پاسخ جوانه زنی بذرهای کلزا به تغییرات قدرت بذر و هیدرو-پرایمینگ

تحقیقات بذر

مقاله 6، دوره 5، شماره 17، بهمن 1394، صفحه 54-70   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

قاسم نجفی¹؛ سعید خماری²؛ احمد جوادی^{* 3}

¹کارشناسی ارشد، علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه محقق اردبیلی

²استادیار، فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه محقق اردبیلی

³دانشجوی دکتری، علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

زوال بذر از پدیده‌ های شایع در هنگام نگهداری بذور می‌ باشد، که موجب کاهش و عدم یکنواختی جوانه‌ زنی بذر می‌گردد. در  این راستا استفاده از تکنیک هیدروپرایمینگ به‌عنوان تیماری موثر در افزایش سرعت و یکنواختی جوانه ‌زنی بذر در بسیاری از گیاهان زراعی مورد توجه قرار گرفته است. لذا در این پژوهش، جهت مطالعه پاسخ جوانه‌ زنی بذر و رشد گیاهچه ارقام کلزا به تغییرات قدرت بذر تحت تاثیر هیدرو-پرایمینگ آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل دو رقم کلزا (اکاپی، اپرا)، سه سطح قدرت (بدون فرسودگی، 48 ساعت فرسودگی و 96 ساعت فرسودگی) و دو سطح پیش تیمار (بدون پرایمینگ و هیدرو-پرایمینگ) بود. نتایج نشان داد که، با افزایش سطوح فرسودگی بذر کلزا، رقم اپرا نسبت به رقم اکاپی کاهش بیشتری از نظر شاخص‌های جوانه‌ زنی و رشد گیاهچه نشان داد. اعمال تیمار هیدرو- پرایمینگ سبب کاهش اثرات سوء ناشی از فرسودگی بذر از نظر درصد جوانه‌ زنی بذر، شاخص وزنی قدرت گیاهچه و فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاهچه شد. اثرات بهبود دهنده پیش تیمار آبی بذر بر درصد جوانه‌ زنی و شاخص وزنی قدرت گیاهچه در رقم اکاپی نمود بیش‌تری داشت. کاهش قدرت بذر سبب کاهش فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاهچه در هر دو رقم کلزا شد، که این روند تغییرات در رقم اکاپی نمود بیش‌تری داشت. از طرفی پیش تیمار آبی بذر سبب بهبود اثرات سوء ناشی از فرسودگی در هر دو رقم کلزا از نظر این صفت شد. به طوری که بیش‌ترین فعالیت آنزیم پراکسیداز در گیاهچه ‌های حاصل از بذور قوی در شرایط استفاده از پیش تیمار آبی مشاهده شد. در نهایت با توجه به نتایج این پژوهش، می‌توان به اثرات مثبت پرایمینگ، دست کم در ارتباط با ترمیم آسیب‌ های ناشی از مراحل اولیه فرسودگی بذر بر تسریع و یکنواختی جوانه ‌زنی در ارقام کلزا اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

پرایمینگ؛ جوانه زنی؛ قدرت بذر؛ کلزا