بررسی عناصر موسیقایی در شعر سیدعلی صالحی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 6، دوره 6، شماره 18، اردیبهشت 1395، صفحه 73-82   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا هاشمیان^{* 1}؛ اسماعیل قادری²

¹دانشیار دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده

یکی از عواملی که شعر را از دیگر گفته‌ها متمایز می‌سازد، موسیقی آن است. در طول تاریخ زندگی انسان، هر چیزی که صدای ریتمیک و موسیقایی داشته، توجه او را به خود جلب کرده است. شعر هم یکی از چیزهایی است که همیشه مورد توجه انسان بوده است، دلیل آن هم موسیقایی بودن شعر است. این ویژگی شعر است که باعث تأثیرگذاری و ماندگاری آن در ذهن و خیال خواننده می‌شود. به طوری که تمامی کتب آسمانی ادیان مختلف هم به صورت نوشته‌هایی موزون و آهنگین بوده‌اند تا در پیروان این ادیان بیشترین تأثیر را داشته باشند. اما آن عناصری که برجنبة موسیقایی شعرهای مختلف می‌افزاید، متنوع و گوناگون هستند. موسیقی شعر کلاسیک فارسی ناشی ازعوامل مختلفی همچون: وزن، قافیه، ردیف و ... می‌باشد. شعر کلاسیک را چون بیشتر به صورت آواز می‌خوانده‌اند، موسیقایی‌تر به نظر می‌رسد، در واقع شاعر مجبور بود که به هر نحو ممکن بر موسیقایی بودن آن بیفزاید تا قابل خوانده شدن به صورت آواز در دربارها یا در جمع مردم باشد. اما عوامل ایجاد کنندة موسیقی در شعر نو به دلیل تحولاتی که در ساختار و محتوای شعر به وجود آمد، با عوامل موسیقی ساز در شعر کلاسیک، تفاوت‌هایی دارد، که در این مجال قصد بررسی این عوامل را داریم. سیدعلی صالحی، یکی از شاعران نو پرداز معاصراست  که شعرش را می‌توان جزو شعر گفتار به حساب آورد. شعر او از لحاظ موسیقایی در نوع خود منحصر به فرد است. در این مقاله سعی بر آن است تا عواملی را که باعث ایجاد موسیقی در شعر صالحی می‌شود، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موسیقی؛ شعر نو؛ سیدعلی صالحی؛ نُرم و ریتم؛ شعر گفتار