ارزیابی روابط عملکرد دانه با صفات زراعی در ژنوتیپ‌های گندم دیم بهاره

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 1، دوره 8، شماره 24، خرداد 1395، صفحه 1-12

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی احمدی^{* 1}؛ راضیه پور قاسمی²؛ طهماسب حسین پور³؛ سیده سمانه سهرابی²

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، خرم اباد، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران

³مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

به منظور بررسی ارتباط ویژگی‌های مختلف زراعی با عملکرد دانه گندم نان بهاره دیم، تعداد 18 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خرم‌آباد در سال زراعی 90-1391 مورد مطالعه قرار گرفتند و از نظر 14 صفت شامل عملکرد دانه و اجزای آن و خصوصیات مورفولوژیک ارزیابی شدند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد بیولوژیک دارای بیشترین ضریب همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد (**79/0r=) با عملکرد دانه می‌باشد، و بعد از آن صفات عملکرد کاه، شاخص برداشت و تعداد سنبله به ترتیب با *56/0r=، *50/0r= و*49/0r= (معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد) قرار داشتند. بر اساس رگرسیون گام به گام تعداد سنبله، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته از مهمترین اجزای عملکرد بوده و سهم بیشتری در توجیه عملکرد دانه داشتند. تجزیه علیت نیز نشان داد که چهار صفت تعداد سنبله در متر مربع، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته مهمترین عوامل در افزایش عملکرد دانه بودند. بزرگترین اثرات مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه نیز مربوط به صفات تعداد سنبله و وزن سنبله بودند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها نیز نشان داد که چهار عامل اصلی(عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه) و مستقل از هم در مجموع 72 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه نمودند. عامل اول به عنوان عامل عملکرد با بیشترین واریانس مجدداً نقش مؤثر سه صفت عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه را بر عملکرد دانه تایید نمود.

کلیدواژه‌ها

تجزیه به عامل‌ها؛ تجزیه علیت؛ رگرسیون گام به گام؛ همبستگی