سوسن و سیر (بررسی بیتی از خسرو و شیرین نظامی)

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 4، دوره 6، شماره 18، اردیبهشت 1395، صفحه 53-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی نوریان^{* 1}؛ محمود عالی‌پور²

¹استاد زبان و ادبیات فارسی؛ واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی،‌نجف‌آباد، اصفهان، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

دربارۀ خسرو و شیرین نظامی به عنوان یکی از شاهکارهای ادب غنایی، مقالات و پژوهش‌های فراوانی انجام شده و هر یک ازاین پژوهش‌ها این اثر ارزشمند را از دیدگاهی مورد بررسی قرار داده است. امّا آنچه که دارای اهمیت بیش‌تری است شروح نوشته شده بر خسرو و شیرین است. دلیل این اهمیت نیز کمکی است که این شروح و تفاسیر در فهم ابیات نظامی و درنتیجه گشوده‌شدن راه برای پژوهش‌های دیگر می‌نمایند. امّا باید گفت علی‌رغم دقّتی که شارحان در شرح خسرو و شیرین به خرج داده‌اند، گاه ابیاتی مشاهده می‌شود که هنوز در پردۀ ابهام باقی مانده و یا به نظر می‌رسد شرح مناسبی از آن‌ها ارائه نشده است. از جملۀ این ابیات، بیتی است که در بخش «دیدار خسرو و شکر اصفهانی» آمده و در متن مصحَّح وحیددستگردی این‌گونه ضبط شده است: به سوسن بوی شه گفتا: چه تدبیر؟   سمنبر گفت: سالی سوسن و سیر در این پژوهش سعی شده با بررسی تمامی شروح خسرو وشیرین و اختلاف نظر شارحان و پژوهشگرانی که دربارۀ این بیت اظهار نظر کرده‌اند و هم‌چنین با بیان دلایل و شواهد دیگر از متون و شعرای دیگر، معنی و مفهوم صحیح‌تری برای این بیت ارائه شود.

کلیدواژه‌ها

نظامی؛ خسرو و شیرین؛ خسرو؛ شکراصفهانی؛ سوسن و سیر