومنابع طبیعی ،دانشگاه رازی ،کرمانشاه ،ایران

³باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ،واحد زنجان ،دانشگاه آزاد اسلامی ، زنجان ،ایران

چکیده

به منظور مطالعه تجمع ماده خشک و قندهای محلول و انتقال مجدد آنها به دانه‌های گندم تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل، آزمایش مزرعه‌ای به صورت طرح کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 89-1388 در دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. تیمارهای رطوبتی شامل: آبیاری کامل (شاهد) و قطع آبیاری در شروع مرحله پرشدن دانه تا زمان رسیدگی در کرت‌های اصلی و چهار ژنوتیپ گندم شامل: ارقام مرودشت و پیشتاز و لاین‌های 336 و DN-11 در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. در شرایط شاهد و تنش خشکی، لاین DN-11 بیشترین و رقم مرودشت کمترین عملکرد دانه را داشتند. تنش خشکی موجب افزایش مقدار و کارآیی انتقال مجدد ماده خشک و قندهای محلول میانگره دم گل آذین در همه ژنوتیپ‌ها و میانگره ماقبل آخر در لاین‌های 336 و DN-11 شد. ظرفیت لاین‌های 336 و DN-11 برای استفاده از ذخایر ساقه و انتقال مجدد آنها در مقایسه با رقم حساس مرودشت به طور معنی‌داری بیشتر بود. در بین میانگره‌های مورد بررسی، میانگره‌های زیرین علاوه بر داشتن پتانسیل بالاتر برای تجمع مواد فتوسنتزی، میزان انتقال مجدد بالاتری نیز داشتند و میانگره‌های ماقبل آخر و دم گل آذین به ترتیب از این نظر در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده، لاین DN-11 با افت کمتر عملکرد دانه تحت شرایط تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه‌ها نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها مقاومت بیشتری داشت.

کلیدواژه‌ها

گندم؛ تنش خشکی؛ انتقال مجدد؛ دم گل آذین؛ قندهای محلول